Đánh quay là một trong những trò chơi dân gian rất phổ biến trong ngày hội, các dịp vui xuân của đồng bào Mông. Trò chơi này chỉ dành cho nam giới, từ các em nhỏ tới thanh niên đến người lớn tuổi đều có thể tham gia.
 |
| Trò chơi đánh quay của đồng bào Mông. |
Cầm trên tay chiếc quay, anh Lầu A Khánh (bản Nặm Tròn, xã Chiềng Ngần, TP.Sơn La, Sơn La) đánh ra, bổ xuống như trời giáng, làm cho chiếc quay của đối phương bay đi khá xa rồi lảo đảo tắt lịm trong giây lát. A Khánh vui vẻ cho biết: “Đây là môn thể thao truyền thống từ lâu đời và cũng là thú vui giải trí. Hình thức đánh thì có đánh gần, đánh xa, nếu mà đối phương người ta thua hết thì sẽ có một quả người ta sẽ đánh rất xa, nếu mà trúng nữa thì mình sẽ có cơ hội đánh tiếp”.
Với người Mông ở đâu cũng vậy, muốn có một con quay chắc chắn, đánh không bị vỡ thì những người con trai phải vào trong rừng sâu tìm những loại gỗ tốt, cứng và dẻo để đẽo thành quay. Con trai dân tộc Mông làm quen với con quay từ khi mới lẫm chẫm biết đi, khi đó các em nhỏ được bố hoặc anh trai làm quay cho. Lớn thêm ít nữa, khi tự biết cầm dao khéo léo đẽo quay, thì các chàng trai trở nên thành thục với trò chơi tưởng đơn giản, nhưng lại cần sự khéo léo, sức khỏe và hấp dẫn này.
Anh Vừ Ngọc Và - Phó bản Hay Phiêng, phường Chiềng Sinh (TP.Sơn La) là một người đánh quay giỏi và có nhiều kinh nghiệm cho rằng: Ngoài con quay cứng, chắc thì dây quay hết sức quan trọng. Dây quay là dây lanh, một đầu có buộc mấy sợi lông gà, đầu kia thì buộc vào một cái que.
Cái thú vị nhất của chơi quay chính là hình thức đánh, ở mỗi vùng, mỗi bản có hình thức đánh riêng, đó là chơi tự do và chơi đồng đội. Chơi tự do là không phân biệt người chơi và người đánh, nếu đánh trượt thì phải đi quay và người nào đánh trúng thì được đánh tiếp, còn những người quay trước không bị người khác đánh trúng thì lại được đánh. Với hình thức đánh theo đồng đội thì chia đều những người tham gia thành hai đội, mỗi bên có từ 3 đến 5 người, thậm chí lên đến 10 người. Đánh đồng đội chỉ cần một người trong đội đánh trúng và thắng được đối phương là coi như đội đó thắng. Chơi đánh quay của đồng bào Mông không chỉ giúp cho người chơi có đôi mắt tinh nhanh, phán đoán tốt, mà còn tạo không khí vui xuân, thắm tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
