Những tờ báo, nhà báo đầu tiên ở Việt Nam

Nhân kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, xin điểm lại những sự kiện nổi bật về những “viên gạch” đầu tiên đặt nền móng cho nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Tờ báo quốc ngữ đầu tiên

Ngày 15/4/1865, Gia Định Báo ra đời tại Sài Gòn. Ban đầu Gia Định Báo phát hành ở 3 tỉnh miền Đông Nam bộ - vùng chiếm đóng của Pháp, phát hành 1 kỳ/ tuần. Tờ báo này có 2 phần: Phần Công vụ chuyên đăng tải các công văn, nghị định, thông tư của Chính phủ Pháp; phần Tạp vụ, ngoài tin tức trong nước còn đăng tải văn xuôi bằng chữ quốc ngữ, cổ động học chữ quốc ngữ, những bài khảo cứu, nghị luận, thơ ca…

Các nhà nghiên cứu sau này đã nhận định, “khách quan mà xét thì Gia Định Báo đã mở đường cho việc phổ biến chữ Quốc ngữ, để khi các nhà nho yêu nước giành lấy vũ khí này thì nó đã có tác động thật to lớn”. Ngày 1/1/1910, Gia Định Báo đóng cửa.

Tờ báo kinh tế đầu tiên

Nông Cổ Mín Đàm (uống trà bàn chuyện làm ruộng và đi buôn) là tờ báo tiếng Việt do Paul Canavaggio - một chủ đồn điền và thương gia người đảo Corsica, hội viên Hội đồng Thuộc địa Nam Kỳ làm chủ nhiệm. Tờ báo này bàn về nông nghiệp và thương nghiệp, phát hành tuần một kỳ vào thứ Năm, sau này tăng lên 3 kỳ/tuần, khổ 20x30cm, 8 trang. Số đầu tiên ra ngày 1/8/1901, số cuối cùng phát hành ngày 4/11/1921.

Nội dung của báo ngoài chuyện nông nghiệp và thương nghiệp còn đăng các tiểu thuyết dài kỳ, truyện ngắn, truyện dịch. Hai trang cuối của tờ báo này dành cho quảng cáo, rao vặt. Nông Cổ Mín Đàm là tờ báo đầu tiên tổ chức cuộc thi truyện ngắn trong lịch sử văn học Việt Nam hiện đại. Bộ Tam Quốc diễn nghĩa được dịch ra tiếng Việt và đăng tải lần đầu tiên cũng trên tờ báo này.

Tờ báo cách mạng đầu tiên

Ngày 21/6/1925, tờ báo Thanh Niên do Nguyễn Ái Quốc sáng lập và trực tiếp chỉ đạo trở thành cơ quan ngôn luận trung ương của Tổng bộ Việt Nam Thanh niên cách mạng  đồng chí hội. Ngày này đã được chọn là Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam.

Mới ra đời, báo Thanh Niên in trên giấy sáp, tên báo viết bằng chữ Việt và chữ Hán, đầu trang 1 bên trái có hình ngôi sao 5 cánh, giữa ngôi sao có chữ số là số kỳ của tờ báo phát hành. Báo phát hành 200 - 300 bản/kỳ trong bí mật, mỗi kỳ 2 trang, có lúc 4 trang, khổ giấy 13 x 19cm. Thời gian đầu phát hành 1 kỳ/tuần, về sau do khó khăn về điều kiện in nên có thời kỳ số trước cách số sau từ 3 - 5 tuần.

Thời kỳ ở Quảng Châu, Nguyễn Ái Quốc kiêm Tổng biên tập, viết những bài quan trọng, vẽ tranh, sửa hoặc viết những bài khác và tin tức. Báo được chuyển phần lớn bằng đường bí mật về các cơ sở trong nước; số còn lại được gửi đi các cơ sở của Hội ở nước ngoài như: Trung Quốc, Thái Lan, Pháp. Báo Thanh Niên đã giữ một vai trò đặc biệt quan trọng, mở đầu cho việc tuyên truyền chủ nghĩa yêu nước theo quan điểm Mác - Lênin; góp phần tích cực chuẩn bị tư tưởng, lý luận, chính trị và tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tờ báo đầu tiên bị cấm vì yêu nước

Tuần báo Phan Yên Báo phát hành số đầu tháng 12/1898 nhưng chỉ được 8 số, đến tháng 2/1899 thì bị Toàn quyền Đông Dương P. Doumer cấm bởi đã cho đăng loạt bài viết cổ súy tinh thần yêu nước, những bài viết biểu hiện tinh thần dân tộc chống thực dân Pháp. Đây là tờ báo quốc ngữ đầu tiên bị cấm ở Nam Kỳ do Diệp Văn Cương lập ra, tên báo lấy theo cổ danh của thành Gia Định là Phan Yên Trấn.

