LCĐT - Trong xây dựng nông thôn mới, việc bảo tồn và phát huy giá trị các làng nghề truyền thống luôn được tỉnh đặc biệt quan tâm. Với đặc điểm và lợi thế có sẵn, khi bắt tay vào xây dựng thôn kiểu mẫu, thôn Kíp Tước 1 (xã Hợp Thành, thành phố Lào Cai) đã phát huy được những giá trị tiềm năng, vừa bảo tồn, vừa phát huy giá trị các nghề truyền thống trên địa bàn.
>>> Bài 1: Ðổi thay từ nếp nghĩ
>>> Bài 2: Từ làng thuần nông thành làng du lịch
Mỗi dịp Tết đến, xuân về, đồng bào dân tộc Giáy ở thôn Kíp Tước 1 lại tất bật với công việc làm hương. Hương làm ra vừa phục vụ nhu cầu sử dụng của gia đình, vừa bán ra thị trường nhằm tăng thêm thu nhập. Người già trong thôn nói rằng họ không biết nghề làm hương có chính xác từ khi nào, chỉ biết là rất lâu và được truyền dạy từ đời này qua đời khác. Đối với người dân thôn Kíp Tước 1, nghề làm hương dù không đem lại giá trị kinh tế lớn nhưng là nét đẹp văn hóa truyền thống cần được bảo tồn và lưu giữ.
Chúng tôi tìm đến nhà ông Vi Văn Thiềm (50 tuổi) là một trong những người làm hương lâu năm của thôn. Vào những ngày này, nhà ông Thiềm luôn ngập tràn mùi hương thơm. Ông bảo, ngày trước được bố mẹ truyền dạy cho cách làm hương. Mỗi năm, gia đình ông làm khoảng 50 bó, mỗi bó 100 que. Ông dành một phần để gia đình dùng, phần còn lại bán với giá 40.000 đồng/bó. Công việc làm hương không quá vất vả nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và làm thủ công nhiều công đoạn nên mất nhiều thời gian.
“Tranh thủ lúc nông nhàn, tôi làm hương mang ra chợ bán. Mỗi năm, gia đình tôi thu khoảng 25 - 30 triệu đồng từ làm hương truyền thống”, ông Vi Văn Thiềm cho biết.
Thôn Kíp Tước 1 có 93 hộ thì khoảng 50 hộ duy trì nghề làm hương truyền thống, trong đó có 30 hộ làm hương để cung cấp ra thị trường.
Cách nhà ông Thiềm không xa là gia đình bà Phùng Thị Thẻng (69 tuổi) với nghề làm cốm gia truyền. Chuẩn bị cho vụ cốm, toàn bộ diện tích ruộng của gia đình được bà chuyển sang trồng lúa nếp. Mỗi vụ, gia đình bà gieo 30 kg giống lúa nếp để có thể làm được khoảng 1 tạ cốm, cho thu nhập bình quân 30 triệu đồng/vụ. Bà Thẻng tâm sự: Trước kia gia đình tôi chỉ làm cốm để ăn, khi thấy có nhiều người hỏi mua, tôi quyết định làm thêm để bán ra thị trường. Trong thôn, hầu như nhà nào cũng làm cốm để bán.
Nghề làm hương và nghề làm cốm chỉ là 2 trong số nhiều nghề truyền thống của xã Hợp Thành đang được duy trì và gìn giữ. Ông Trần Đình Ngọc, Chủ tịch UBND xã Hợp Thành cho biết, trọng tâm của xây dựng thôn kiểu mẫu là khuyến khích bà con phát triển kinh tế, thi đua sản xuất và xây dựng sản phẩm mang thương hiệu địa phương, trong đó ưu tiên phát triển và bảo tồn nghề truyền thống.
Cuối năm 2018, xã Hợp Thành thành lập Hợp tác xã Tân Hợp kinh doanh các dịch vụ và sản phẩm nông - lâm nghiệp của người dân địa phương. Ngoài ra, để bảo tồn, giữ nghề truyền thống gắn với xây dựng thôn kiểu mẫu, xã chủ động đưa các sản phẩm truyền thống tới người tiêu dùng thông qua các kênh tiêu thụ như hội chợ, chợ văn hóa vùng cao Hợp Thành; làm nhãn mác, xây dựng thương hiệu cho nghề hương truyền thống ở Kíp Tước; lựa chọn sản phẩm cốm trở thành sản phẩm OCOP của xã trong thời gian tới... Từ đó nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân.
Năm 2019, thôn Kíp Tước 1 được công nhận là thôn kiểu mẫu. Hiện trong thôn không còn hộ nghèo, người dân chăm chỉ làm ăn và đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Có được kết quả này là nhờ sự quan tâm của cấp ủy đảng, chính quyền cùng nỗ lực của người dân, trong đó có việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của các dân tộc, đặc biệt là giữ gìn nghề truyền thống.
Bài cuối: Sức dân tạo nên thành quả