|
LCĐT - Giữa dịch Covid-19, trong khi nhiều địa phương lao đao vì nông sản khó tiêu thụ, thì tại huyện Mường Khương, người trồng chè các xã Bản Lầu, Bản Sen, Lùng Vai, Thanh Bình… vui mừng bởi năm nay chè được mùa, thu hái đến đâu tiêu thụ hết đến đó, giá cũng cao hơn so với giá bán trung bình nhiều năm qua.
>>> Bài 1: Vùng chè trước ngày “sốt” giá
Bà Vương Thị Hiền (thôn Cốc Cài, xã Lùng Vai) cho biết: Trước đây, trên địa bàn huyện chỉ có 1 - 2 đơn vị thu mua chè búp tươi nên có thời điểm tiêu thụ không hết sản lượng chè thu hái và giá mua xuống thấp khiến người dân luôn trong cảnh thấp thỏm và phải chiều theo giá mà người mua đưa ra. Việc có thêm 1 nhà máy chế biến chè ở xã Lùng Vai đi vào hoạt động sẽ giúp tôi và các gia đình trồng chè khác không lo bị ép giá.
Trước việc nhiều hộ bán chè búp tươi cho nhà máy chế biến của Hợp tác xã chè Mường Khương (vì đơn vị này thu mua với giá cao hơn) thì bị các đơn vị thu mua truyền thống “nhắc nhở”, thậm chí chặn đường yêu cầu bán chè tại các điểm thu mua được lập trước đây tại các thôn, bản khiến người dân lo lắng. Người dân đành chọn giải pháp bán chè cho các cơ sở thu mua cũ khi bị “nhắc nhở” hoặc một số hộ chia đôi số chè hái được trong ngày để bán cho cả đối tác cũ và mới.
Ngày 6/5/2021, Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình có công văn gửi Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Mường Khương đề nghị chỉ đạo ổn định sản xuất vùng nguyên liệu chè Mường Khương. Nội dung công văn nêu: Năm 2021, công ty đã ký hợp đồng tiêu thụ chè búp tươi với 1.981 hộ của 4 xã vùng thấp và 2 xã vùng cao của huyện Mường Khương với giá chè loại 1 là 7.000 đồng/kg, loại 2 là 6.000 đồng/kg, loại 3 là 5.500 đồng/kg và khẳng định mức giá này rất ổn định, vì thế người trồng chè yên tâm hợp tác, gắn bó với công ty.
Cũng theo công văn, ngày 3/5/2021, khi nhà máy chế biến chè của Hợp tác xã chè Mường Khương đi vào hoạt động đã đưa các xe ô tô cá nhân và xe máy đi đến các đồi chè mà Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình đã ký hợp đồng để tranh mua nguyên liệu làm mất an ninh, trật tự, ảnh hưởng đến tâm lý người trồng chè…
Theo Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình, việc tổ chức thu mua chè búp tươi của Hợp tác xã Chè Mường Khương đã được sự ủng hộ của 2 cán bộ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Khương, đồng thời đặt câu hỏi liệu có lợi ích nhóm trong việc này hay không?
Có hay không việc đã xuất hiện tình trạng tranh mua, tranh bán ở vùng nguyên liệu chè Mường Khương và vì sao người dân lại chọn bán chè cho Hợp tác xã chè Mường Khương - một đơn vị mới đến địa phương - trong khi đã ký hợp đồng với Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình? Phóng viên đã đến một địa phương trong vùng trồng chè nguyên liệu tìm hiểu vấn đề này.
Nhà máy chế biến chè do Hợp tác xã chè Mường Khương làm chủ đầu tư. Nhà máy có công suất 950 tấn chè khô/năm, tương đương 5.000 tấn chè búp tươi/năm, tổng mức đầu tư hơn 20 tỷ đồng. Sản phẩm của hợp tác xã hướng tới thị trường Đài Loan, các nước Đông Âu, Trung Đông… Nhà máy sẽ đảm bảo tiêu thụ 35 - 40% sản lượng chè của huyện. Để giảm các khâu trung gian trong thu mua chè nguyên liệu, hợp tác xã tổ chức thu mua trực tiếp tại nhà máy, nhờ đó giá thu mua cao hơn một số đơn vị áp dụng trên địa bàn nhiều năm qua (trung bình 8.000 - 10.000 đồng/kg chè búp tươi).
Bà Bùi Thị Khảo (thôn Cốc Phúng, xã Lùng Vai) cho biết, trước đây gia đình bán cho các tổ thu mua của Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình chỉ được 6.500 đồng/kg. Tuy nhiên, năm nay bán cho Hợp tác xã chè Mường Khương được 8.000 đồng/kg và việc mua bán rất thuận lợi, hợp tác xã cũng thanh toán ngay nên bà rất phấn khởi.
Ông Nguyễn Văn Mão, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Lầu cho biết: Xã có 4 thôn trồng chè với gần 300 ha, trong đó 170 ha đang cho thu hoạch. Trước đây, hầu hết các hộ bán chè búp tươi cho Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình nhưng từ giữa tháng 4/2021, khi Hợp tác xã chè Mường Khương thu mua với giá cao hơn và mức trừ phần trăm cũng thấp hơn nên nhiều hộ đã chuyển sang bán cho đơn vị này. Trước tình hình đó, Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình đã có ý kiến yêu cầu người dân phải bán chè cho họ như cam kết trong hợp đồng. Điều này bên nào cũng có lý; riêng đối với các hộ trồng chè, mặc dù đã ký hợp đồng nhưng trong điều khoản về giá bán thì đang khá bất lợi cho họ. Hơn thế, trong hợp đồng chỉ có bên A, tức Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng, còn bên B là các hộ trồng chè thì lại không. Vì thế, thời gian qua, nhiều hộ nghĩ rằng hợp đồng không công bằng và họ có quyền bán cho đơn vị thu mua với giá cao hơn.
Còn theo lý giải của ông Nguyễn Hồng Quân, Phó Giám đốc Hợp tác xã chè Mường Khương, thời gian qua, việc thu mua chè búp tươi của một số cơ sở chế biến truyền thống trên địa bàn không công bằng và giá cả chưa đáp ứng khiến người trồng chè chán nản. Do đó, khi hợp tác xã vào thu mua và đưa ra tiêu chuẩn rõ ràng với giá cả hợp lý thì nông dân đã chuyển sang bán cho nhà máy của hợp tác xã. Thời gian tới, hợp tác xã sẽ lựa chọn một số hộ có diện tích chè lớn trên địa bàn phối hợp áp dụng quy trình chăm sóc, thu hái chuẩn để cho ra sản phẩm chè chất lượng cao, từ đó nâng cao giá trị kinh tế của cây chè.
Trong khi đó, ông Trương Văn Kiều, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình lo ngại khi người dân thấy các nhà máy thu mua với giá cao sẽ khó tránh khỏi tâm lý muốn thu hoạch nhanh và nhiều để bán. Điều này dẫn đến người dân có thể sử dụng phân bón, hóa chất kích thích, ảnh hưởng đến vùng nguyên liệu chè sạch mà đơn vị đã mất nhiều công gây dựng.
Theo tìm hiểu của phóng viên, đến thời điểm này, nhiều hộ được coi là đã ký hợp đồng với Công ty Cổ phần Chè Thanh Bình vẫn chưa biết nội dung hợp đồng vì chưa được cầm hợp đồng, do đó họ sẵn sàng bán chè cho đơn vị có giá thu mua cao hơn.
----------------------
Bài cuối: Giải pháp ổn định vùng sản xuất chè