Giữa bộn bề cuộc sống ở các bản làng miền núi, tấm thẻ Bảo hiểm y tế (BHYT) từ lâu vẫn là "phao cứu sinh" cho hàng triệu người dân. Thế nhưng, đằng sau những con số bao phủ ấn tượng là một "nốt trầm" trăn trở khi hàng chục ngàn người dân đứng trước nguy cơ mất đi "tấm lá chắn" quý giá. Vượt lên "cơn gió ngược" của chính sách và gánh nặng mưu sinh, những cán bộ Bảo hiểm xã hội (BHXH) Khu vực XVII (Yên Bái – Lào Cai) vẫn miệt mài gieo mầm hy vọng, giữ vững niềm tin vào một nền an sinh bền vững cho người dân.
Giá trị "phao cứu sinh" và những trăn trở
Để thấu hiểu giá trị tấm thẻ BHYT, không gì chân thực hơn những câu chuyện từ chính cán bộ BHXH Khu vực XVII, gom nhặt trong hành trình "đi từng ngõ, gõ từng nhà”. Đó là hình ảnh chị Phùng Nảy Phẩu, người phụ nữ Dao, 50 tuổi sống ở thôn Nậm Cang, xã Liên Minh, thị xã Sa Pa cầm trên tấm thẻ BHYT, ví như "phao cứu sinh”. "Có nó, ốm đau đỡ lo tiền thuốc men, khám bệnh. Nếu không có nó thì không biết làm sao". Câu nói mộc mạc gói trọn giá trị tấm thẻ nhỏ bé giữa cuộc sống gian khó.
Xuôi về Bắc Hà, tại thôn Phéc Bủng, xã Bản Phố, chàng trai Ly Seo Phừ, sinh năm 2000 cũng chung niềm vui: "Nhờ Nhà nước hỗ trợ, em mới mua được BHYT. Ốm vặt đi khám không tốn tiền, thấy nhẹ nhõm hẳn”. Với Phừ và bao người trẻ vùng cao, BHYT không chỉ bảo vệ sức khỏe mà còn là động lực bám trụ quê hương, an tâm lao động.
Những câu chuyện như chị Phẩu, anh Phừ là minh chứng sống động cho thấy BHYT đã thực sự trở thành "huyết mạch” an sinh. Số liệu từ BHXH Khu vực XVII càng tô đậm điều đó. Tính hết tháng 4/2025, trên 733.000 người ở Yên Bái đã giữ được tấm thẻ BHYT trong tay. Còn tại tỉnh Lào Cai có gần 682.000 người, đạt tỷ lệ bao phủ 86,06% dân số. Con số ấy, tưởng chỉ là thống kê, nhưng là những nụ cười yên lòng sau những cơn đau bệnh tật. Đặc biệt, hơn 1,4 triệu thẻ BHYT đã được phát hành; gần 100% dữ liệu người tham gia trong đó Yên Bái 99,79%, Lào Cai 99,97% đã được "làm sạch”, đồng bộ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đây là bước tiến đặt nền móng cho hệ thống quản lý minh bạch, hiệu quả, sẵn sàng cho số hóa.
Tuy nhiên, bản trường ca an sinh vẫn còn đó những nốt trầm. So với cùng kỳ năm trước, Yên Bái lại giảm hơn 20.000 người tham gia BHYT; Lào Cai giảm 1.430 người - con số đại diện cho hàng chục ngàn mảnh đời vì nhiều lý do đã phải rời xa "tấm lá chắn”. Đau đáu nhất là câu chuyện ở những xã vừa "thoát” diện đặc biệt khó khăn, đạt chuẩn nông thôn mới, người dân không còn được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí mua thẻ BHYT. Đó cũng là trăn trở và nỗi niềm của nhiều dân nông thôn, người lao động tự do, thu nhập còn bấp bênh.
Anh Nguyễn Minh Đắc, trú tại phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái, trải lòng: "Biết là có thẻ bảo hiểm y tế thì đỡ phần nào rủi ro lúc ốm đau, tai nạn. Nhưng mà mình làm nay lo mai, có khi cả tuần chẳng có việc, nên dù muốn cũng khó với tới”.
