Nghi lễ rước hồn lúa của người Dao đỏ

LCĐT - Mỗi mùa thu đến, những thửa ruộng bậc thang ngả sắc vàng, bông lúa uốn câu, chắc hạt, người Dao đỏ ở xã Bản Xèo (huyện Bát Xát) lại khẩn trương thu hoạch và làm lễ rước hồn lúa về nhà.

Đây là nghi lễ thiêng, mang tính chất gia đình và thể hiện sự trân quý hồn lúa, đề cao vị thần nông đã giúp cho con người có được mùa màng no ấm. Đó là tín ngưỡng nông nghiệp cổ truyền của cư dân trồng lúa nước lâu đời trên những cánh đồng bậc thang nơi vùng cao, biên giới.

Ngày đi gặt lúa và rước hồn lúa về nhà làm lễ cơm mới của người Dao đỏ được xem chọn ngày tốt đối với từng gia đình và dòng họ. Trong sách cổ của người Dao ghi chép về cách chọn ngày tốt làm lễ cơm mới họ Chảo, họ Tẩn thường chọn ngày Thìn hoặc ngày Tỵ âm lịch, đó là ngày tốt, may mắn. Trên đường đi gặt lúa, có tục hèm, đó là bà chủ nhà gặp ai chào cũng không trả lời, im lặng đi thẳng ra ruộng lúa. Đến nơi, bà hát ngâm đôi câu thơ cổ gọi hồn lúa về với gia đình, cảm ơn thần đã bảo vệ cây lúa trổ bông tươi tốt, nay là ngày tốt xin rước hồn lúa về nhà.

Nghi lễ rước hồn lúa của người Dao đỏ ảnh 1
Ngâm hát xin rước hồn lúa.

Sau đó họ dùng nhíp ngắt từng bông lúa, khóm lúa bông to, mẩy nhất, bó gọn và gánh về nhà. Hái cum lúa dùng cho nghi lễ phải hái cả bông và lá lúa, có như vậy hồn lúa mới hài lòng. Trên đường gánh cum lúa về nhà, họ hái nắm bông hoa ở ven đường cài lên cum lúa như một hình thức cầu ước sang năm mùa vụ đơm hoa kết trái, cho quả ngọt.

Nghi lễ rước hồn lúa của người Dao đỏ ảnh 2
Rước hồn lúa về nhà.

Về đến nhà, vợ chồng chủ nhà thực hiện nghi thức đón rước hồn lúa bằng cách chuẩn bị một bát rượu để cảm ơn người đi rước hồn lúa cùng. Cum lúa từ lúc gặt xong gánh trên vai cho đến khi được treo lên vách, chỗ gian thờ - không gian thiêng của gia đình - thì tuyệt đối không được đặt xuống đất. Nghi thức rước hồn lúa qua cửa vào nhà được thầy cúng đứng ra làm lý, hát đôi câu hát để mời vị thần lúa (um cú hùng), hồn lúa vào trong nhà.

Người Dao đỏ cho rằng, vị thần lúa cao hơn tổ tiên trong gia đình, do đó phải nhờ thầy hát và nói mấy câu lý theo đúng phong tục để mời được vị thần giữ hồn lúa vào nhà. Khi trao hồn lúa về với chủ nhà, vợ chồng gia chủ đón lấy, bà chủ thực hiện nghi thức treo cum lúa thiêng lên gian thờ, ông chủ nhà cảm ơn người đi hái lúa bằng bát rượu.

Nghi lễ rước hồn lúa của người Dao đỏ ảnh 3
Nghi thức tiếp nhận hồn lúa.

Một vài bông lúa được đặt vào nồi cơm để nấu chín, dâng lên mâm lễ cúng tổ tiên, các vị thần trong tín ngưỡng nông nghiệp của người Dao đỏ: Thần trời, thần đất, thần cây, thần lúa... Một vài bông lúa thì được treo cùng với giấy bản để làm nghi lễ cúng các vị thần, cúng tổ tiên.

Nghi lễ rước hồn lúa của người Dao đỏ ảnh 4
Chủ nhà treo cum lúa thiêng.

