Cao tốc Nội Bài - Lào Cai: Sau 10 năm vận hành vẫn thiếu đường gom dân sinh

Có mặt tại thôn Vàng, xã Xuân Giao, huyện Bảo Thắng - địa phương giáp nút giao IC17 - ở đây hiện có 11 hộ dân đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong sinh hoạt và đi lại từ hơn 10 năm qua do không có đường gom dân sinh từ khi đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai đi vào vận hành.

Hằng ngày, các hộ dân này đang “đánh cược” sự an toàn của bản thân mỗi khi có việc phải rời nhà của mình. Bởi để ra được bên ngoài, không còn cách nào khác, họ phải sử dụng tuyến đường dẫn ra - vào trạm thu phí đi cùng với xe tải, xe khách và xe container lưu thông với tốc độ cao, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông.

Bà Vũ Thị Thành, cư trú thôn Vàng cho biết: “Chúng tôi ở đây từ trước khi cao tốc hình thành. Khi đơn vị thi công triển khai làm đường, chúng tôi đã có ý kiến nhưng không hiểu vì lý do gì mà họ thi công, rồi đưa tuyến đường này vào sử dụng mà không làm đường gom dân sinh, bắt buộc các hộ dân phải mở lối vào đường dẫn nút giao IC17. Mỗi khi có việc ra ngoài, chúng tôi phải đi qua đoạn đường mà ô tô tải, ô tô con chạy đến chóng mặt, chỉ biết cầu mong không có chuyện gì xảy ra. Nhiều năm qua, chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị với cấp có thẩm quyền nhưng chưa được giải quyết”.

Ông Nguyễn Văn Lập, Chủ tịch UBND xã Xuân Giao, huyện Bảo Thắng cho biết: “Việc thiếu đường gom dân sinh trên cao tốc Nội Bài Lào Cai đoạn qua địa bàn xã không chỉ khiến việc đi lại của người dân trở nên nguy hiểm mà còn cản trở khả năng sản xuất của nhiều hộ dân, ảnh hưởng đến sinh kế và cuộc sống lâu dài”.

Theo báo cáo của UBND huyện Bảo Thắng, trong số 11 hộ dân nói trên, 7 hộ thường xuyên phải đi lại chung với tuyến đường dẫn từ Quốc lộ 4E vào cao tốc, còn 4 hộ sử dụng tuyến đường dẫn ra từ cao tốc để quay lại Quốc lộ 4E. Cả hai nhóm hộ đều không có lối đi riêng biệt, buộc phải mở lối vào đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai.

Tương tự, tại khu vực nút giao IC16, đoạn qua xã Tân Thượng, huyện Văn Bàn, hiện vẫn còn 15 hộ dân đang bị ảnh hưởng bởi khi triển khai thi công đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, chủ đầu tư cũng chưa quan tâm làm các đường gom dân sinh, buộc các hộ dân phải đi lại trên tuyến dẫn ra từ cao tốc để trở lại Quốc lộ 279. Vì thế, dẫn đến tình trạng hằng ngày xe máy, xe đạp và cả người đi bộ cùng lưu thông với xe ô tô khách, xe container và xe ô tô du lịch chạy tốc độ cao lên xuống cao tốc vô cùng nguy hiểm.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Hà Văn Hợp, trú tại thôn Ngầm Thỉn, xã Tân Thượng, huyện Văn Bàn bức xúc nói: “Hơn 10 năm qua, chúng tôi bất đắc dĩ phải tự mở lối vào đường dẫn từ nút giao IC16 vào cao tốc; trẻ đi học, người lớn đi làm đều phải “liều mình” đi vào đường dẫn, bởi nhiều khi xe tải chạy tốc độ cao, người dân cũng chỉ biết phó mặc tính mạng cho may rủi".

Người dân địa phương đã nhiều lần kiến nghị với xã, huyện và Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam nhưng mọi việc vẫn “giậm chân tại chỗ”. Được biết, tới đây, khi triển khai mở rộng cao tốc, chúng tôi mong muốn cơ quan chức năng sẽ có phương án làm đường gom dân sinh để bà con có lối đi riêng đảm bảo an toàn”.

Theo thống kê của cơ quan chức năng, tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai đoạn qua tỉnh Lào Cai (dài hơn 72 km) hiện có ít nhất 24 vị trí rào chắn bị tháo dỡ. Nguyên nhân chủ yếu là do người dân không có đường gom nên tự tạo lối vào cao tốc để đi lại và sản xuất.

Cụ thể, hiện có khoảng 58 hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp. Thiếu đường gom không chỉ gây mất an toàn giao thông mà còn ảnh hưởng đến sinh kế, người dân không thể tiếp cận đất trồng trọt, vận chuyển nông sản khó khăn.