Cán bộ, viên chức BHXH khu vực XVII tuyên truyền về lợi ích của tham gia BHXH tự nguyện tại gia đình anh Ly Seo Phừ - xã Bản Phố - huyện Bắc Hà (tỉnh Lào Cai)
Gánh nặng càng thêm trĩu vai khi thu nhập của đa số người dân còn thấp và bấp bênh, nay lại đối mặt với việc điều chỉnh tăng mức đóng BHXH tự nguyện hay giá dịch vụ y tế, khiến việc duy trì tấm thẻ BHYT hay tham gia BHXH tự nguyện càng thêm khó khăn. Không chỉ vậy, đặc thù địa hình đồi núi hiểm trở của Yên Bái, Lào Cai cũng là một rào cản không nhỏ, gây khó khăn cho công tác tiếp cận, tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH, BHYT. Thêm vào đó, không ít người dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng cao vẫn chưa thông thạo tiếng phổ thông hoặc không biết chữ, trong khi ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT của một bộ phận người sử dụng lao động và cả người lao động đôi khi còn hạn chế.
Ngoài ra, việc tinh giản biên chế, sáp nhập đơn vị hành chính làm giảm số người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc. Những "món nợ” cũ từ ngân sách địa phương chậm đóng BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi, hay nguồn hỗ trợ người cận nghèo từ dự án NORRED ách tắc từ năm 2018-2019 vẫn là vật cản. Ngay cả việc sáp nhập BHXH Yên Bái và Lào Cai thành BHXH Khu vực XVII, dù là bước đi tất yếu, cũng mang đến những thách thức ban đầu về đồng bộ dữ liệu, nâng cấp phần mềm, đòi hỏi nỗ lực gấp bội từ đội ngũ cán bộ.
Miệt mài đưa chính sách đến người dân
Giữa khó khăn, ngọn lửa nhiệt huyết của những người làm BHXH Khu vực XVII không hề lụi tắt. Họ đang miệt mài với nhiều cách để đưa chính sách đến gần dân. Nội dung truyền thông cũng được chú trọng làm mới, không chỉ dừng lại ở việc vận động tham gia, mà còn đi sâu vào những điểm mới của Luật BHXH, BHYT (sửa đổi), phân tích rõ lợi ích của việc hưởng lương hưu hàng tháng so với nhận BHXH một lần, đồng thời hướng dẫn người dân sử dụng các tiện ích của ứng dụng VssID - BHXH số và các dịch vụ công trực tuyến khác của Ngành. Họ không chỉ "len lỏi” vào từng bản làng, phiên chợ, lễ hội, mà còn khéo léo lồng ghép thông tin chính sách vào các buổi họp tổ dân phố, các hội nghị báo cáo viên cơ sở, hay phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thông tấn báo chí từ trung ương đến địa phương, các sở, ban, ngành, và cả Trung tâm Truyền thông và Văn hóa các huyện, thị xã, thành phố để thông tin được lan tỏa sâu rộng.
Chỉ trong tháng 4, BHXH Khu vực XVII đã tổ chức 6 hội nghị truyền thông lớn nhỏ tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH, BHYT. Những buổi tuyên truyền nhóm nhỏ lồng ghép khéo léo tại Lễ hội giỗ Mẫu đền Bà Áo Trắng (thành phố Yên Bái), hay trong "Tháng Công nhân” với Công đoàn các Khu công nghiệp Yên Bái. Đặc biệt, Lễ ra quân "Gắn kết mô hình mới, cùng BHXH khu vực tiên phong vì an sinh cộng đồng” phối hợp với Bưu điện tỉnh Lào Cai đã tạo tiếng vang. Nỗ lực đáng kể là đưa chính sách đến đồng bào thiểu số bằng chính ngôn ngữ của họ.
Trong tháng 4, đã có 40 lượt phát thanh bằng tiếng dân tộc trong tổng số hơn 2.300 lượt phát thanh cơ sở, cùng hàng loạt tin bài trên sóng, loa truyền thanh, như nhịp cầu nối chính sách với cuộc sống. Không gian mạng cũng trở thành mặt trận sôi động với hơn 230 sản phẩm truyền thông (bài viết, video, infographic) được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử, Fanpage, Zalo, Youtube, thu hút gần 1.200 lượt chia sẻ từ trang cá nhân của cán bộ, viên chức mỗi người là một "tuyên truyền viên” tích cực. Các kênh tư vấn trực tuyến, hotline, ứng dụng Yên Bái-S hoạt động hết công suất, giải đáp hàng trăm thắc mắc, hỗ trợ người dân cài đặt VssID, thực hiện dịch vụ công trực tuyến và thanh toán không dùng tiền mặt… Đặc biệt, mọi hình thức tuyên truyền đều hướng đến việc đảm bảo thông tin đến được với đông đảo người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, người ở vùng sâu, vùng xa, hoặc những người vừa thoát nghèo cần được vận động để tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình.
