Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News

“Ngọc bích” lưng chừng trời

Chúng tôi ngược “cổng trời” trên vòng cung lớn Tả Van lên Séo Mý Tỷ, vùng đất “gần nhà xa ngõ”, chỉ cách thị xã Sa Pa tráng lệ chưa đầy 20 km mà như một thế giới khác, với bao câu chuyện về đất và người nơi đây đậm màu cổ tích, như chàng hoàng tử miền sơn cước đang bước ra hội nhập cùng bè bạn muôn phương.

Tiếng đồng bào Giáy .png

Quả thật, đứng trên mỏm đá Hầu Thào, nhìn qua dải lụa trắng suối Mường Hoa những nếp ruộng bậc thang giống như vân tay của đất mẹ Hoàng Liên hùng vĩ cứ xếp chồng lên nhau, cao ngút tận Séo Mý Tỷ. Cả vùng Tả Van như một vòng cung lớn, chở che bản làng trù phú, người dân hồn hậu, dòng suối Mường Hoa xanh mát tự bao đời.

1.gif

Vượt qua suối Mường Hoa, rẽ sương mù đặc quánh như từng nắm bông trắng tinh khôi từ trên cao rắc xuống thung lũng Tả Van, tuyến đường bê tông mới mở rộng, nâng cấp mấy năm nay như sợi chỉ lanh màu bạc sáng dẫn chúng tôi lên Séo Mý Tỷ đại ngàn xanh sẫm. Bắt đầu từ bản Tả Van Mông, vòng cung Tả Van dựng dốc cao gập gềnh, “sợi chỉ lanh màu” dẫn lối theo hình zích zắc, cứ thế hút ngược lên cao, sương trắng loãng dần, như màn voan mỏng bao phủ miền cổ tích. Có cảm giác như lạc vào một thế giới khác, hơi thở nhẹ như mây, gió lồng lộng trên đầu, bất ngờ hiện ra trước mặt hồ thủy điện Séo Chong Hô, nằm lọt giữa Séo Mý Tỷ đại ngàn, hoang sơ mà hùng vĩ.

 Tiếng đồng bào Giáy - 2.png

Đó, viên ngọc bích Séo Mý Tỷ treo lưng chừng trời, ẩn chứa biết bao câu chuyện về đất và người nơi đây. Bên ấm trà rừng chát nóng mà ngọt hậu nơi cổ họng, già làng Giàng A Khoa, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Tả Van hồi tưởng: Séo Mý Tỷ theo tiếng địa phương là “hạt gạo nhỏ”, cái tên sao mà thân thương nhưng cũng thật kỳ bí, gây bao tò mò! Hóa ra, nó khắc ghi trong tâm khảm những người Mông đầu tiên từ phương Bắc di cư đến đây lập nghiệp về vùng đất lạnh giá, thừa thãi gió sương, cách biệt với bên ngoài như “ốc đảo”, bởi trập trùng núi cao đá dựng, gian khó không sao kể xiết. Người Mông nổi tiếng can trường và sáng tạo, dùng đất làm nhà trình tường ngăn giá lạnh, che gió sương, khai ruộng bậc thang từ những mạch nước nhỏ ngang sườn núi, dưới thung sâu để làm ra hạt gạo nuôi người, giữ rừng và nguồn nước quý giá. Khí hậu rét lạnh nên chỉ cấy được một vụ. Tháng ba ngày tám giáp hạt dài như cơn gió hoang lạnh trên núi, cái đói ập tới, người Mông dòng họ Giàng nơi đây khôn khéo tìm ra cây xèo nhỏ nhoi mà sức sống mạnh mẽ, không chê đất cằn, uống gió ngậm sương, vượt lên giá rét, chắt chiu tinh túy của đất trời mà kết hạt nhỏ nuôi người. Người Mông nhờ cây xèo ấy mà vượt qua cái đói mùa giáp hạt, bám đất bám rừng mà lập bản, cái tên Séo Mý Tỷ như là ân tình của người Mông nơi đây với đất đai, với “hạt gạo nhỏ” biết bao ơn nghĩa lúc khởi nguồn mở đất, lập làng thủa ban đầu…!

