Đưa hương cốm bay xa

LCĐT - Vừa mang ý nghĩa bảo tồn di sản văn hóa nghề truyền thống, vừa phát huy giá trị kinh tế nông nghiệp, du lịch, nhiều địa phương tại Lào Cai đã từng bước khôi phục và phát triển nghề làm cốm truyền thống.

Đưa hương cốm bay xa ảnh 1
Phụ nữ dân tộc Giáy đi ngắt lúa nếp về làm cốm.

Từ nghi lễ truyền thống…

Đồng bào các dân tộc thiểu số Lào Cai có rất nhiều nghi lễ mừng lúa mới, trong đó đồng bào Tày ở các xã Tà Chải, Bản Liền (Bắc Hà), Liêm Phú (Văn Bàn), Nghĩa Đô (Bảo Yên) có tục lệ dâng cốm; đồng bào Giáy ở các xã Tả Van (Sa Pa), Quang Kim (Bát Xát) tổ chức nghi lễ Then cốm; đồng bào Nùng Dín (Bắc Hà) cũng làm cốm để rước hồn mẹ lúa...  Theo ông Nguyễn Ngọc Thanh, người chuyên sưu tầm và nghiên cứu văn hóa, Phòng Di sản (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch), đây là nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao Lào Cai. Sau một năm trồng cấy, bà con thường tổ chức nghi lễ cúng dâng lên tổ tiên những hạt cốm đầu mùa mang ý nghĩa tạ ơn thần lúa, cầu mong mùa màng năm tới bội thu…

Ông Nguyễn Thành Sinh, Bí thư Huyện ủy Văn Bàn

Ngày hội “Hương cốm mới” được huyện Văn Bàn tổ chức trong tháng 10/2021 tại xã Thẳm Dương, không chỉ quảng bá sản phẩm “đệ nhất nếp” Khẩu Tan Đón của đồng bào dân tộc Thái, mà còn khích lệ bà con duy trì nguồn giống tốt, mở rộng diện tích, nâng cao thu nhập cho người dân, hướng tới phát triển du lịch cộng đồng. Trong thời gian tới, huyện sẽ khôi phục và phát triển một số làng nghề làm cốm ở vùng đồng bào Tày (Liêm Phú), đồng bào Thái (Thẳm Dương)...

Đồng bào dân tộc Giáy ở Tả Van (Sa Pa) thường tổ chức ăn cơm mới vào khoảng tháng 8 hoặc tháng 9 âm lịch hằng năm, tùy thuộc vào thời gian lúa nếp chín. Ở Tả Van, các gia đình làm cốm mừng lúa mới, thực hiện nghi lễ cúng tổ tiên nên việc tổ chức diễn ra đơn giản hơn. Còn ở những gia đình nhà thầy Then cũng làm lễ cúng dâng tổ tiên và dâng tổ Then, việc tổ chức diễn ra rất cầu kỳ, có phần hát Then, cúng Then lâu hơn…  Theo Nghệ nhân dân gian Sần Cháng, người Giáy ở Tả Van, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, quan niệm truyền thống của đồng bào Giáy ở Tả Van, nếu gia đình tổ chức vào tháng 8 thì chọn ngày Dậu, nếu tổ chức vào tháng 9 sẽ chọn ngày Tuất… Đây là nghi thức độc đáo liên quan đến tín ngưỡng thờ mặt trời của cư dân nông nghiệp.

Cả người Tày và người Giáy đều tổ chức ăn cơm mới theo từng gia đình. Mỗi gia đình có thể chọn các ngày khác nhau trong tháng để mời anh em họ hàng, làng xóm đến ăn cơm mới cùng gia đình. Trong ngày tổ chức ăn cơm mới không thể thiếu nghi lễ quan trọng là rước hồn lúa và làm cốm mới. Sáng sớm diễn ra nghi lễ, phụ nữ trong gia đình ra mảnh ruộng của nhà mình, chọn những bông lúa nếp chín bánh tẻ vừa đủ độ dẻo, ngắt mang về làm cốm.

Sản vật cốm nếp cũng là món ăn truyền thống trong văn hóa ẩm thực của người Tày Liêm Phú (Văn Bàn). Vào mùa cốm, trên mâm cơm khách đặt của gia đình chị Lương Thị Hoa, chủ cơ sở dịch vụ ẩm thực đồng bào Tày ở Liêm Phú không thể thiếu đặc sản cháo cốm vịt, nhiều thực khách rất thích món độc đáo này. Chị Lương Thị Hoa cho biết: Chúng tôi cũng tổ chức ăn mừng lúa mới như một số dân tộc anh em, trong đó có làm cốm để dâng cúng tổ tiên. Cũng từ cốm, người Tày đã làm ra món cháo cốm vịt, xôi cốm và cốm rang.