Mọi hình thức tuyên truyền đều hướng đến việc đảm bảo thông tin đến với đông đảo người dân, người lao động để họ hiểu rõ quyền lợi, lợi ích lâu dài và tự nguyện tham gia BHYT, BHXH.
Song song với truyền thông, công tác quản lý được siết chặt. Các giải pháp thu, giảm nợ, phát triển người tham gia được đẩy mạnh. Thanh tra, kiểm tra được thực hiện ráo riết để đảm bảo quyền lợi người lao động và sự lành mạnh của hệ thống. Việc giám định chi phí khám chữa bệnh BHYT được thực hiện chặt chẽ, chống lạm dụng, trục lợi quỹ. Quan trọng hơn cả là sự nỗ lực ổn định tổ chức sau sáp nhập. Ban lãnh đạo BHXH Khu vực XVII đã nhanh chóng kiện toàn bộ máy, phân công nhiệm vụ rõ ràng. Dù còn vướng mắc về dữ liệu, phần mềm, tinh thần đoàn kết, vừa làm vừa học hỏi, khắc phục khó khăn đã giúp guồng máy dần đi vào ổn định, đảm bảo mọi chế độ, chính sách cho người dân không bị gián đoạn.
Con đường đưa chính sách an sinh xã hội, đặc biệt là BHYT, đến với mọi người dân vùng cao Yên Bái, Lào Cai vẫn còn nhiều gập ghềnh. Những "cơn gió ngược” có thể vẫn thổi, thách thức mới có thể nảy sinh. Nhưng nhìn vào nụ cười của chị Phẩu, niềm tin nơi ánh mắt chàng trai Ly Seo Phừ, và đặc biệt là ngọn lửa nhiệt huyết không tắt trong mỗi cán bộ BHXH Khu vực XVII, chúng ta có quyền tin tưởng. Họ, những "chiến sĩ áo xanh” của ngành BHXH vẫn đang dùng sự tận tụy, bền bỉ và sáng tạo của mình để "neo giữ” niềm tin, để "tấm lá chắn” BHYT ngày càng vững chắc, che chở cuộc sống đồng bào. Và những nỗ lực thầm lặng ấy vẫn tiếp diễn, xứng đáng nhận được sự thấu hiểu, sẻ chia và đồng hành của cả cộng đồng.
Chỉ còn ít ngày nữa mô hình chính quyền cấp xã cũ sẽ kết thúc hoạt động để chính thức tổ chức theo mô hình mới. Nhiều tâm trạng, nhiều nỗi băn khoăn nhưng tất cả đều đã sẵn sàng tâm thế bước vào cuộc cách mạng mới của dân tộc. Những ngày này, đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở vẫn tận tâm, cống hiến cho công việc chung với tinh thần còn một ngày làm việc vẫn hết lòng phụng sự Nhân dân.
Chợ Yên Bái là khu chợ trung tâm, đầu mối giao thương lớn của tỉnh. Tuy nhiên, những ngày gần đây, nhiều tiểu thương ở nơi đây đồng loạt đóng quầy ốt, nghỉ kinh doanh...
Sau hơn một thập niên đưa vào vận hành, tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai vẫn còn những “khoảng trống” về hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đường gom dân sinh. Vì thiếu đường gom dân sinh nên nhiều hộ dân sống ven tuyến đường đoạn qua tỉnh Lào Cai hằng ngày đang phải bất đắc dĩ vượt qua các lối mở tạm, đi chung với xe tải, xe container chạy tốc độ cao. Những kiến nghị kéo dài nhiều năm của người dân và chính quyền địa phương vẫn chưa nhận được hồi đáp thỏa đáng từ phía chủ đầu tư.