Ngoài ra, các hạng mục phụ trợ như hàng rào, cống thoát nước, lan can bảo vệ… cũng chưa được hoàn thiện đồng bộ. Điều này cho thấy sự thiếu quan tâm đến giai đoạn sau đầu tư của dự án. Không phải đến bây giờ vấn đề mới được phản ánh. Trong suốt 10 năm qua, các huyện như Bảo Thắng, Văn Bàn và thành phố Lào Cai cùng Sở Giao thông vận tải (nay là Sở Xây dựng) đã nhiều lần có văn bản kiến nghị Tổng Công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) - đơn vị quản lý và vận hành cao tốc - phối hợp khắc phục bất cập, làm đường gom dân sinh và hoàn thiện các hạng mục hạ tầng. Tuy nhiên, kết quả gần như vẫn là con số 0.

Ông Đỗ Bá Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Thắng cho biết: “Hiện, địa phương có ít nhất 19 hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp do không có đường gom dân sinh, cùng hàng trăm hộ khác không thể tiếp cận đất canh tác. Chúng tôi đã có nhiều văn bản gửi VEC đề nghị khắc phục những bất cập này, đặc biệt tại các khu vực như Xuân Giao, Gia Phú, Sơn Hà… nhưng đến nay vẫn chưa có phương án cụ thể”.

Được biết, vào cuối năm 2024, các địa phương và ngành chức năng của tỉnh đã tổ chức rà soát, kết quả cho thấy, để đáp ứng nhu cầu đi lại, phục vụ sản xuất của các hộ dân sống ven đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai sẽ phải thực hiện 23 tuyến đường gom với tổng chiều dài gần 20 km (đoạn qua các huyện Bảo Yên, Văn Bàn, Bảo Thắng và thành phố Lào Cai), trong đó có 8 tuyến đường gom phục vụ sinh hoạt với chiều dài 10,6 km và 15 tuyến đường gom phục vụ sản xuất dài khoảng 8,95 km.

Để làm rõ những vướng mắc trong triển khai hoàn thiện đường gom dân sinh trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai (đoạn qua tỉnh Lào Cai), phóng viên đã nhiều lần liên hệ để đăng ký làm việc với Tổng Công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) nhưng đều bị từ chối.

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Xuân Hiện, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: Từ năm 2018 đến nay, Sở Giao thông vận tải và nay là Sở Xây dựng đã nhiều lần có văn bản đề nghị và làm việc trực tiếp với lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) và VEC để sớm giải quyết các kiến nghị của cử tri tỉnh Lào Cai liên quan đến việc xử lý các phát sinh sau khi đưa vào khai thác sử dụng đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai nhưng những tồn tại vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Về phía tỉnh Lào Cai, trước những yêu cầu cấp bách của người dân, Sở Xây dựng đã phối hợp với Sở Tài chính đề xuất UBND tỉnh đầu tư xây dựng đường gom tại các nút IC16, IC17 và bố trí tái định cư 18 hộ dân sống quá gần cao tốc. Tuy nhiên, đến nay các biện pháp chủ yếu vẫn dừng lại ở mức đề xuất, chưa triển khai trên thực địa vì còn nhiều vướng mắc.

Có thể thấy, việc chưa phân định rõ trách nhiệm giữa chủ đầu tư - đơn vị quản lý khai thác cao tốc Nội Bài - Lào Cai và địa phương trong hoàn thiện đường gom dân sinh dẫn đến những tồn tại kéo dài. Trong khi người dân tiếp tục chờ đợi, thì các đơn vị liên quan vẫn đang “tìm cơ chế phối hợp” thực hiện.

Được biết, đầu tháng 4/2025, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ phương án mở rộng đoạn cao tốc Yên Bái - Lào Cai từ 2 làn lên 4 làn xe hoàn chỉnh với tổng mức đầu tư hơn 7.660 tỷ đồng. Đây là cơ hội quan trọng để đồng thời xử lý những bất cập tồn tại của tuyến đường, trong đó có việc hoàn thiện hệ thống đường gom dân sinh - yếu tố thiết yếu đảm bảo an toàn và ổn định đời sống người dân vùng dự án. Nếu không lồng ghép các hạng mục dân sinh vào quá trình nâng cấp, nguy cơ “điệp khúc cũ” sẽ lặp lại lớn: cao tốc hiện đại nhưng người dân hai bên tuyến vẫn phải chịu nhiều khó khăn, nguy hiểm mỗi ngày.

Trình bày: Nguyễn Hoàng