 Tiếng đồng bào Giáy - 3.png

Bây giờ, tràn đầy thung lũng trồng xèo năm xưa ấy là hồ thủy điện xanh mênh mông ở nơi cao nhất Việt Nam, gần 1.600 m so với mực nước biển, đồng thời nằm trong top những hồ nước cao thứ 2 Đông Dương. Giữa trưa, những tia nắng mặt trời mạnh nhất xuyên qua tầng mây và sương mù vần vũ rọi xuống mặt hồ xanh thẳm, hắt lên không trung lấp lánh ánh bạc, đẹp như huyền thoại. Già làng Giàng A Khoa bảo, mạch nước từ lõi Vườn Quốc gia Hoàng Liên chảy ra từ đầu nguồn Na Háng thì chia làm hai, một nhánh chảy vào hồ Séo Mý Tỷ, còn một nhánh chảy ngược (do địa hình thấp) vào Dền Thàng, rồi đổ ra phía Bản Hồ. Sao mà nước hồ xanh thẳm sâu, trong văn vắt đến vậy? Có phải do nguồn nước sinh thủy từ Mẹ rừng Hoàng Liên có đỉnh Phan Xi Păng cao nhất Việt Nam, được mệnh danh “nóc nhà Đông Dương” mà nước ở đây quanh năm một màu xanh ngọc bích, phản chiếu nền trời và soi bóng cả dãy Hoàng Liên sừng sững, tạo nên bức tranh thủy mặc đẹp đến mê hoặc như thế? Mọi thời điểm trong ngày hồ Séo Mý Tỷ đều đẹp, nhưng đẹp nhất có lẽ là vào thời khắc sáng sớm, khi làn sương mờ giăng phủ trắng xóa trên mặt hồ, lúc bình minh những tia nắng đầu tiên soi chiếu xuống mặt nước tạo khung cảnh huyền ảo hoặc khi chiều tàn, hoàng hôn buông xuống, chỉ còn vệt nắng cuối cùng vương vấn trên mặt hồ lung linh như tấm gương trời khổng lồ hắt sáng lên không trung. Ngắm khung cảnh tráng lệ ấy, khó có thể nghĩ rằng, ở dưới đáy hồ kia, cách đây không lâu chính là bản, là làng của hơn 67 hộ người Mông đầu tiên khai thiên, phá thạch lập ra bản “hạt gạo nhỏ” để trường tồn cùng lịch sử nơi này.

2.gif

Sải những bước dài, vững chãi của người lính rừng đã gắn bó với đại ngàn Hoàng Liên gần 20 năm, Trạm trưởng Trạm kiểm lâm số 4 Séo Mý Tỷ Lê Tiến Dũng đưa tôi lên chốt trực của tổ bảo vệ rừng cộng đồng tìm gặp “bố Bâu”, tức Hầu A Bâu, ở Dền Thàng, bản người Mông nằm sâu nhất trong vùng lõi rừng Hoàng Liên. Sáu mươi hai tuổi nhưng trông bố Bâu như cây táu mật giữa rừng, rắn rỏi và hoạt bát. Bố Bâu là Tổ trưởng Tổ bảo vệ rừng gồm 15 người dân của Dền Thàng, bao gồm cả bí thư chi bộ, trưởng bản, công an viên và những người khỏe mạnh, thông thạo địa hình của núi rừng Hoàng Liên. Đều đặn mỗi tháng leo rừng 3 chuyến, mỗi chuyến từ 2 - 4 ngày, đó là công việc của bố Bâu và tổ bảo vệ rừng, làm sao để hơn 700 ha rừng đặc dụng được coi sóc, bảo vệ như vườn cây trái của chính nhà mình. “Mình làm tổ trưởng thì phải gương mẫu, nhận việc khó, đi chỗ xa; khen thưởng hay xử phạt phải công minh thì mới có cái uy và chữ tín với cộng đồng. Mỗi năm kiện toàn một lần đấy, ai không tham gia tuần rừng đầy đủ, có dấu hiệu vi phạm sẽ bị thay! ” - bố Bâu cười hiền.

 Tiếng đồng bào Giáy - 4.png

Tất cả các hoạt động tuần tra, phòng, chống cháy rừng đều được xây dựng kế hoạch rõ ràng, được chính quyền và Vườn Quốc gia Hoàng Liên phê duyệt.

Bố Bâu nhớ nhất những chuyến tuần rừng xa mấy chục cây số, lên tận đỉnh Nam Cang cao 2.881 m, giáp huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu, đi mất mấy ngày đường mới đến nơi, anh em phải ăn gió nằm sương trong rừng để bảo vệ rừng gỗ quý, giữ màu xanh đại ngàn Hoàng Liên hùng vĩ, giữ nguồn sinh thủy cho hồ thủy điện xanh và sáng. “Cũng nhờ có chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng nên anh em và bà con thôn Dền Thàng như là tai mắt của chúng tôi, đồng lòng hợp sức chung tay giữ màu xanh Vườn Quốc gia Hoàng Liên bền vững” - Trạm trưởng kiểm lâm Lê Tiến Dũng bộc bạch.