Đưa hương cốm bay xa ảnh 2
Đồng bào Tày Nghĩa Đô phục dựng nghề làm cốm truyền thống.

… đến phục dựng và phát triển làng nghề

Những năm gần đây, cốm Na Lo (xã Tà Chải) và đặc sản khẩu rang đã trở thành thức quà mùa thu của vùng cao Bắc Hà. Cốm được bày bán ở chợ phiên, ở thị trấn Bắc Hà. Những gia đình đón khách nghỉ tại nhà thì làm cốm để du khách trải nghiệm. Hương cốm Bắc Hà theo chân du khách và thương lái đi muôn nơi, đồng bào Tày ở xã Tà Chải cũng vì thế thêm thu nhập từ nghề làm cốm. Nhiều gia đình ở làng người Tày còn biết cấy lúa nếp rải vụ để có lúa nếp làm cốm trong 2 - 3  tháng. Lúa nếp ở Tà Chải và các xã quanh thị trấn Bắc Hà không đủ, nhiều gia đình phải lên tận nương lúa nếp của người Mông mua về làm cốm. Thời điểm chưa có dịch Covid-19, khách du lịch tấp nập, bà con người Tày ở làng cốm Tà Chải làm không kịp bán, giá dao động từ 120 đến 150 nghìn đồng/kg cốm xanh, chính vụ cốm, giá bán từ 100 đến 120 nghìn đồng/kg.

Ông Nguyễn Việt Hà, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Yên

Năm 2021, huyện Bảo Yên tổ chức phục dựng thành công nghi lễ dâng cốm và phát triển làng nghề làm cốm truyền thống của đồng bào Tày xã Nghĩa Đô. Đây là hoạt động nằm trong lộ trình phát triển du lịch cộng đồng của địa phương, nhằm tôn vinh, bảo tồn bản sắc văn hóa, tạo ra đặc sản của địa phương, phục vụ phát triển du lịch…

Chị Lù Thị Tươi, dân tộc Tày, chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh cốm, khẩu rang ở thôn Na Lo cho biết: Với mong muốn duy trì và phát triển nghề làm cốm truyền thống gắn với phát triển du lịch, tôi đã quyết tâm khởi nghiệp và xây dựng thương hiệu cốm. Hiện tại, mặc dù dịch bệnh ảnh hưởng đến việc tiêu thụ cốm và khẩu rang, nhưng bước đầu đã giúp người dân thay đổi nếp nghĩ, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, hạn chế tình trạng đi làm xa của nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số.

Tại huyện Bát Xát, Hội Nông dân xã Trịnh Tường vừa ra mắt Hội nghề làm cốm xanh truyền thống của đồng bào Giáy. Cùng với các sản vật khác địa phương, đặc sản cốm truyền thống của đồng bào Giáy Bát Xát sẽ trở thành sản phẩm hàng hóa phục vụ phát triển kinh tế du lịch.

Ông Hà Văn Thắng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, nên chăng, các địa phương trong tỉnh cần có quy hoạch và định hướng trong việc phát triển và bảo tồn nghề truyền thống, trong đó có nghề làm cốm của đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là đối với những xã, huyện có tiềm năng, thế mạnh về du lịch cộng đồng theo tinh thần chỉ đạo mới đây của Chính phủ về xây dựng các mô hình bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch và xây dựng nông thôn mới ở các địa phương.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Xã Cao Sơn: Người dân bất an vì nỗi lo sạt lở, đá lăn

Xã Cao Sơn: Người dân bất an vì nỗi lo sạt lở, đá lăn

Vết nứt lớn có nguy cơ sạt lở cùng với những tảng đá nặng hàng tấn lơ lửng trên sườn núi chỉ chực chờ lăn xuống bất cứ lúc nào, đe dọa cuộc sống của 37 hộ dân với gần 200 nhân khẩu tại các thôn Sảng Lùng Chéng và Sả Lùng Chéng (xã Cao Sơn) khiến bà con mất ăn, mất ngủ. Người dân mong muốn sớm được di chuyển đến nơi an toàn để yên tâm sinh sống, lao động sản xuất.

Không để lỡ hẹn với người dân

Không để lỡ hẹn với người dân

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang mang lại những bước chuyển mình trong cải cách hành chính tại các địa phương. Với hơn 400 thủ tục hành chính được giao cho cấp xã thực hiện, mỗi cán bộ, công chức tại đây đang phải “chạy đua với thời gian” để đảm bảo hoàn thành công việc đúng tiến độ, không để lỡ hẹn với người dân.

