Ấm áp Tổng Mo

LCĐT - Tết này vui rồi, năm nay bà con Tổng Mo không chỉ có điện lưới, đường sá phong quang, sạch đẹp, mà đạo trái phép cũng đã được dẹp bỏ...

Giọng Trưởng thôn Mo 1 Lý Văn Bụ hồ hởi, sang sảng nói với chúng tôi qua điện thoại.

Tổng Mo không còn xa lơ xa lắc.

Tổng Mo là địa bàn nằm trên một sườn núi cao ở phía Đông Bắc xã Xuân Hòa (huyện Bảo Yên) mà người dân địa phương thường nói khi nhắc đến 3 thôn: Mo 1, Mo 2, Mo 3 của xã. Tuy việc giải thích nguồn gốc, ý nghĩa địa danh Tổng Mo không giống nhau, nhưng phần lớn cho rằng xuất phát từ xưa, từ ngày bà con người Mông di cư về đất này định cư; rằng “mo” nghĩa là xa lơ xa lắc, xa đến tận cùng và “tổng mo” bao gồm toàn bộ nơi heo hút, hẻo lánh ấy.

Đã có lần đến Tổng Mo cách đây vài năm, chúng tôi phải cuốc bộ trên đoạn đường gần 10 km từ trung tâm xã Xuân Hòa vào. Lối mòn hun hút, dốc dựng đứng. Cũng vì vậy mà cuộc sống của người dân nơi đây rất khó khăn, sinh hoạt khép kín, mặc dù bà con luôn cần cù, tích cực lao động, sản xuất. Không quá khi nói rằng Tổng Mo (gồm cả 3 thôn Mo) là vùng khó khăn nhất huyện Bảo Yên, đặc biệt là về giao thông. Chương trình phát triển giao thông nông thôn những năm 2003 - 2010 (từ năm 2012 có thêm chương trình xây dựng nông thôn mới), Xuân Hòa cũng như những xã khác của huyện, của tỉnh rất nhiệt tình hưởng ứng, tham gia. Người dân sẵn sàng hiến đất, hoa màu làm đường, nhưng với Tổng Mo, mọi việc chuyển biến rất chậm bởi cần nguồn lực lớn để làm đường…

Cây cam Vinh rất phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở Tổng Mo.

Rồi những khó khăn cũng dần được khắc phục khi tỉnh, huyện đầu tư làm tuyến đường bê tông từ trung tâm xã vào Tổng Mo. Các cấp, các ngành cũng dành cho Tổng Mo sự quan tâm đặc biệt, với điểm trường, điện lưới được đầu tư xây dựng… Hàng loạt mô hình kinh tế nông nghiệp được triển khai tại đây, như trồng cây cam, chuối mô, Sacha inchi (còn gọi là Sachi, nằm trong danh sách “siêu thực phẩm” bởi hạt Sachi chứa nhiều vitamin E, A, các khoáng chất như kali, magie, canxi, chất xơ cùng nhiều chất chống oxi hóa khác)…

Rong ruổi cùng anh Cổ Văn Chuông, Bí thư Đảng ủy xã Xuân Hòa vào Tổng Mo trên con đường bê tông uốn lượn theo sườn đồi, chúng tôi qua những vườn chuối xanh ngút ngát, những đồi quế tỏa hương. Xa xa đã thấy thấp thoáng nhiều ngôi nhà xây theo kiểu biệt thự nhà vườn, Bí thư Cổ Văn Chuông chỉ tay, bảo: Tổng Mo đấy!

Nói rồi anh kể: Nhiều năm trước, nhóm đạo có tên Dương Văn Mình từ tỉnh ngoài len lỏi vào đây. Tuy rằng chỉ có vài hộ theo đạo này nhưng đã gây khó khăn không nhỏ cho địa phương trong việc giữ gìn trật tự, trị an. Cùng là dân tộc Mông nhưng giữa những hộ theo đạo và hộ không theo đạo nghi kỵ nhau. Người dân chẳng thể chuyên tâm làm lụng, cũng chẳng quan tâm được nhiều đến việc học hành của lũ  trẻ. Tỉnh, huyện, xã đã vào cuộc quyết liệt và bóc gỡ được tận gốc rễ loại đạo này, trả lại sự bình yên cho nơi đây. “Tết này, bà con vui lắm! Ngô, lúa được mùa, chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển. Những mô hình kinh tế bước đầu cho thấy hiệu quả, làm cơ sở để xã chủ trương mở rộng quy mô. Tuy dịch Covid-19 khiến việc tiêu thụ nông sản gặp khó khăn, nhưng như vậy đã là thành công lớn của Tổng Mo rồi, thể hiện thay đổi trong nhận thức, tư duy của bà con” - anh Cổ Văn Chuông nói.

Bí thư Đảng ủy xã Xuân Hòa kiểm tra sự sinh trưởng, phát triển của cây Sacha inchi trồng tại Tổng Mo.

Thật vậy, ở cả 3 thôn: Mo 1, Mo 2 và Mo 3 có nhiều hộ sản xuất, kinh doanh giỏi. Anh Bàn Văn Tòng, Bí thư Chi bộ thôn Mo 3 khoe: Đường sá thuận lợi, người dân Mo 3 có điều kiện phát triển kinh tế. Trong số 61 hộ của thôn, có 15 hộ đã xây được nhà ở kiên cố.