 Tiếng đồng bào Giáy - 8.png

Nhận khoán bảo vệ hơn 700 ha rừng đặc dụng, hằng năm bà con có trong tay hơn 500 triệu đồng từ các nhà máy thủy điện, hộ kinh doanh du lịch có sử dụng nguồn nước từ rừng sinh ra. Lợi ích ấy rất rõ, mọi người đều được hưởng thụ nên càng có trách nhiệm giữ nguồn nước bằng cách trồng và bảo vệ rừng để hồ Séo Mý Tỷ thêm xanh, suối Mường Hoa không bao giờ vơi cạn.

352FBB80-F593-4334-9E26-FCED23150F41.png

Hôm chúng tôi đến, gặp Giám đốc Nhà máy thủy điện Séo Chong Hô Nguyễn Hồng Quang, anh cho biết: Công trình hồ thủy điện nhân tạo xuất hiện giống như một cuộc cách mạng. Đập đá bê tông bản mặt dài 129 m, có cao trình đỉnh đập 1.563 m, với hàng triệu mét khối bê tông, hàng nghìn tấn sắt thép sừng sững chắn ngang, sau gần một tháng nước mới dâng đầy, tạo thành hồ trên núi, ở độ cao hơn 1.600 m so với mực nước biển. Hồ thủy điện Séo Mý Tỷ có sức chứa 7 triệu m3 nước, sâu 40 m, để cấp “nguồn vàng trắng” chạy 3 tổ máy công suất 30 MW, phát lên lưới điện quốc gia trên 100 triệu kWh mỗi năm, đóng góp cho ngân sách địa phương gần 30 tỷ đồng một năm.

7.png

Ánh sáng điện được đưa về xóa đèn dầu đỏ quạch, khói nhọ mặt người bao năm ở vùng lõi rừng Hoàng Liên hùng vĩ. Công ty TNHH Điện lực Việt - Trung còn hỗ trợ bà con nơi đây hàng chục tỷ đồng xây khu tái định cư, mở đường giao thông, xây trường học. Với đồng bào nơi đây, đó là một cuộc đổi đời, mở ra cơ hội thoát nghèo, vươn lên làm giàu và hội nhập cộng đồng. Hơn 130 hộ ở Séo Mý Tỷ và Dền Thàng đã biết cách tận dụng nguồn nước để nuôi cá hồi, cá tầm ở trong rừng và cá lồng trên lòng hồ, mỗi năm đưa ra thị trường khoảng 200 tấn cá chất lượng cao, đem về hơn 40 tỷ đồng. Tận dụng thêm cảnh quan hiếm có để phát triển du lịch, nhiều gia đình ở đây khấm khá hơn. Du khách tới cắm trại, trải nghiệm văn hóa bản địa, từ đó người dân ở đây cũng có đồng ra, đồng vào. Thị xã Sa Pa đang khuyến khích bà con nơi đây phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng của người Mông để thu hút du khách, tăng thu nhập…

1bfde6213942941ccd53.jpg

Đi giữa đất trời Séo Mý Tỷ hôm nay cảm nhận rõ sức sống tươi mới ở nơi “hạt gạo nhỏ” đang bung mở như chàng hoàng tử miền sơn cước đang vươn vai, sải bước rộng dài cùng bè bạn muôn phương.

Trình bày: Khánh Ly

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Cuộc cách mạng nông nghiệp ở Trạm Tấu

Cuộc cách mạng nông nghiệp ở Trạm Tấu

Nằm trong số 74 huyện nghèo của cả nước, Trạm Tấu từ lâu đã quen với những định danh như "vùng cao đặc biệt khó khăn". Thế nhưng, một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra trên những sườn núi, không phải bằng những dự án hoành tráng, mà bắt nguồn từ chính mảnh đất, từ việc đánh thức giá trị của những cây trồng bản địa.

Biến đất cằn thành vườn cây bạc tỷ

Biến đất cằn thành vườn cây bạc tỷ

Trên những mảnh nương, đồi trồng ngô, lúa bạc màu một thời, anh Lý Phụ Chìu ở thôn Tả Chải, xã Tả Phìn (thị xã Sa Pa) đã tìm ra hướng đi mới, phủ xanh đất cằn bằng mô hình trồng cây cảnh đem lại hiệu quả cao. Không chỉ là người tiên phong, anh còn truyền cảm hứng thay đổi tư duy phát triển kinh tế ở thôn.

