LCĐT - Mấy năm qua, Tỉnh lộ 160 từ các xã Cốc Lầu, Nậm Lúc, Bản Cái (huyện Bắc Hà) và xã Tân Dương (huyện Bảo Yên) đi Quốc lộ 279 xuống cấp nghiêm trọng do các đơn vị thi công thủy điện cho phương tiện siêu trường, siêu trọng và xe tải chở vật liệu, thiết bị đi qua. Tuy nhiên, khi xong việc, các đơn vị lại chây ỳ, không thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm sửa và làm lại đường.
Đường nát vì xe thi công thủy điện phá
Thời gian này, người dân các xã Cốc Lầu, Nậm Lúc, Bản Cái và Tân Dương mỗi khi lưu thông trên Tỉnh lộ 160 (đoạn từ Km22 đến Km36) phải “đánh vật” với những ổ trâu, ổ gà, có đoạn mặt đường biến dạng, xuống cấp nghiêm trọng vì ngập bùn. Theo ghi nhận của chúng tôi, không thể phân biệt được đâu là đường giao thông liên huyện và đâu là đường công vụ của các đơn vị thi công thủy điện. Dọc đoạn đường hơn 14 km, không một điểm nào mặt đường còn lành lặn. Người dân sử dụng xe máy đi lại trên tuyến đường này hẳn phải có “tinh thần thép”, bởi vừa phải vượt qua những ổ voi, ổ trâu, vừa phải đối phó với những xe tải lớn. Việc đi lại đã khó, việc vận chuyển hàng hóa, nông sản của người dân càng khó hơn, đặc biệt là học sinh khi đi trên tuyến đường này phải tháo dép, xắn quần quá gối lội bùn đến trường.
Đang cùng vợ loay hoay đẩy chiếc xe máy lấm lem bùn đất do bị sa xuống một vũng bùn giữa lòng đường, đoạn từ trung tâm xã Bản Cái về nhà ở thôn Làng Táp, anh Hoàng Văn Long bức xúc: “Xây thủy điện ở đây tưởng giúp dân có cuộc sống tốt hơn, đâu ngờ lại làm khổ dân. Đường bị phá nát, giờ đi lại là cực hình với chúng tôi”.
Em Hoàng Sỹ Kiên, học sinh Trường THCS xã Bản Cái cho biết, trong 2 năm học 2016 - 2017 và 2017 - 2018, hầu hết học sinh từ tiểu học đến THCS phải lội bùn đến lớp. Có hôm mưa to, nhiều học sinh tiểu học phải nghỉ ở nhà vì không thể tự vượt qua quãng đường ngập bùn.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Tiến Lực, Bí thư Đảng ủy xã Bản Cái (Bắc Hà) cho biết: Khoảng 3 năm gần đây, tuyến Tỉnh lộ 160 đoạn qua địa bàn xã bị xe chở vật liệu, máy móc thi công các thủy điện chạy phá nát. Dân phản ánh và xã đã nhiều lần làm việc với đơn vị thi công thủy điện nhưng không có kết quả, bởi sự việc đã vượt quá thẩm quyền của cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở.
Ông Bùi Quốc Oai, Chủ tịch UBND xã Tân Dương (Bảo Yên) cũng cho biết: Tỉnh lộ 160 bị xuống cấp do thi công 2 thủy điện. Để giải quyết, lãnh đạo 2 huyện Bắc Hà và Bảo Yên đã có hàng chục buổi làm việc với chủ đầu tư và các doanh nghiệp thi công thủy điện nhưng mọi việc không đi đến đâu. Các cơ quan chức năng của tỉnh cũng đến rồi đi mà không có ai phải chịu trách nhiệm về sự xuống cấp của con đường, chỉ có người dân là hằng ngày chịu khổ vì con đường lầy lội, nguy hiểm mà không biết kêu ai.
Doanh nghiệp thoái thác trách nhiệm
Theo thông tin từ Sở Giao thông vận tải - Xây dựng, đoạn Tỉnh lộ 160 qua các xã Bảo Nhai, Cốc Lầu, Nậm Lúc, Bản Cái và Tân Dương là tuyến huyết mạch, dài 36 km. Năm 2013, bằng nguồn vốn vay ODA, tỉnh đã có dự án đầu tư nâng cấp theo tiêu chuẩn đường cấp A giao thông nông thôn, kết cấu mặt đường đá dăm, láng nhựa từ Km0 đến Km22 và đoạn từ Km22 đến Km36 chỉ có kết cấu mặt đường đá dăm kẹp đất. Nguyên nhân khiến Tỉnh lộ 160 xuống cấp là do dọc tuyến có Nhà máy Thủy điện Vĩnh Hà và Thủy điện Nậm Lúc được triển khai xây dựng thời gian qua. Hằng ngày, các xe tải lớn rầm rập đưa máy móc, vật liệu vào công trường khiến mặt đường bị cày xới.