Đi tìm khu rừng hạnh phúc

Đi tìm khu rừng hạnh phúc

Có một câu chuyện truyền khẩu rằng, trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu vào ban đêm, nếu ai bắt gặp dương xỉ nở hoa thì sẽ có được hạnh phúc và giàu có cả đời. Mang theo sự tò mò, chúng tôi đến đèo Khe Ngang, thôn Khe Phẩy, xã Tân Hợp, người dân nơi đây đều nói rằng chưa ai từng thấy dương xỉ nở hoa... Câu chuyện được kể lại trở thành cái cớ đẹp đẽ để đồng bào gắn bó, yêu thương và cùng nhau bảo vệ rừng.

Xã Quy Mông: Người dân kiến nghị sớm hoàn thành Dự án cầu Tân Việt

Xã Quy Mông: Người dân kiến nghị sớm hoàn thành Dự án cầu Tân Việt

Gần một năm nay, người dân xã Quy Mông gặp rất nhiều khó khăn trong việc đi lại do cầu treo trên tuyến đường vào các khu dân cư: Khe Rộng, Kiên Thành, Tân An, Tân Việt bị xuống cấp nghiêm trọng. Trong khi đó, dự án xây cầu bê tông mới thay thế lại đang chậm tiến độ và dừng thi công nhiều tháng. Người dân mong muốn chủ đầu tư và nhà thầu sớm có giải pháp để cây cầu được tiếp tục thi công và hoàn thành, tạo thuận lợi cho việc đi lại của người dân…

Cuộc sống mới ở khu tái định cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng

Cuộc sống mới ở khu tái định cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng

Với sự quan tâm sát sao của Đảng và Nhà nước, sự hỗ trợ kịp thời từ các tổ chức, cá nhân trên khắp cả nước, một năm sau trận lũ lịch sử, Khu tái định cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng được xây dựng vững chắc hơn, an toàn hơn. Những căn nhà mới khang trang, trường học, nhà văn hóa được dựng lên, mang lại niềm tin vào tương lai tốt đẹp hơn cho người dân.

Nơi lưu giữ hồn quê

Nơi lưu giữ hồn quê

Thôn Già Hạ, xã Việt Tiến cũ (nay là xã Phúc Khánh) không chỉ là điểm đến bình yên mà còn là cái nôi của nghề làm cốm - nghề thủ công truyền thống có từ lâu đời, thấm đẫm ý nghĩa văn hóa và tâm linh.

Cần giải pháp đồng bộ để khắc phục ngập úng ở phường Yên Bái

Cần giải pháp đồng bộ để khắc phục ngập úng ở phường Yên Bái

Những dự án cải tạo hệ thống thoát nước mới được triển khai, cùng với sự quyết liệt trong quản lý đất đai của chính quyền và sự góp sức của người dân, hy vọng tình trạng ngập úng ở phường Yên Bái sẽ sớm được khắc phục, mang lại diện mạo đô thị xanh – sạch – đẹp, xứng tầm của một đô thị trung tâm tỉnh lỵ mới.

Dựng nhà bằng cả trái tim

Dựng nhà bằng cả trái tim

Sau hơn 3 tháng thi công, những căn nhà đầu tiên tại khu tái định cư dành cho đồng bào bị ảnh hưởng bởi mưa lũ ở vùng cao xã Sàng Ma Sáo cũ (nay là Dền Sáng) đã hiện hữu. Không chỉ là những căn nhà bằng gạch đá, bê tông mà còn là biểu tượng của tình người, của nỗ lực đồng hành giữa chính quyền, lực lượng bộ đội, kỹ sư, công nhân và bà con vùng cao trong hành trình vượt qua khó khăn.

Nhiều bất cập trong thi công gói thầu XL-01, nâng cấp Quốc lộ 279

Nhiều bất cập trong thi công gói thầu XL-01, nâng cấp Quốc lộ 279

Gần 3 năm qua, người dân xã Văn Bàn (gồm thị trấn Khánh Yên, xã Khánh Yên Thượng, Sơn Thủy, Tân Thượng, thuộc huyện Văn Bàn cũ) gặp rất nhiều khó khăn trong việc đi lại, bởi đoạn Quốc lộ 279 qua địa bàn thi công dang dở. Người dân mong muốn chủ đầu tư và nhà thầu cần có giải pháp khắc phục những bất cập trong thi công và đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành dự án để đảm bảo an toàn giao thông, ổn định đời sống Nhân dân.

