Vào mùa đông, khi việc thu hoạch lúa, ngô trên nương đã xong, phụ nữ người Hà Nhì ở các thôn, bản vùng cao khu vực huyện Bát Xát cũ bắt tay vào việc thêu thổ cẩm để chuẩn bị những bộ trang phục đẹp nhất cho dịp tết cổ truyền và lễ hội đầu năm của dân tộc.
Trong phát triển du lịch cộng đồng ở vùng cao, câu chuyện bảo vệ cảnh quan, bảo tồn bản sắc văn hóa luôn là vấn đề đáng quan tâm. Tại xã Y Tý, nơi du lịch cộng đồng đang phát triển, chàng trai người Hà Nhì Phu Suy Thó, chủ Homestay Khám phá Y Tý đã dành nhiều thời gian sưu tầm những đồ vật đặc trưng văn hóa người Hà Nhì để trưng bày, giới thiệu với du khách.
Giữa miền biên viễn Lào Cai, nơi mây trời “quấn quýt” những ngọn núi cao vời vợi, Y Tý hiện lên như bức tranh sơn thủy hữu tình đầy lãng mạn, đậm chất hoang sơ. Mảnh đất vùng cao từ lâu đã trở thành điểm đến đặc biệt trong lòng du khách bởi vẻ hùng vĩ của thiên nhiên, bản sắc văn hoá độc đáo của đồng bào dân tộc Hà Nhì và sự chân chất, hiền hòa của con người nơi đây.
Công tác phá đá, san gạt đang được triển khai khẩn trương tại xã Y Tý để hình thành mặt bằng phục vụ Dự án xây dựng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú (PTDTNT) Tiểu học và THCS - công trình giáo dục trọng điểm tại vùng biên giới của tỉnh. Quyết tâm của chủ đầu tư, sự sát sao của chính quyền địa phương và đồng thuận tích cực từ người dân đang góp phần tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để dự án sớm bước vào giai đoạn thi công đồng bộ.
Trường học xanh là mô hình ý nghĩa được ngành giáo dục tỉnh Lào Cai hướng đến trong nhiều năm qua. Mục tiêu của mô hình là xây dựng môi trường học tập trong lành, gắn kết thiên nhiên với việc hình thành kỹ năng sống cho học sinh.
Khi nhắc đến cộng đồng người Hà Nhì ở các xã vùng cao huyện Bát Xát cũ, nhiều người thường nghĩ ngay tới Y Tý hay Nậm Pung. Tuy nhiên, vùng đất biên cương A Lù cũng là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào Hà Nhì. Điều đáng nói, sau hàng trăm năm định cư tại đây, người Hà Nhì vẫn gìn giữ trọn vẹn bản sắc văn hóa dân tộc, từ nếp nhà trình tường đặc trưng đến những phong tục, tập quán và nghi lễ, tạo nên sợi dây gắn kết bền chặt trong cộng đồng.
Tuyến giao thông kết nối từ Sa Pa sang Y Tý (Tỉnh lộ 155) giữ vai trò quan trọng trong thúc đẩy liên kết du lịch vùng và tạo động lực phát triển kinh tế cho các địa phương. Tuy nhiên, nhiều năm qua, tuyến đường này chưa được đầu tư sửa chữa, nâng cấp; cộng với tác động của mưa lũ, hạ tầng hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến giao thương và đời sống kinh tế của người dân.
Ngày 29/11, UBND xã Y Tý phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai tổ chức thành công hội thảo “Phát triển du lịch Y Tý theo hướng xanh, bền vững và giàu bản sắc văn hóa”.
Sáng 28/11/2025, tại xã Y Tý, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai phối hợp Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức công bố nhãn hiệu chứng nhận “Du lịch Y Tý” và tập huấn nâng cao kỹ năng hoạt động du lịch cộng đồng cho cán bộ và người dân địa phương. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Dự án Hỗ trợ phát triển du lịch gắn với đổi mới sáng tạo tại xã Y Tý.
Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Lào Cai phối hợp với Trạm Y tế xã Y Tý khám sàng lọc các bệnh về phổi hơn 110 người dân địa phương.
Do nhiệt độ giảm sâu, sáng nay (26/11) đợt băng giá đầu tiên đã xuất hiện tại nhiều khu vực của xã Y Tý, tỉnh Lào Cai. Vào khoảng 7 giờ sáng nay, nhiệt độ ghi nhận được tại đây là 3 độ C, đến khoảng 10 giờ, nhiệt độ ở mức 5 độ C.
Ngày 16/11, thôn Choản Thèn, xã Y Tý tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2025.
Là địa bàn vùng cao có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, trong những năm qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Y Tý đã nỗ lực triển khai nhiều hoạt động để từng bước xóa bỏ hủ tục, nỗ lực vì mục tiêu bình đẳng giới.
Gần đây, trong chuyến công tác lên xã vùng cao biên giới Y Tý, chúng tôi được lãnh đạo UBND xã giới thiệu một số sản vật nổi tiếng của địa phương được công nhận sản phẩm OCOP, trong đó có loại chè Shan tuyết cổ thụ đặc biệt ở thôn Tả Suối Câu. Điều đáng nói người đã “đánh thức” rừng chè cổ thụ Tả Suối Câu, giúp Nhân dân có thêm thu nhập từ cây chè cổ thụ là Trưởng thôn người Dao Tẩn Láo Khé.
So với những xã khác trên địa bàn tỉnh, Y Tý có đặc thù riêng vì ở độ cao từ 1.800 m đến trên 2.000 m so với mực nước biển, nơi có khí hậu mát mẻ, rừng núi hoang sơ. Ở nơi xa xôi ấy, cách đây 10 năm có chàng dược sĩ từ vùng quê Ninh Bình lên lập nghiệp, với ước mơ ươm một khu vườn thảo dược trên mây, giúp người dân giảm nghèo từ những loài cây thuốc quý của núi rừng.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Công an xã Y Tý đã thu hồi được 106 vũ khí các loại; trong đó có 82 khẩu súng kíp, súng hơi, cồn và 24 vũ khí thô sơ của các hộ gia đình trên địa bàn.
Chiều 22/10, Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú THCS Y Tý phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và Công an xã tổ chức chương trình tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa ứng xử và an ninh, an toàn trường học cho học sinh.
Thời gian qua, UBND xã Y Tý phối hợp với Trạm Thú y khu vực Bát Xát triển khai chiến dịch tiêm phòng dịch bệnh cho đàn vật nuôi. Đến nay, xã đã hoàn thành trên 90% kế hoạch, bảo vệ hơn 2.000 con trâu bò, 3.500 con lợn và trên 10.000 con gia cầm trên địa bàn.
Chiều 14/10, Hội Nông dân xã Y Tý và Dền Sáng tổ chức thành công Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Lào Cai sẽ xây dựng 9 trường Phổ thông Nội trú liên cấp Tiểu học và Trung học cơ sở tại địa bàn 9 xã, phường biên giới của tỉnh Lào Cai.