Góp sức dân mở đường về đích nông thôn mới

Góp sức dân mở đường về đích nông thôn mới

Không chờ đợi nguồn lực từ cấp trên, nhiều hộ dân ở huyện Bảo Yên đã chủ động hiến đất, góp tiền, góp công làm đường giao thông nông thôn. Những tuyến đường bê tông sạch đẹp không chỉ làm thay đổi diện mạo nông thôn, mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững.

Sắc màu no ấm ở thung lũng bản Sinh

Sắc màu no ấm ở thung lũng bản Sinh

Bản Sinh như một thung lũng thu nhỏ nằm cách trung tâm xã Lùng Vai, huyện Mường Khương khoảng 3 km. Nhờ tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, chăm chỉ lao động, đồng bào các dân tộc ở bản Sinh có được cuộc sống no ấm, hạnh phúc.

190 học viên tham gia tập huấn nâng cao nghiệp vụ xây dựng nông thôn mới

190 học viên tham gia tập huấn nâng cao nghiệp vụ xây dựng nông thôn mới

Nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tham gia triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Văn phòng Điều phối các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Lào Cai phối hợp với Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại tỉnh Lào Cai tổ chức lớp tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ nông thôn mới năm 2025.

Xuân Thượng: Hành trình vượt nghèo và những đổi thay bền vững

Xuân Thượng: Hành trình vượt nghèo và những đổi thay bền vững

Từng là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo khá cao nhưng với quyết tâm và sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, xã Xuân Thượng (huyện Bảo Yên) đã có những bước chuyển mình ngoạn mục. Từ con số 214 hộ nghèo vào năm 2021, chiếm hơn 21% tổng số hộ, đến nay xã chỉ còn 34 hộ nghèo, tương đương 3,36%. Tỷ lệ giảm nghèo bình quân đạt 17,77% mỗi năm là kết quả ấn tượng, minh chứng rõ nét cho sự bền bỉ và kiên trì trong công tác giảm nghèo tại địa phương.

Bắc Hà mùa quả ngọt

Bắc Hà mùa quả ngọt

Mùa này, mận chín rải rác khắp các xã, từ vùng thấp đến vùng cao. Trong những vườn mận, vườn đào, tiếng nói cười rộn ràng, nông dân đang hối hả, nhanh tay thu hoạch quả chín. Những quả đào hồng rực, quả mận tím đỏ lúc lỉu trong tán lá xanh mướt... mới thấy sự trù phú mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này. Từ trung tâm thị trấn Bắc Hà đến các xã Na Hối, Bản Phố, Thải Giàng Phố… đều đã bắt đầu vào vụ thu hoạch mận. Năm nay được mùa nên cây mận nào cũng sai quả.

Nâng cao chất lượng và tính bền vững của các chương trình mục tiêu quốc gia

Nâng cao chất lượng và tính bền vững của các chương trình mục tiêu quốc gia

Tại hội nghị tổng kết thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021 - 2025 diễn ra chiều 9/6, các đại biểu đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm, cách làm hay trong triển khai hiệu quả các chương trình tại địa phương, trong đó nhấn mạnh phải phát huy tốt vai trò chủ thể của người dân và huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội.

Đất đồi cho quả ngọt

Đất đồi cho quả ngọt

Trên những triền đất đồi dốc trước kia chỉ trồng ngô, sắn, đậu tương…, nhiều hộ dân vùng cao huyện Bát Xát đã đưa cây lê VH6 - giống cây ăn quả ôn đới hợp khí hậu, hợp thổ nhưỡng về trồng. Sự mạnh dạn chuyển đổi đã “đánh thức” tiềm năng đất đồi, mở ra hướng phát triển kinh tế hiệu quả, từng bước hình thành vùng sản xuất hàng hóa và cho những mùa quả ngọt.

Cơ hội và thách thức của tín dụng xanh

Cơ hội và thách thức của tín dụng xanh

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, việc phát triển tín dụng xanh không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là đòi hỏi cấp bách đối với Việt Nam. Ngành ngân hàng, với vai trò là huyết mạch của nền kinh tế, đang đứng trước cơ hội và thách thức lớn về tài chính xanh.

fb yt zl tw