Nhà báo Việt Nam đầu tiên

Nhà bác học Trương Vĩnh Ký (1837 - 1898) người Vĩnh Thanh, Tân Minh, Vĩnh Long (nay thuộc Bến Tre) là người sáng lập, Tổng biên tập đầu tiên của tờ Gia Định Báo. Ông được người đương thời xếp vào danh sách 18 nhà bác học hàng đầu thế giới, thông thạo 26 thứ tiếng; được coi là người đặt nền móng cho báo chí quốc ngữ Việt Nam.

Nhà báo nữ đầu tiên

Con gái thứ tư của cụ Nguyễn Đình Chiểu - Nguyễn Thị Khuê (1864 - 1922) có bút danh là Sương Nguyệt Anh là nhà thơ và là chủ bút nữ đầu tiên của Việt Nam. Năm 1917, Sương Nguyệt Anh được một nhóm chí sĩ ái quốc mời làm chủ bút tờ Nữ Giới Chung (tiếng chuông của nữ giới).

Tờ báo ra số đầu tiên ngày 1/2/1918 với chủ trương nâng cao dân trí, khuyến khích công nông thương và nhất là đề cao vai trò phụ nữ trong xã hội. Nhưng dù ngòi bút của Sương Nguyệt Anh có khéo léo đến đâu, tầm ảnh hưởng của tờ báo này vẫn khiến mật thám Pháp e ngại, đến tháng 7/1918 tờ Nữ Giới Chung bị đình bản.

VTC

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Tinh gọn bộ máy: Những nhiệm vụ trọng tâm trong tháng 5/2025

Tinh gọn bộ máy: Những nhiệm vụ trọng tâm trong tháng 5/2025

Điểm hội tụ chiến lược sau 40 năm đổi mới đất nước đang đem đến cơ hội lịch sử đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cấp bách thực hiện quyết liệt cuộc cách mạng nhằm xây dựng hệ thống chính trị thật sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn Cách mạng mới.

Giữ bình yên nơi biên cương

Giữ bình yên nơi biên cương

Trung tuần tháng Tư, khi ánh nắng đầu hè cũng đủ để cháy rát lưng áo, chúng tôi có dịp trở lại Tả Gia Khâu - xã biên giới thuộc huyện Mường Khương, nơi được ví là “Trường Sa trên cạn”.

Vì lợi ích đoàn viên

Vì lợi ích đoàn viên

Trong những năm qua, công tác chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động luôn là nhiệm vụ trọng tâm được các cấp công đoàn tập trung triển khai theo chủ đề “Vì lợi ích đoàn viên” với nhiều hoạt động thiết thực, hướng đến đoàn viên, người lao động, nhất là lao động ở cơ sở, người lao động trực tiếp sản xuất.

Phát triển đội ngũ công nhân, viên chức, người lao động vững mạnh

Phát triển đội ngũ công nhân, viên chức, người lao động vững mạnh

Thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, các cấp công đoàn trong tỉnh đã tham mưu, tổ chức thực hiện nhiều nội dung, góp phần xây dựng đội ngũ công nhân, viên chức, người lao động ngày càng vững mạnh.

Tuyến đường mang dấu ấn miền Nam thân yêu

Tuyến đường mang dấu ấn miền Nam thân yêu

Trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai luôn đau đáu tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng”, “Hướng tới miền Nam thân yêu”, “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”... Ngày nay, vẫn tinh thần “Nam - Bắc một nhà”, kết nghĩa anh em ruột thịt, tỉnh Lào Cai đã đặt tên một số tuyến đường rất ý nghĩa, mang dấu ấn miền Nam thân yêu.

Kỷ vật Trường Sơn - giá trị lịch sử

Kỷ vật Trường Sơn - giá trị lịch sử

Tại Bảo tàng tỉnh Lào Cai, hơn 100 hiện vật Trường Sơn - những kỷ vật vô giá, những dấu ấn của một thời chiến tranh gian khổ đang được lưu giữ cẩn thận. Những kỷ vật này được tiếp nhận từ Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh Việt Nam tại Lào Cai vào năm 2019.

Nhớ một thời hoa lửa

Nhớ một thời hoa lửa

Mỗi dịp 30/4 hằng năm, những thành viên hội đồng ngũ 1972 (nhập ngũ năm 1972) lại gặp mặt để ôn lại truyền thống, cùng nhau nhớ về những năm tháng không thể nào quên. Cuộc gặp năm nay diễn ra trong không khí cả nước đang rộn ràng chuẩn bị cho sự kiện đặc biệt - Kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).