Đào taluy gây mất an toàn cho công trình truyền tải điện

Đào taluy gây mất an toàn cho công trình truyền tải điện

Mùa mưa bão đang khiến việc vận hành hệ thống truyền tải điện tại Lào Cai gặp nhiều thách thức. Đặc biệt, tình trạng tự ý san gạt đất tại một số địa phương đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các vị trí cột điện cao thế 110kV, 35kV, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lưới điện và đe dọa tính mạng người dân. Thực trạng này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả ngành điện và chính quyền địa phương nhằm bảo đảm an toàn hệ thống truyền tải.

Khát vọng ở vùng đất mù sương

Khát vọng ở vùng đất mù sương

Y Tý là xã xa nhất huyện Bát Xát. Sau khi hợp nhất tỉnh Lào Cai và Yên Bái, đây cũng là một trong những địa bàn xa xôi nhất của tỉnh Lào Cai mới. Vậy nhưng, với cuộc sống đang đổi thay mạnh mẽ, từ nơi biên cương ấy, những khát vọng phát triển vẫn được nối dài.

Được tiếp sức từ các chính sách hỗ trợ, nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, trồng rừng để vươn lên phát triển kinh tế, giảm nghèo vững.

Hành trình “đổi đời” từ mục tiêu đến thực tiễn giảm nghèo - Kỳ 1: Khi người nghèo không còn “trông chờ” mà chủ động “xin thoát nghèo”

Trên các bản làng của Yên Bái, từng có một thời, cái nghèo in hằn trên mỗi nếp nhà, hằn sâu trong ánh mắt những người dân miền sơn cước. Tư tưởng trông chờ, ỷ lại như một cây cổ thụ đã cắm sâu bộ rễ qua nhiều thế hệ, khiến không ít người chấp nhận cảnh nghèo để hưởng các chính sách hỗ trợ. Thế nhưng, giờ đây, một hình ảnh đầy ý nghĩa, lay động lòng người đó là hàng ngàn lá đơn “xin thoát nghèo”. Người dân không còn khoanh tay đợi chờ, họ đang tự tay viết nên câu chuyện đổi đời của chính mình, bằng lòng tự trọng và khát vọng vươn lên mạnh mẽ, được tiếp sức bởi những chính sách “đòn bẩy” được “may đo” vừa vặn. Đây được coi là sự chuyển mình, một cuộc cách mạng từ trong nếp nghĩ, cách làm của người dân.
Lực Lượng QLTT kiểm tra sản phẩm sữa lưu hành trên thị trường.

Gian nan trận tuyến chống hàng giả

Giữa những thách thức của thị trường mở, tỉnh Yên Bái đang kiên quyết ra tay dẹp bỏ các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Với tinh thần chủ động, các lực lượng chức năng đã triển khai những chiến dịch kiểm tra quy mô, đưa lại niềm tin cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Người dân xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu thu hoạch khoai sọ

Cuộc cách mạng nông nghiệp ở Trạm Tấu

Nằm trong số 74 huyện nghèo của cả nước, Trạm Tấu từ lâu đã quen với những định danh như "vùng cao đặc biệt khó khăn". Thế nhưng, một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra trên những sườn núi, không phải bằng những dự án hoành tráng, mà bắt nguồn từ chính mảnh đất, từ việc đánh thức giá trị của những cây trồng bản địa. Thay vì trông chờ, ỷ lại, người dân và chính quyền nơi đây đang cùng nhau viết nên một câu chuyện thoát nghèo bền vững, nơi những "cây trồng hạnh phúc" không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn gieo cả niềm tin và hy vọng.
Đảng bộ xã Quang Minh, huyện Văn Yên tặng Giấy khen cho các tập thể, cá nhân điển hình trong thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị.

“Mạch nguồn” tư tưởng Hồ Chí Minh trong nhịp sống mới

Những năm qua, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành “mạch nguồn” xuyên suốt, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh. Không chỉ dừng lại ở những lời kêu gọi mang tính lý luận, việc học Bác đã được cụ thể hóa bằng những mô hình sáng tạo, những con người hành động và những kết quả rõ nét, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
Còn một ngày làm việc vẫn tận tâm, cống hiến vì dân

Còn một ngày làm việc vẫn tận tâm, cống hiến vì dân

Chỉ còn ít ngày nữa mô hình chính quyền cấp xã cũ sẽ kết thúc hoạt động để tổ chức theo mô hình mới. Nhiều tâm trạng, nhiều nỗi băn khoăn nhưng tất cả đều đã sẵn sàng tâm thế bước vào cuộc cách mạng mới của dân tộc. Những ngày này, đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở vẫn tận tâm, cống hiến cho công việc chung với tinh thần còn một ngày làm việc vẫn hết lòng phụng sự Nhân dân.

fb yt zl tw