“Cây cầu cả” - chứng nhân lịch sử

Toàn cảnh cầu Cốc Lếu nhìn từ trên cao (cầu Cốc Lếu qua sông Hồng, nối khu Lào Cai với Cốc Lếu do quân đội Pháp quản lý). Ảnh: tư liệu
“Cây cầu cả” - chứng nhân lịch sử ảnh 2
Toàn cảnh cầu Cốc Lếu nhìn từ trên cao (cầu Cốc Lếu qua sông Hồng, nối khu Lào Cai với Cốc Lếu do quân đội Pháp quản lý).    Ảnh: tư liệu

Ngày 28/3/1898, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer quyết định cho khởi công xây cầu Cốc Lếu, sau 4 năm xây dựng, cầu sắt Cốc Lếu bắc qua sông Hồng được thông xe. Cầu Cốc Lếu được ví là “cây cầu cả” - chứng nhân lịch sử và mang sứ mệnh mở rộng phố Lão Nhai sang hữu ngạn sông Hồng, bao gồm khu phố cũ Lão Nhai và khu mới Cốc Lếu.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đặc biệt là cuối năm 1950, Lào Cai được giải phóng, thị xã Lao Cai chính thức là trung tâm tỉnh, cầu Cốc Lếu được làm lại lớn hơn để gánh sứ mệnh mới đón nhận, trung chuyển hàng viện trợ từ Liên Xô, Trung Quốc và phe XHCN cho cuộc trường kỳ chống thực dân Pháp và củng cố, xây dựng hậu phương lớn miền Bắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Sau chiến tranh biên giới tháng 2/1979, cầu bị đánh sập, thị xã biên ải lùi về phía sau. Khi tái lập tỉnh, thị xã Lào Cai hồi sinh vẫn là trung tâm tỉnh lỵ, cầu Cốc Lếu sớm được làm lại, nối hai bờ sông Hồng sầm uất phía đầu thị xã.

Với 4 lần xây dựng, trải qua thăng trầm vùng biên ải, cầu Cốc Lếu được ví là “cây cầu cả” - chứng nhân lịch sử. Lần đầu tiên khởi công năm 1898, cầu Cốc Lếu là cây cầu sắt thứ 2 bắc qua sông Hồng cuối thế kỷ XIX, sau cầu Long Biên, có thiết kế 2 mố 4 trụ, dài 220 m, mặt cầu lát bằng những thanh gỗ để xe tải nhẹ có thể qua được. Khi xưa, những người lên Lao Cai khi xuống ga bên Phố Tèo, muốn thăm chợ Cốc Lếu thường sải chân đi bộ ngắm cầu Cốc Lếu.

Chuyện về cây cầu được nhiều người xuôi, ngược truyền tai nhau như huyền thoại. Cây cầu cũng gánh trên mình bao phận người, những cu ly đồng bằng Bắc Bộ bị đưa lên làm tuyến đường sắt Yên Bái - Lào Cai, rồi làm cầu Cốc Lếu, sau đó mở đường lên khu điều dưỡng Sa Pa đầu thế kỷ trước. Tai nạn do phu phen, ốm đau, bệnh tật, đói khát luôn rình rập để lại trong những câu chuyện truyền khẩu về phận người xưa bên cầu. Đây cũng là cây cầu đầu tiên bị quân Pháp đánh sập khi rút chạy khỏi thị xã Lao Cai cuối tháng 10/1950.

“Cây cầu cả” - chứng nhân lịch sử ảnh 3
Thuyền bè trên sông Hồng ở Lào Cai (đây là phương tiện được người dân sử dụng để qua lại giữa hai khu Lào Cai và Cốc Lếu).   Ảnh: tư liệu

Sau ngày miền Bắc hoàn toàn giải phóng, tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai được khôi phục, các chuyên gia Liên Xô sang giúp ta khôi phục mỏ Apatit Cam Đường, xây dựng Nhà máy Nhiệt điện Phố Mới và thiết kế, chỉ đạo thi công lại cầu Cốc Lếu vẫn trên vị trí cũ. Cầu có mặt bê tông cho xe tải nhẹ đi qua, hai bên rộng 1 m dành cho xe đạp và người đi bộ. Cây cầu mang đậm tình hữu nghị Việt - Xô và gắn liền với người dân thị xã tỉnh lỵ trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Chiến tranh biên giới tháng 2/1979, cầu bị đánh sập, 14 năm biên giới Việt - Trung gián đoạn, cư dân hai bờ sông muốn qua lại phải đi bằng thuyền hoặc phà, rất vất vả.