Giữa trùng điệp núi non hùng vĩ của Yên Bái và Lào Cai, nơi cuộc sống của phần lớn người dân còn gắn liền với nương rẫy, những phiên chợ sớm bình dị hay công việc tự do bấp bênh, chính sách Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện đã và đang len lỏi như một dòng chảy ấm áp mang theo chủ trương nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước đến người dân. Đó là cánh cửa mở ra cơ hội vàng cho những người lao động khu vực phi chính thức, có được một "của để dành" tin cậy, một điểm tựa vững chắc cho tuổi già với lương hưu và sự chăm sóc y tế chu đáo. Hành trình đưa chính sách ý nghĩa này thấm sâu vào đời sống bà con là câu chuyện của những nỗ lực không ngừng nghỉ để từng bước hiện thực hóa mục tiêu an sinh toàn dân.
Không ai muốn sống trong một xã hội mà thật – giả lẫn lộn. Thế nhưng hiện nay, tình trạng hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và gian lận thương mại đã len lỏi khắp các chợ truyền thống, sàn thương mại điện tử, thậm chí cả trong những kệ hàng sang trọng đang dần làm méo mó thị trường, hủy hoại đạo đức kinh doanh, mà còn từng ngày gặm nhấm niềm tin của người dân vào pháp luật và sự công bằng.
Ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 (tháng 9/2024), 9 hộ dân thôn Phú Hùng, xã Thống Nhất (thành phố Lào Cai) trong khu vực sạt lở sau gần 1 năm sơ tán khẩn cấp, giờ phải trở lại trong những căn nhà cũ do chưa có đất tái định cư. Hiện nay, mùa mưa lũ đang cận kề, nguy cơ sạt lở có thể ập xuống, gây nguy hiểm đến tính mạng. Do vậy, người dân thôn Phú Hùng rất mong chính quyền địa phương và cơ quan chức năng sớm bố trí đất tái định cư để di chuyển đến nơi an toàn.
Những năm qua, công nghiệp trên địa bàn tỉnh Yên Bái có sự phát triển khá vững chắc, phù hợp với định hướng phát triển công nghiệp của cả nước và triết lý phát triển của tỉnh: "Xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc”. Tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN) cùng sự quan tâm đầu tư về hạ tầng; cơ chế chính sách ngày càng đổi mới hấp dẫn… đã góp phần đưa bức tranh công nghiệp của tỉnh có nhiều gam màu sáng, đóng góp quan trọng vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội.
Trong kho tàng tri thức bản địa của dân tộc Dao đỏ xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát, từ lâu, bà con đã biết sử dụng nhiều loại cây rừng để làm ra những bài thuốc quý chữa bệnh. Một lần theo chân bà con lên rừng tìm cây thuốc, chúng tôi hiểu hơn về nghề thuốc nam của người dân nơi đây.
Giữa điệp trùng đá núi ở huyện vùng cao Mường Khương có một thôn người Pa Dí gồm 63 hộ quần cư đoàn kết. Đó chính là thôn Sa Pả (thị trấn Mường Khương) được sáp nhập từ các thôn Sa Pả 9, 10, 11. Từ thôn nghèo heo hút đến nay hàng loạt nhà xây khang trang như biệt thự mọc lên san sát. Điều đặc biệt, thu nhập của các hộ dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp.
Sau mùa mưa lũ năm 2024, hệ thống thủy lợi trên địa bàn tỉnh bị ảnh hưởng rất lớn. Với sự vào cuộc tích cực của chính quyền các địa phương cùng ngành nông nghiệp và môi trường trong công tác sửa chữa, đến nay, hầu hết hồ thủy lợi đã vận hành trở lại. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hồ thủy lợi bị hỏng nặng hoặc bồi lắng phải dừng hoạt động để sửa chữa lớn. Cùng với đó, việc kiểm định để xác định mức độ an toàn hồ, đập đang gặp khó khăn do thiếu kinh phí, đặt ra những lo ngại khi mùa mưa lũ cận kề.
"Xây dựng chỉ số hạnh phúc cho người dân” là nhiệm vụ trọng tâm, giá trị cốt lõi trong chiến lược phát triển của tỉnh Yên Bái giai đoạn 2020 - 2025. Xuất phát từ thực tiễn, năm 2025 thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Yên Bái đã tiếp tục rà soát và xây dựng Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh với mục tiêu hoàn thành hỗ trợ làm mới, sửa chữa 2.208 căn nhà (tổng kinh phí dự kiến trên 120 tỷ đồng). Cùng với các địa phương trong tỉnh, huyện vùng cao Trạm Tấu là điểm sáng trong thực hiện Đề án - địa phương “về đích” sớm chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát do Thủ tướng Chính phủ phát động và kế hoạch của tỉnh Yên Bái.
