Những ngày này, trên khắp các cánh đồng, bà con nông dân các tỉnh miền trung đang khẩn trương thu hoạch lúa đông xuân, chuẩn bị sản xuất vụ hè thu. Dưới cái nắng tháng 5 như đổ lửa, họ như quên đi nỗi vất vả, mệt nhọc bởi niềm vui được mùa lớn nhất từ trước tới nay.
Năng suất đạt cao nhất
Chúng tôi đến Lệ Thủy - nơi được xem là "vựa lúa" của tỉnh Quảng Bình. Vừa gặp chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND huyện Lệ Thủy Phạm Hữu Thảo thông báo ngay: Năm nay toàn huyện được mùa lớn. Người dân rất phấn khởi bước vào thời kỳ thu hoạch rộ. Vụ đông xuân 2013-2014, toàn huyện gieo cấy 10.117 ha, tăng 102% so với cùng kỳ năm trước. Năng suất bình quân đạt 65,04 tạ/ha (so với vụ đông xuân 2013 là 62 tạ/ha), sản lượng lúa đạt 66.627 tấn, tăng 4.706 tấn so với cùng kỳ năm trước. Gặp Chủ tịch UBND xã An Thủy Trần Ðức Tài đang đi chỉ đạo các HTX thu hoạch lúa đông xuân, anh cho chúng tôi biết: "Xã An Thủy dẫn đầu năng suất lúa của huyện Lệ Thủy với hơn 70 tạ/ha. Năm nay, lần đầu tiên xã thực hiện mô hình "cánh đồng mẫu lớn" trên diện tích gần 300 ha với năng suất cao, đồng thời được doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm nên bà con rất vui".
Vụ đông xuân năm nay, toàn tỉnh Quảng Bình gieo cấy 29.300 ha lúa, với bộ giống chủ lực là các giống lúa dòng X như: X21, Xi23, NX30. Qua thu hoạch, năng suất lúa toàn tỉnh đạt 59,13 tạ/ha, cao hơn 2 tạ/ha so với vụ đông xuân trước, là năm có năng suất đạt cao nhất từ trước đến nay. "Có được kết quả này là nhờ vào các yếu tố như thời tiết thuận lợi, nguồn giống được quan tâm với tỷ lệ sử dụng giống tiến bộ kỹ thuật hơn 80% và bố trí khung thời vụ hợp lý" - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Bình Phan Văn Khoa chia sẻ.
Cùng chung với niềm vui được mùa của bà con Quảng Bình, tại tỉnh Nghệ An, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu Lê Ðức Cường phấn khởi cho biết: Vụ xuân vừa qua, toàn huyện gieo cấy hơn 7.600 ha lúa với cơ cấu các loại giống năng suất, chất lượng cao, năng suất bình quân đạt 70 tạ/ha; trong đó nhiều diện tích được chăm bón tốt, năng suất còn đạt từ 8 đến 8,5 tấn/ha. Ðặc biệt, có những giống mới thuần Việt như CXT 30, GS747... đưa vào gieo trồng vụ đầu cũng cho năng suất cao. Trên cánh đồng xã Quỳnh Hậu, Quỳnh Lưu, máy gặt đập đa chức năng đang khẩn trương thu hoạch diện tích còn lại của gia đình ông Hồ Văn Quảng. Cũng như nhiều gia đình khác, gia đình ông Quảng chọn hình thức thuê máy gặt để rút ngắn thời gian thu hoạch. Ông Quảng vui vẻ trò chuyện: "Năm nay, chúng tôi gieo cấy giống NA2, lúa trẩy nhiều bông và chắc hạt, năng suất đạt khoảng 3,9 tạ/sào".
Ðược mệnh danh là huyện lúa, huyện Yên Thành (Nghệ An) bước vào thu hoạch vụ xuân sớm nhất (từ ngày 10-5). Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Sỹ Hưng cho biết: Vụ xuân huyện gieo cấy gần 13 nghìn ha, bên cạnh cơ cấu một diện tích lớn lúa lai, huyện mở rộng diện tích các giống lúa thuần năng suất, chất lượng cao như TBR 225, GS333 phù hợp vào từng vùng, từng chân đất cụ thể. Năng suất bình quân toàn huyện ước đạt hơn 72 tạ/ha, đưa sản lượng lúa vượt 100 tấn so với vụ xuân 2013. Với gần 30 máy gặt đập liên hợp, thu hoạch lúa xuân nhanh gọn, gặt đến đâu làm đất gieo cấy lúa hè thu đến đó, đến nay huyện Yên Thành là địa phương hoàn thành sớm nhất về thu hoạch vụ xuân.