Tái lập tỉnh, cầu Cốc Lếu lần thứ ba được ưu tiên đầu tư xây dựng trên cơ sở thiết kế cầu do Liên Xô xây dựng gần bốn mươi năm trước ở vị trí cũ, trên Quốc lộ 4D, lý trình Km 140+560 m. Sau 2 năm thi công, cầu thông xe vào năm 1994 trong niềm vui khôn tả của người dân thị xã tỉnh lỵ và sự chứng kiến của du khách đến Lào Cai, trong đó có nhiều cư dân thị trấn Hà Khẩu phía bên kia biên giới.

Khi Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai hình thành, cầu Cốc Lếu sau 15 năm lưu thông đã quá tải và xuống cấp, năm 2009, lần thứ tư được xây dựng lại trên vị trí cầu cả năm xưa. Do nhu cầu lưu thông của thành phố tỉnh lỵ, những thợ thi công đã có sáng kiến làm trụ tạm, dịch chuyển cây cầu cũ về phía hạ lưu làm cầu tạm cho người dân đi lại. Cầu mới gồm 2 mố, 4 trụ dài 240 m, bề mặt rộng 16 m, gấp đôi cầu cũ và thông xe vào 19/1/2012.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng, nguyên Giám đốc Sở Giao thông vận tải, khi được hỏi về lịch sử cầu Cốc Lếu và việc xây dựng lại cầu lần thứ tư, xúc động nói: Vì sự phát triển kinh tế và đời sống dân sinh, đòi hỏi kết cấu hạ tầng đi trước một bước. Những người làm giao thông hiểu sâu sắc vấn đề đó và cứ làm xong một cây cầu là góp thêm niềm vui cho người dân, từng bước hoàn chỉnh “mạch máu” giao thông của tỉnh.

Cầu Cốc Lếu hôm nay.
Cầu Cốc Lếu hôm nay.

Công việc cứ hối thúc, qua đi, ngoảnh lại đã 30 năm nhưng kỷ niệm sâu sắc có lẽ là khi hợp long cây cầu cả Cốc Lếu. Bởi đó là thời khắc thiêng liêng của những người thợ làm cầu, sau nhiều công đoạn từ trình duyệt dự án về thiết kế cầu, phương án tối ưu cả về kỹ thuật lẫn yếu tố lịch sử cây cầu. Ba thập niên sau ngày tái lập tỉnh, những người xây cầu Lào Cai đã thi công thêm 9 cây cầu bắc qua sông Hồng: Cầu Cốc Lếu, cầu Kim Thành, cầu Phố Mới, cầu Giang Đông, cầu Làng Giàng, cầu Lu 1, cầu Lu 2, cầu Bảo Hà và cầu An Lạc vừa khởi công, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao đời sống đồng bào. Hy vọng có thêm cây cầu thứ 10 bắc qua sông Hồng phía cuối thành phố, nối Thái Bo (xã Thống Nhất, thành phố Lào Cai) với ga Thái Niên, để thành phố rộng đường phát triển.

Cầu Cốc Lếu qua 4 lần xây dựng, vẫn trên vị trí cách đây 120 năm, nối hai bờ sông Hồng. Hôm nay, trung tâm tỉnh lỵ đã dời về Khu Đô thị mới Lào Cai - Cam Đường, cây cầu Cốc Lếu vẫn mang trong mình trọng trách lớn, mang tầm vóc mới trong phát triển dịch vụ, du lịch thành phố vùng biên.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Lược sử về tuyến giao thương Cửa Cấm - sông Hồng - Vân Nam

Lược sử về tuyến giao thương Cửa Cấm - sông Hồng - Vân Nam

Cách đây hơn 150 năm từ khi Đuyprê (dupre) Tổng Chỉ huy lực lượng viễn chinh Pháp tìm ra tuyến đường thủy vận chuyển hàng hóa từ Cửa Cấm (Hải Phòng) vào Hà Nội và ngược sông Hồng lên Lào Cai sang Vân Nam (Trung Quốc). Từ đó đến nay, dòng sông Hồng có vai trò quan trọng trong kết nối hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Kết nối du lịch các tỉnh dọc sông Hồng

Kết nối du lịch các tỉnh dọc sông Hồng

Với vị trí điểm đầu - nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt, Lào Cai đã có nhiều sáng kiến, giải pháp để kết nối, thúc đẩy phát triển du lịch, thu hút du khách trong và ngoài nước trải nghiệm du lịch lưu vực sông Hồng.

