Vượt qua xuất phát điểm thấp
Để hiểu được tầm vóccủa sự thay đổi, cần nhìn lại những thách thức cố hữu của Trạm Tấu. Huyện có địahình chia cắt mạnh, xuất phát điểm kinh tế - xã hội thấp và tỷ lệ hộ nghèo cóthời điểm chiếm tới 49,42% theo tiêu chí mới. Bên cạnh đó, báo cáo của huyệncũng thẳng thắn chỉ ra một bộ phận người dân vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lạivào các chính sách của nhà nước, tạo ra một rào cản lớn cho sự phát triển. Tácđộng tiêu cực của dịch bệnh COVID-19 và thời tiết khắc nghiệt càng khiến chobài toán kinh tế thêm phần nan giải.
Trong bối cảnh đó, mộtquyết sách mang tính bước ngoặt đã được đưa ra: phải cơ cấu lại ngành nông nghiệpmột cách toàn diện. Huyện ủy Trạm Tấu đã cụ thể hóa chủ trương của tỉnh bằng việcban hành các chương trình, đề án riêng , với mục tiêu cốt lõi là chuyển đổi tưduy từ "sản xuất nông nghiệp" sang làm "kinh tế nông nghiệp".
Trao đổi với chúngtôi, ông Vũ Lê Chung Anh - Chủ tịch UBND huyện Trạm Tấu, chia sẻ: "Chúngtôi xác định rằng, muốn thoát nghèo bền vững, không thể chỉ dựa vào sự hỗ trợ từbên ngoài. Mấu chốt là phải thay đổi tư duy của cả cán bộ và người dân, khơi dậyý chí tự lực, tự cường. Báo cáo đã chỉ ra một bộ phận người dân còn tư tưởngtrông chờ, ỷ lại, và nhiệm vụ của chúng tôi là biến tiềm năng, lợi thế củachính mảnh đất Trạm Tấu thành động lực phát triển, để người dân làm giàu ngaytrên quê hương mình".
"Người hùng" khoai sọ nương và hiệu ứng lantỏa
Minh chứng sống độngnhất cho cuộc cách mạng này là câu chuyện của cây khoai sọ nương. Từ một loạicây lương thực quen thuộc, khoai sọ nương đã trở thành "cây trồng chủ lực",một "người hùng" trong công cuộc xóa đói giảm nghèo. Huyện đã quy hoạchvà phát triển vùng trồng tập trung tại các xã Bản Công, Bản Mù, Xà Hồ, Trạm Tấu,Pá Hu, Pá Lau, Túc Đán, Phình Hồ, Làng Nhì và Tà Xi Láng.
Những con số biết nóiđã cho thấy hiệu quả vượt trội. Diện tích trồng khoai sọ nương đã tăng vọt lênhơn 800 ha, tăng 720 ha so với đầu nhiệm kỳ. Sản lượng đạt trên 10.000 tấn, vàđiều quan trọng nhất là nó đã giúp người dân có thu nhập cao gấp 4 đến 5 lần sovới việc trồng các loại cây khác.
Ông Nguyễn Anh Tuấn -Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện, phân tích: "Phòng đã nghiêncứu kỹ lưỡng thổ nhưỡng và điều kiện khí hậu. Cây khoai sọ nương không chỉ phùhợp mà còn là cây trồng truyền thống. Vấn đề là làm sao để nâng cao giá trị củanó. Chúng tôi đã hỗ trợ bà con về quy trình kỹ thuật, kết nối với các hợp tácxã và doanh nghiệp để tạo ra chuỗi liên kết. Khi người dân thấy thu nhập tăng gấp4-5 lần so với trồng ngô, lúa, niềm tin đã được củng cố và phong trào lan rộngrất nhanh".
Thành công của khoaisọ nương đã tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy việc hình thành các vùng sản xuất đặcsản khác. Vùng chè Shan tuyết Phình Hồ, Làng Nhì ngày càng khẳng định đượcthương hiệu. Vùng sản xuất rau màu hàng hóa tại xã Hát Lừu cũng được hình thành.Các xã Bản Mù, Bản Công, Xà Hồ thì nổi tiếng với vùng măng ớt đặc trưng.