Theo tìm hiểu của phóng viên, năm 2010, khi tỉnh có chủ trương đầu tư nâng cấp Tỉnh lộ 160, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại quốc tế - ICT đã đề nghị UBND tỉnh đồng ý để đơn vị này sử dụng đoạn đường 5,5 km từ Quốc lộ 279 vào đến vị trí đặt nhà máy Thủy điện Vĩnh Hà (do đơn vị này làm chủ đầu tư) làm đường công vụ. Đồng thời, đơn vị này sẽ bố trí kinh phí đầu tư xây dựng các hạng mục như khảo sát, thiết kế, thi công xây dựng đoạn đường theo tiêu chuẩn cấp IV… Ngoài ra, đơn vị cũng cam kết sẽ hoàn trả kết cấu hạ tầng, như sửa chữa, tôn cao mặt đường, kè chống sạt lở… ở 8,5 km đường tính từ đập nhà máy lên phía thượng lưu khi dâng nước thủy điện gây ngập úng. Tuy nhiên, sau gần 3 năm Nhà máy Thủy điện Vĩnh Hà đi vào hoạt động, chủ đầu tư không thực hiện nội dung như đã cam kết.
Trước thực trạng này, các sở, ban, ngành có liên quan của tỉnh đã nhiều lần đến kiểm tra, lập biên bản đôn đốc Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại quốc tế - ICT thực hiện các cam kết. Đặc biệt, từ ngày 17/8/2017 đến 25/9/2018, UBND tỉnh đã có 4 văn bản yêu cầu công ty thực hiện ngay các nội dung đã cam kết và chỉ đạo Sở Giao thông vận tải - Xây dựng, Sở Kế hoạch - Đầu tư và Sở Công thương kiểm tra, đôn đốc, nhất là việc khắc phục, đầu tư hoàn trả kết cấu hạ tầng giao thông Tỉnh lộ 160.
Lý giải nguyên nhân không thực hiện việc làm đường theo cam kết, ông Nguyễn Hữu Hát, Giám đốc Nhà máy Thủy điện Vĩnh Hà (Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại quốc tế - ICT) lại khẳng định rằng: Việc Tỉnh lộ 160 bị hư hỏng, xuống cấp không phải do phương tiện của các đơn vị thi công công trình Nhà máy Thủy điện Vĩnh Hà, mà do phương tiện chở nông sản của người dân đi lại vào những ngày trời mưa và phương tiện của đơn vị khác làm hỏng đường. Về cam kết đầu tư sửa chữa, xây dựng hoàn trả đường, ông Hát cho rằng đó chỉ là thỏa thuận hai bên và do chính quyền không giải phóng được mặt bằng nên không làm được.
Theo một cán bộ có trách nhiệm của Sở Giao thông vận tải - Xây dựng, không những không thực hiện nghiêm túc các phần việc như đã cam kết mà ngày 10/10/2018, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại quốc tế - ICT còn có văn bản số 988/ICT–TĐVH gửi UBND tỉnh, trong đó nêu rõ: Phương án hoàn trả đối với 5,5 km theo văn bản số 3495/UBND-QLĐT ngày 30/12/2010 của UBND tỉnh, chủ đầu tư hoàn trả theo hiện trạng.
Điều đó đồng nghĩa với việc Công ty này không thực hiện xây dựng hoàn trả 5,5 km đường từ Nhà máy thủy điện Vĩnh Hà đi Quốc lộ 279 theo tiêu chuẩn cấp IV như đã cam kết mà chỉ sửa chữa sơ bộ rồi hoàn trả cho tỉnh.
Còn một đơn vị khác cũng “góp phần” làm Tỉnh lộ 160 tan nát, nhất là đoạn từ Km0 đến Km18+100, đó là Nhà máy Thủy điện Nậm Lúc do Công ty Cổ phần Thủy điện Đông Nam Á làm chủ đầu tư. Qua kiểm tra, các cơ quan chức năng phát hiện đơn vị này tổ chức thi công các công trình trong phạm vi bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông mà không có giấy phép thi công, xâm hại nghiêm trọng đến kết cấu hạ tầng Tỉnh lộ 160. Trong thời gian thi công, đơn vị này đã tập kết nhiều máy móc, thiết bị lớn để san đào và sử dụng xe tải lớn vận chuyển vật liệu và thiết bị đi trên Tỉnh lộ 160 hướng từ xã Bảo Nhai vào xã Bản Cái, làm hư hỏng nhiều đoạn đường, cầu, cống, rãnh thoát nước… Sở Giao thông vận tải - Xây dựng đã có văn bản yêu cầu công ty này thực hiện nghiêm quy định thi công công trình trong hành lang bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và đảm bảo an toàn giao thông trên đoạn đường. Tuy nhiên, đơn vị này viện dẫn nhiều lý do để không thực hiện mà tiếp tục vi phạm.
Bài học từ Tỉnh lộ 160 cũng như nhiều tuyến đường giao thông bị các doanh nghiệp thi công thủy điện sử dụng làm đường công vụ nhưng sau đó họ cố tình lơ đi không sửa chữa, cải tạo như cam kết đã xảy ra ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh. Câu hỏi mà dư luận đặt ra là rồi đây các cơ quan chức năng sẽ làm gì để chấm dứt tình trạng này.