Ngày 7: Một ngày chữa lành ở Yên Bái

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận: Ngày 7: Một ngày chữa lành ở Yên Bái

Hết địa phận tỉnh Phú Thọ là tròn 1 tuần ngược sông Hồng, đi qua biết bao thắng cảnh, điểm du lịch hấp dẫn, làng nghề cổ xưa, chúng tôi có mặt ở Yên Bái để tiếp tục khám phá những di tích lịch sử, các điểm du lịch tâm linh và trải nghiệm du lịch chăm sóc sức khỏe.

Chuyện ghi ở “vùng lõm sóng” Pờ Hồ

Chuyện ghi ở “vùng lõm sóng” Pờ Hồ

Nhịp sống ở Pờ Hồ - thôn xa và khó khăn nhất xã Trung Lèng Hồ (Bát Xát) cứ chầm chậm như kéo chúng tôi trở lại với khung cảnh ở nhiều thôn vùng cao Bát Xát cách đây 15, 20 năm. Sóng viễn thông yếu, chập chờn nên nơi đây nằm trong danh sách “vùng lõm sóng”, câu chuyện chuyển đổi số, cách mạng công nghiệp 4.0 với bà con xem ra còn xa vời.

Ngày 5: Hoàng hôn bên bờ sông Hồng

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận Ngày 5: Hoàng hôn bên bờ sông Hồng

Trên hành trình ngược dòng sông mẹ, chúng tôi dành trọn 2 ngày ở Hà Nội vì mảnh đất này có quá nhiều địa điểm có thể trải nghiệm, khám phá. Sau ngày đầu tiên tìm hiểu về làng gốm Bát Tràng và lang thang phố cổ, chúng tôi quyết định trải nghiệm một đêm cắm trại bên bờ sông Hồng.

Ngày 4: Bảo tàng sống về văn hóa sông Hồng

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận Ngày 4: Bảo tàng sống về văn hóa sông Hồng

Với dòng chảy uốn lượn ôm trọn Thủ đô Hà Nội, sông Hồng không chỉ tạo nên bề dày văn hóa - lịch sử mà còn góp phần hình thành cảnh quan, bồi đắp phù sa màu mỡ cho đất nông nghiệp, kết nối giao thông đường thủy với các địa phương. Dòng chảy sông Hồng còn có vai trò kết nối quá khứ với hiện tại, giữa các không gian cũ - mới của đô thị và kết nối các hoạt động của người dân địa phương với trải nghiệm của khách du lịch trong và ngoài nước.

Ngày 3: Hoài niệm “nét xưa” Phố Hiến

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận Ngày 3: Hoài niệm “nét xưa” Phố Hiến

Nằm ở trung tâm của đồng bằng châu thổ sông Hồng, nhắc tới Hưng Yên chắc hẳn nhiều người đều nghĩ đến câu “nhất Kinh Kỳ, nhì Phố Hiến”. Nơi đây từng là thương cảng tấp nập người mua, kẻ bán, “tiểu Tràng An”, ngày nay là vùng đất mang đặc sản đậm tình quê, là nét xưa hoài cổ bình yên và mộc mạc.

Ngày 2: Về làng Vũ Đại thăm nhà Bá Kiến

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận Ngày 2: Về làng Vũ Đại thăm nhà Bá Kiến

Làng Vũ Đại nổi tiếng trong truyện ngắn Chí Phèo của nhà văn Nam Cao thực tế được lấy nguyên mẫu từ làng Đại Hoàng, thôn Nhân Hậu, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Đây cũng là địa điểm tiếp theo trong hành trình du lịch ngược sông Hồng mà chúng tôi tìm đến.

Ngày 1: Từ nơi sông Hồng hòa nhịp cùng biển cả

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận Ngày 1: Từ nơi sông Hồng hòa nhịp cùng biển cả

Chìm đắm trong vẻ đẹp bất tận của dòng sông mang sắc đỏ, hành trình dài đưa chúng tôi đến cuối nguồn - nơi sông Hồng hòa nhịp cùng biển cả, rồi lại ngược dòng trở về Lào Cai - nơi đầu nguồn sông mẹ. Sông Hồng còn nhiều tên gọi khác như: Nhị Hà, Hồng Hà, sông Cái, sông Thao, mỗi vùng đất dòng sông chảy qua mang một vẻ đẹp riêng. Hành trình cả ngàn kilômét đi qua 9 tỉnh, thành phố, dòng sông mẹ như nhạc trưởng dẫn dắt bản giao hưởng của thiên nhiên, đưa chúng tôi từ bất ngờ này đến thú vị khác.