Bí thư Chi bộ Mo 3 ví dụ từ gia đình thanh niên Sùng Dùng Sẻng. Những năm trước, anh Sẻng thường đi làm thuê ở nơi khác, nhưng từ khi có đường bê tông vào thôn, anh chuyên tâm ở nhà trồng quế, nuôi gà, lợn. Anh Sẻng bộc bạch: Chẳng cần phải đi làm thuê nữa vì ở nhà làm không hết việc, việc gì cũng ra tiền, có thứ gì bán, chỉ cần “cái alo” là có người vào tận nơi mua ngay!

“Muốn làm giàu thì phải có đường, đường càng to thì càng dễ làm giàu, đó là điều hiển nhiên”, anh Cổ Văn Chuông, Bí thư Đảng ủy xã Xuân Hòa nhắc nhiều lần với chúng tôi. Vậy nhưng Tổng Mo không chỉ có đường, mà điện lưới quốc gia cũng đã được đầu tư xây dựng. Trưởng thôn Mo 1 - Lý Văn Bụ kể: Khi chưa có điện, nhà nào cũng phải mua dầu hỏa mỗi lần đi chợ huyện, bà con không nghĩ có ngày được sử dụng điện lưới như hiện nay. Từ khi có điện lưới, người dân ở Mo 1 và cả Tổng Mo được mở mang kiến thức, mạnh dạn vay vốn ngân hàng đầu tư phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Điện lưới quốc gia đã về với Tổng Mo.

Một trong những điển hình phát triển kinh tế hộ ở Tổng Mo là gia đình anh Vàng Seo Sẻng ở Mo 3. Sau khi học được kinh nghiệm ở huyện Mường Khương, đầu năm 2021, anh mạnh dạn huy động 40 triệu đồng đầu tư trồng chuối mô, dự tính vụ đầu tiên cho thu nhập khoảng 50 triệu đồng. Anh đang chuẩn bị trồng thêm 3.500 cây chuối mô, nâng tổng số cây chuối mô của gia đình lên 7.500 cây.

Trồng quế, nuôi lợn đen và thoát nghèo, trở nên giàu có, đó là mô hình kinh tế hiệu quả của gia đình anh Hầu Chín Sú ở thôn Mo 2. Năm 2021, gia đình anh có tổng thu nhập hơn 300 triệu đồng từ việc khai thác tỉa, tận thu rừng quế hơn 10.000 cây và bán mấy chục con lợn đen. Ngôi nhà 2 tầng khang trang của gia đình anh vừa được khánh thành, thêm niềm vui lớn đón xuân mới. Anh khoe: Gia đình đã chuẩn bị con lợn hơn 1 tạ để mổ ăn tết!

Thôn Mo 2 có 86 hộ, với 492 khẩu. Cách đây 5 năm, hầu như cả thôn thuộc diện nghèo, nhưng từ năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo giảm rất nhanh khi đường thông, điện lưới quốc gia tỏa về thôn. Bí thư Chi bộ Mo 2 Giàng Chuẩn Phà thông tin: Năm 2020, thôn còn 50 hộ nghèo. Năm 2021, dù thôn đưa ra chỉ tiêu phấn đấu 2 hộ thoát nghèo nhưng kết quả là có đến 4 hộ đã thoát nghèo.

Nhân câu chuyện thoát nghèo ở thôn Mo 2, Bí thư Đảng ủy xã Xuân Hòa Cổ Văn Chuông rất hào hứng khi nói đến gia đình anh Ma Văn Chính ở Mo 1 tình nguyện xin ra khỏi hộ nghèo. Gặp anh Chính trong ngôi nhà mới xây rộng khoảng 60 m², người tự nguyện ra khỏi hộ nghèo bộc bạch: Gia đình tôi cảm ơn các cơ quan, đoàn thể đã góp công, hỗ trợ kinh phí xây nhà, lại còn kết nối, giới thiệu để tôi làm việc tại một công ty điện tử ở tỉnh Bắc Ninh với tiền lương bình quân 6 triệu đồng/tháng… Cuộc sống của gia đình từ xuân này sẽ ấm áp hơn rồi!

Lớp học ở Tổng Mo.

Mặc dù có những bước phát triển rất nhanh, mang tính bền vững nhưng Tổng Mo vẫn còn rất nghèo. Theo tiêu chí mới thì hầu hết 184 hộ ở 3 thôn Mo thuộc diện hộ nghèo.

Anh  Cổ Văn Chuông, Bí thư Đảng ủy xã Xuân Hòa cho biết, để Tổng Mo phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững, từ năm 2022, xã tiếp tục có những mô hình phát triển kinh tế hỗ trợ 3 thôn. Trong đó, địa phương định hướng tạo vùng phát triển hàng hóa bền vững và liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, trọng tâm là hỗ trợ người dân trồng quế, trồng sả để lấy tinh dầu, đồng thời đưa một số loại cây ăn quả như cam V2, hồng giòn... vào sản xuất; đồng thời tiếp tục phối hợp với Học viện Nông nghiệp Việt Nam mở rộng diện tích trồng cây Sacha inchi…

Rời Tổng Mo dưới ánh nắng nhẹ đầu xuân, đào rừng khoe sắc báo hiệu sức sống mới ở một vùng quê, giúp nơi đây không còn xa lơ xa lắc...