Những ngày qua, trên công trường xây dựng khu tái định cư tại thôn Mà Mù Sử 1, xã Sàng Ma Sáo (Bát Xát) vẫn rộn vang tiếng máy. Với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, những người lính thợ thuộc Tổng Công ty 789 (Bộ Quốc phòng) cùng cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 174, Sư đoàn 316, Quân khu 2 ngày đêm miệt mài, khẩn trương hoàn thiện dự án để đồng bào bị ảnh hưởng bởi thiên tai sớm có nơi ở mới.
Không còn những bản làng chìm trong sương giăng bảng lảng, những nếp nhà co ro nép mình bên sườn đồi, từ đỉnh núi cao quanh năm mây phủ, vươn tới những bản, những xã từng đặc biệt khó khăn, một cuộc hồi sinh mạnh mẽ đang trỗi dậy. Đó không phải cổ tích mà là câu chuyện có thật về sự vươn mình của Yên Bái.
Hồ Thác Bà - “viên ngọc xanh” được mệnh danh "Hạ Long trên núi" đang oằn mình trước sự xâm lấn của những phương thức khai thác thủy sản tận diệt. Ánh đèn cao áp ma quái giăng mắc trong đêm, tiếng máy nổ xé tan sự tĩnh lặng, tiếng kêu cứu thầm lặng của hệ sinh thái đang bị bức tử từng ngày. Một cuộc chiến thầm lặng nhưng quyết liệt đang diễn ra, nhằm xóa sổ vó đèn và kích điện - những “hung thần” đang tàn phá nguồn lợi thủy sản quý giá của hồ.
Thời gian vừa qua, người dân ở tổ dân phố số 4, phường Lào Cai, thành phố Lào Cai phản ánh việc một kho hàng ở Khu Công nghiệp Đông Phố Mới đang được cải tạo, sửa chữa để chứa hóa chất. Điều người dân băn khoăn là nhà kho này chỉ cách khu dân cư một con đường.
Trong những năm qua, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, với phương châm “Không chờ đến khi kinh tế đạt tới trình độ phát triển cao rồi mới thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội”; mặc dù là một tỉnh miền núi, điều kiện kinh tế còn khó khăn, song Yên Bái luôn đặc biệt quan tâm gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của nhân dân.
Hoàn lưu cơn bão số 3 năm 2024 đã qua đi vài tháng. Với hậu quả kinh hoàng, nó vẫn khiến nhiều người Yên Bái ám ảnh. Trong thời điểm tưởng chừng đất trời như vỡ vụn ấy có những câu chuyện của người lính phòng cháy chữa cháy & cứu nạn cứu hộ (PCCC & CNCH), Công an tỉnh Yên Bái giờ mới được tiết lộ làm lay động lòng người, minh chứng sống động cho tinh thần vì bình yên cuộc sống, nguyện suốt đời tận tụy phục vụ nhân dân.
Pa Cheo (Bát Xát) là một trong những xã khó khăn, có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất tỉnh. Thời gian gần đây, với khát vọng thoát nghèo, vươn lên làm giàu, một số hộ người Mông ở Pa Cheo đã mạnh dạn thử nghiệm trồng dược liệu quý như sâm Lai Châu, sâm Ngọc Linh, tam thất hoang, thất diệp nhất chi hoa để nâng cao thu nhập. Xã Pa Cheo đã thoát khỏi "3 không", đang bước vào ngày mới đầy hy vọng.
Đã gần 5 năm trôi qua, huyện Mù Cang Chải đang tiến gần hơn với mục tiêu đến năm 2025 cơ bản không còn là huyện nghèo, đến năm 2030 không còn là huyện nghèo. Đất và người Mù Cang Chải hôm nay đã vươn mình mạnh mẽ, được bạn bè quốc tế và trong nước biết đến bằng sự tươi đẹp, đổi mới và ngày càng tiến bộ, thay vì sự nghèo nàn, lạc hậu của quá khứ.
Thực hiện phong trào thi đua "Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025”, Đề án triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Yên Bái năm 2025, huyện Trạm Tấu đã phát động phong trào thi đua "Xóa nhà tạm, nhà dột nát” trên địa bàn.