Khẩn trương tái định cư cho các hộ dân khu vực sạt lở ở phường Nam Cường

Khẩn trương tái định cư cho các hộ dân khu vực sạt lở ở phường Nam Cường

Đến thời điểm hiện tại, các cơ quan chức năng của thành phố Lào Cai đã chuẩn bị mặt bằng, xác định vị trí các lô đất tái định cư để làm thủ tục bàn giao cho các hộ dân theo quy định. Tuy nhiên, để sớm thực hiện việc bàn giao đất thì cần sự phối hợp, đồng thuận của các hộ dân.

Bài 4: Lớp học bên bờ sóng

Bài 4: Lớp học bên bờ sóng

Em yêu lắm Trường Sa ơi/Yêu cát trắng và yêu biển xanh/Yêu những con tàu cùng nhau ra khơi, yêu những con đường trải dài cây xanh/Và em yêu lắm những cây ba cua hoa xinh tươi khoe sắc giữa trời/Yêu cây phong ba vươn mình trong gió luôn luôn hiên ngang giữ lấy kiên trung…

Xây dựng vùng biên ấm no, hạnh phúc

Xây dựng vùng biên ấm no, hạnh phúc

Từ một vùng đất xa xôi, nghèo khó, mang trên mình bao "vết thương" do chiến tranh để lại, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, mạnh mẽ đi lên qua mỗi thời kỳ, hôm nay, vùng biên cương của Tổ quốc đang căng tràn nhịp sống mới phồn thịnh, ấm no.

Theo bước chân thợ điện cao thế

Theo bước chân thợ điện cao thế

Vất vả, nhọc nhằn, thậm chí rủi ro có thể xảy đến với bản thân bất cứ lúc nào nhưng những người thợ điện quản lý vận hành đường dây cao thế vẫn luôn gắn bó, tận tâm với nghề. Dù sáng sớm tinh mơ hay khi mặt trời đã xuống núi, dù nắng như đổ lửa hay bão tố bịt bùng, những bóng áo cam với khuôn mặt sạm đen vẫn sẵn sàng lên đường làm nhiệm vụ để dòng điện luôn thông suốt.

Những ngôi làng bước ra từ tranh vẽ

Những ngôi làng bước ra từ tranh vẽ

Bản làng tươi đẹp với những căn nhà mới mang đậm truyền thống văn hóa bản địa ở Làng Nủ, Nậm Tông - nơi an cư cho đồng bào vùng lũ không chỉ minh chứng cho sự yêu thương đùm bọc của đồng bào cả nước với người dân nơi đây mà còn ghi dấu ấn của đội ngũ kiến trúc sư, kỹ sư, những người thổi hồn cho những ngôi làng bước ra từ tranh vẽ.

Trở lại Bản Lầu xanh tươi

Trở lại Bản Lầu xanh tươi

Tôi trở lại vùng đất biên giới Bản Lầu, quen mà lạ. Đến nhiều lần, gặp nhiều người nên đã quen. Nhưng lạ, bởi mỗi lần đến rẻo đất ven biên này lại thấy thêm nhà xây mới hồng tươi mái lợp, nương đồi kín rợp màu xanh cây trái, gương mặt người sáng thêm, vững tin như cột mốc biên giới bình yên nơi đây.

Người “thắp đuốc” ở Ú Sì Sung

Người “thắp đuốc” ở Ú Sì Sung

Chiếc xe máy rú ga chạy vèo vèo vượt dốc bê tông uốn lượn vào xóm Thoong Vé. Tôi níu chặt vào thắt lưng Lý Láo Lủ như sợ mình rơi xuống vực hun hút phía sau. Lên đến đỉnh dốc, mây mù sương giăng mờ mịt, Lý Láo Lủ dừng lại khoảng trống bên gốc đào xù xì lốm đốm hoa bảo: “Đứng đây nghỉ một tí cho sương loãng rồi đi tiếp bác nhá! Đợi tí nắng bừng lên, có khi bác lại chả muốn đi!”.

fb yt zl tw