Tháng Tư Trường Sa

Tháng Tư Trường Sa

Tháng Tư, cả nước hướng về kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), trong tôi lại trào dâng kỷ niệm về những ngày tháng Tư năm 2024 khi được may mắn tham gia đoàn công tác thăm vùng biển, đảo Trường Sa thuộc tỉnh Khánh Hòa. Đây cũng là dịp kỷ niệm 49 năm ngày Giải phóng Quần đảo Trường Sa (29/4/1975 - 29/4/2024).

Tự hào một dải non sông

Tự hào một dải non sông

Mỗi tháng 4 về trong nắng mới, khi sắc đỏ cờ hoa rực rỡ khắp phố phường, cũng là lúc lòng người Việt Nam lại trào dâng niềm tự hào thiêng liêng - niềm tự hào về một dải non sông liền mạch từ địa đầu Lũng Cú đến mũi Cà Mau, về một đất nước thống nhất từ 30 tháng 4 năm 1975 lịch sử. Máu xương của bao thế hệ con dân đất Việt đã kết thành một dải gấm vóc không thể chia cắt!

Công tác chính trị, tư tưởng ở Lào Cai - hành trình sau 50 năm thống nhất đất nước

Công tác chính trị, tư tưởng ở Lào Cai - hành trình sau 50 năm thống nhất đất nước

Tròn 50 năm thống nhất đất nước, tỉnh Lào Cai tự hào nhìn lại chặng đường nửa thế kỷ xây dựng và phát triển dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng. Trong suốt hành trình đó, công tác chính trị, tư tưởng của Đảng bộ tỉnh luôn giữ vai trò mặt trận hàng đầu, góp phần tạo nên sự thống nhất về ý chí và hành động trong Đảng, sự đồng thuận trong Nhân dân, đưa tỉnh Lào Cai vươn lên mạnh mẽ, trở thành điểm sáng của khu vực vùng Trung du, miền núi phía Bắc.

Ngày 30/4 của những người lính biển

Ngày 30/4 của những người lính biển

Hòa cùng không khí tưng bừng của Lễ diễu binh, diễu hành cấp quốc gia kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), tại các đảo trên Quần đảo Trường Sa, nhà giàn DK1, các tàu trực trên biển và các đơn vị hải quân đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa.

Góp sức nhỏ làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975

Góp sức nhỏ làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ngoài những người trực tiếp cầm súng ra chiến trường còn có nhiều cựu chiến binh với công việc thầm lặng, nhỏ bé nhưng đầy hiểm nguy làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975. Sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ký ức về thời hoa lửa ấy vẫn vẹn nguyên trong tâm trí họ với niềm tự hào.

Từ biên cương Lào Cai đến “cánh cửa thép” giải phóng Sài Gòn

Từ biên cương Lào Cai đến “cánh cửa thép” giải phóng Sài Gòn

“Đồng đội tôi đã ngã xuống ở cửa ngõ Đồng Dù. Mỗi bước tiến là máu, là nước mắt… nhưng chúng tôi không lùi vì sau lưng là Tổ quốc”. Đó là những lời giản dị mà đau đáu của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Văn Hòa (thành phố Lào Cai). Ông từng trực tiếp cầm súng trong trận đánh ác liệt cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, góp chiến công vang dội, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Người dân Lào Cai háo hức xem truyền hình trực tiếp Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam

Người dân Lào Cai háo hức xem truyền hình trực tiếp Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam

Sáng 30/4/2025, Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025) được tổ chức trọng thể tại Thành phố Hồ Chí Minh. Từ nơi biên cương của Tổ quốc, rất đông đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai háo hức theo dõi chương trình qua màn hình nhỏ với niềm tự hào, xúc động.

Gặp lại giữa mùa Xuân

Gặp lại giữa mùa Xuân

Mùa Xuân cách đây tròn 50 năm, những người con của quê hương Lào Cai hòa trong khí thế sục sôi của đoàn quân tiến về giải phóng Sài Gòn, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Sau nửa thế kỷ, vẫn là những chiến sĩ năm xưa, họ trở về thăm lại mảnh đất thân yêu - nơi đã gửi gắm một phần thanh xuân, xương máu.

Trải nghiệm mùa quả chín trên “cao nguyên trắng” Bắc Hà

Trải nghiệm mùa quả chín trên “cao nguyên trắng” Bắc Hà

Kỳ nghỉ Lễ 30/4 và 1/5 năm nay, du khách bốn phương có nhiều lựa chọn khi đến với mảnh đất biên giới Lào Cai, trong đó, trải nghiệm mùa quả chín trên “cao nguyên trắng” Bắc Hà để lại ấn tượng đẹp với du khách. Đặc biệt, ngay từ đầu mùa hè, nhiều du khách đã đến Trại Nghiên cứu và Sản xuất rau quả Bắc Hà để tận tay hái và thưởng thức những quả thơm ngon.

fb yt zl tw