Nâng tầm giá trị bằng thương hiệu OCOP
Trạm Tấu hiểu rằng, sảnxuất tốt là chưa đủ, mà phải đưa nông sản vươn ra thị trường với một thương hiệuđược công nhận. Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) đã trởthành đòn bẩy hiệu quả. Trong giai đoạn 2021-2025, huyện đã có trên 10 sản phẩmđược công nhận sản phẩm OCOP đạt 3 sao, vượt xa chỉ tiêu 8 sản phẩm mà Nghị quyếtđề ra. Những cái tên như "Khoai sọ nương Trạm Tấu", "Chè Shantuyết Phình Hồ", "Măng ớt Trạm Tấu", "Gạo nếp Lẩu cáy TrạmTấu" đã dần trở nên quen thuộc.
Song song đó, côngtác bảo hộ sở hữu trí tuệ cũng được đặc biệt chú trọng. Đã có 7 sản phẩm được CụcSở hữu trí tuệ xác lập quyền, bao gồm 3 nhãn hiệu chứng nhận và 1 chỉ dẫn địalý (Chè Shan Phình Hồ).
Theo ông Nguyễn AnhTuấn, sản xuất ra sản phẩm tốt mới là bước đầu. Để bán được với giá cao và ổn định,sản phẩm phải có câu chuyện, có thương hiệu. Đó là lý do chúng tôi dồn sức chochương trình OCOP. Mỗi sản phẩm OCOP được công nhận không chỉ là niềm tự hào màcòn là 'giấy thông hành' để nông sản Trạm Tấu tiến vào các thị trường lớn hơn,từ đó nâng cao giá trị gia tăng và thu nhập cho bà con.
Những quả ngọt từ cuộc cách mạng
Bên cạnh trồng trọt,chăn nuôi cũng là một trụ cột quan trọng trong quá trình tái cơ cấu. Huyện đã tậptrung vận động người dân phát triển đàn gia súc theo hướng bán chăn thả, trangtrại hộ gia đình. Kết quả là đàn gia súc chính phát triển ổn định, bình quântăng 15%/năm và đến năm 2025 ước đạt 63.830 con, vượt 103% chỉ tiêu Nghị quyết.Đáng chú ý, trên 94% số hộ chăn nuôi đã có chuồng trại kiên cố, thể hiện sựthay đổi trong tập quán chăn nuôi. Sản lượng thịt hơi xuất chuồng năm 2025 ướcđạt 765 tấn, tăng 442 tấn so với năm 2020, hoàn thành 100,7% chỉ tiêu.
Những nỗ lực không mệtmỏi đã mang lại "quả ngọt". Tổng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp,thủy sản của huyện ước đạt 436 tỷ đồng, bằng 115% so với Nghị quyết. Quan trọnghơn, cuộc cách mạng nông nghiệp đã tác động trực tiếp và mạnh mẽ đến mục tiêugiảm nghèo. Tỷ lệ giảm hộ nghèo bình quân giai đoạn 2021-2025 đạt 6,83%/năm, vượtmức kế hoạch là 6,5%/năm. Cơ cấu lao động cũng chuyển dịch tích cực, với 1.871lao động chuyển từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp, đạt 106,9% so với Nghị quyết.
Câu chuyện của Trạm Tấulà một minh chứng cho thấy khi có chủ trương đúng đắn, sự vào cuộc quyết liệt củacả hệ thống chính trị và sự đồng lòng, thay đổi tư duy của người dân, thì mộthuyện nghèo hoàn toàn có thể vươn lên từ chính tiềm năng nội tại. Những"cây trồng hạnh phúc" trên đất Trạm Tấu không chỉ làm đầy thêm nhữngbữa cơm, mà còn đang vun trồng một tương lai no ấm, bền vững, từng bước đưa huyệnthực hiện khát vọng lớn lao của mình.
Hùng Cường