Sẵn sàng cho vụ hè thu thắng lợi
Chia sẻ niềm vui với bà con nông dân về thắng lợi của vụ xuân, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Xuân Ðường nói: Vụ xuân thắng lợi có những yếu tố "thiên thời - địa lợi - nhân hòa", nhưng cốt lõi nhất là người dân đã ý thức cao trong áp dụng cơ giới hóa máy móc, mạnh dạn đưa giống mới vào sản xuất. Ðiều này từng bước khẳng định sự vững tin của giống trong nước, giảm dần những giống lúa lai ngoại nhập. Bên cạnh đó, các cấp, ngành đã sát cánh cùng người dân, hỗ trợ tốt về khoa học kỹ thuật, phòng trừ sâu bệnh kịp thời nên năng suất lúa đạt cao, bình quân toàn tỉnh đạt 6,7 tấn/ha. Từ thực tiễn của vụ xuân, UBND tỉnh chỉ đạo ngành nông nghiệp tăng cường phối hợp với các sở, ngành, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh và T.Ư xây dựng cơ chế hỗ trợ thích hợp để khuyến khích nông dân ứng dụng khoa học, kỹ thuật canh tác những loại giống lúa thuần có năng suất, chất lượng cao. Vụ xuân năm 2014, Nghệ An gieo cấy hơn 90 nghìn ha, tăng hơn cùng kỳ năm trước một nghìn ha. Trong cơ cấu giống, diện tích lúa lai giảm từ 53 nghìn ha (từ vụ xuân 2013) nay xuống còn 50 nghìn ha, giống lúa thuần từ 33 nghìn ha tăng lên 37 nghìn ha, diện tích dành cho lúa chất lượng cao từ 11 nghìn ha tăng lên 13 nghìn ha. "Thắng lợi của vụ xuân năm nay đã khẳng định chủ trương đúng đắn trong việc chuyển đổi ruộng đất, chuyển dịch cơ cấu giống. Một mặt, bà con yên tâm đầu tư, đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, mạnh dạn đưa giống mới năng suất, chất lượng cao vào gieo trồng. Mặt khác, trong quá trình sản xuất, các cấp, ngành đã giới thiệu các bộ giống được tuyển chọn kỹ, đồng thời chuyển giao kỹ thuật, quy trình sản xuất cho nông dân. Ngay sau khi thu hoạch lúa xuân, nhiều địa phương chủ động được nguồn nước đã tiến hành ngay việc làm đất, sẵn sàng gieo cấy vụ hè thu" - Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành Nguyễn Sỹ Hưng thông tin thêm với chúng tôi.
Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng - Thủy văn T.Ư, lượng mưa từ tháng 5 đến tháng 8 tại các tỉnh khu vực phía bắc xấp xỉ hoặc thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Vì vậy, để bảo đảm thắng lợi cho vụ lúa hè thu đối với các tỉnh miền trung, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Xuân Ðường cho rằng, các địa phương cần đúc kết bài học kinh nghiệm từ thắng lợi vụ xuân, tập trung cao các giải pháp về điều tiết nguồn nước, khẳng định về giống năng suất, chất lượng cao, và phòng trừ sâu bệnh tốt. Ðến nay, các huyện miền núi của tỉnh như: Tương Dương, Quế Phong, Quỳ Châu, Anh Sơn... cũng đã cơ bản hoàn thành thu hoạch lúa vụ xuân, đang tiến hành ra mạ, thực hiện đúng theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp, thu hoạch vụ xuân đến đâu làm đất gieo cấy ngay lúa hè thu đến đó, phấn đấu cấy xong trước ngày 15-6.
Cùng với tập trung thu hoạch lúa đông xuân để tránh lũ tiểu mãn đến sớm, nông dân các huyện trên địa bàn tỉnh Quảng Bình cũng đang chỉ đạo các địa phương tranh thủ làm đất, xuống giống vụ hè thu để kịp thời vụ.
Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), vụ lúa đông xuân 2013-2014, toàn miền bắc đã gieo cấy hơn 1,1 triệu ha, giảm khoảng 1,5 nghìn ha so với vụ đông xuân năm trước. Năng suất trung bình đạt 62,4 tạ/ha, trong đó khu vực đồng bằng sông Hồng đạt 65,9 tạ/ha; riêng khu vực Bắc Trung Bộ đạt trung bình 60,7 tạ/ha, cao hơn hai đến ba tạ/ ha so với vụ đông xuân năm trước.