Nghi lễ rước hồn lúa là nghi lễ thiêng được thực hiện trong những thời khắc thiêng: Giờ tốt, tháng lành, ngày tốt đối với gia đình. Người thực hiện cũng phải tuân thủ những lý lẽ thiêng, luôn cầu cho cây lúa, các loại cây nông nghiệp cho bông chắc, mẩy, to, dài. Đặc biệt, trong nghi lễ rước hồn lúa, người Dao đỏ có những bài hát, bài cúng mang tính chất thiêng được thể hiện bằng các cặp câu thơ 7 chữ, vừa ngâm vừa hát rất ý nghĩa và sâu sắc. Đó là nghi lễ nông nghiệp đặc sắc và giàu tính văn hóa tộc người trong cộng đồng người Dao đỏ ở Lào Cai.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Thanh niên bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

Thanh niên bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh, thanh niên chính là cầu nối đưa văn hóa truyền thống vào đời sống hiện đại, đồng thời là lực lượng góp phần lan tỏa bản sắc Việt Nam ra thế giới.

Hạnh phúc của gia đình nhiều thế hệ

Ngày Gia đình Việt Nam (28/6): Hạnh phúc của gia đình nhiều thế hệ

Giữa nhịp sống hiện đại, việc nhiều thế hệ cùng chung sống dưới một mái nhà không còn phổ biến như trước. Tuy nhiên, vẫn có những gia đình lựa chọn giữ gìn nếp sống truyền thống ấy, không chỉ vì thuận tiện trong sinh hoạt mà còn bởi giá trị tinh thần to lớn và vì sự yêu thương, sẻ chia, gắn bó giữa các thế hệ.

Hà Trúc Linh trở thành tân Hoa hậu Việt Nam 2024

Hà Trúc Linh trở thành tân Hoa hậu Việt Nam 2024

Trong đêm chung kết cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2024 diễn ra tại thành phố Huế, cô gái Phú Yên Hà Trúc Linh đã chính thức đăng quang ngôi vị Hoa hậu Việt Nam 2024, kế nhiệm ngôi vị đầy vinh quang và thành công của Hoa hậu Huỳnh Thị Thanh Thủy.

Trao giải Cuộc vận động sáng tác ca khúc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân cho 33 tác phẩm âm nhạc xuất sắc

Trao giải Cuộc vận động sáng tác ca khúc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân cho 33 tác phẩm âm nhạc xuất sắc

Các tác phẩm với ca từ giàu hình ảnh, cảm xúc đã thể hiện sâu sắc vai trò của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trong sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, phản ánh niềm tự hào và niềm tin của nhân dân về Quốc hội Việt Nam và người đại biểu dân cử.

Nghệ thuật đính cườm của người Xá Phó

Nghệ thuật đính cườm của người Xá Phó

Nghệ thuật đính cườm tạo thành hoa văn thổ cẩm trên váy áo của dân tộc Xá Phó mang vẻ đẹp riêng, tạo sức hấp dẫn trên trang phục, cũng như một số đồ dùng hằng ngày được thiết kế ứng dụng từ thổ cẩm của người Xá Phó như: túi thổ cẩm, khăn trải bàn, tranh treo tường…

Trung tâm hoạt động Thanh thiếu nhi tỉnh Lào Cai đạt thành tích xuất sắc tại Liên hoan “Tiếng kèn Đội ta” khu vực phía Bắc năm 2025

Trung tâm hoạt động Thanh thiếu nhi tỉnh Lào Cai đạt thành tích xuất sắc tại Liên hoan “Tiếng kèn Đội ta” khu vực phía Bắc năm 2025

Trong 2 ngày (23 - 24/6), tại tỉnh Quảng Bình, Liên hoan “Tiếng kèn Đội ta” các cung, nhà thiếu nhi, trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi khu vực phía Bắc năm 2025 đã diễn ra sôi nổi. Tham gia Liên hoan, đoàn thiếu nhi Trung tâm Hoạt động Thanh thiếu nhi tỉnh Lào Cai đã đạt thành tích xuất sắc.

[Ảnh] Phụ nữ vùng cao giữ nghề truyền thống

[Ảnh] Phụ nữ vùng cao giữ nghề truyền thống

Những tri thức dân gian làm nghề truyền thống của các dân tộc vùng cao Lào Cai đã có từ ngàn đời nay. Trong nhịp sống hiện đại, những tri thức ấy vẫn được đồng bào gìn giữ và lưu truyền, tạo nên nét đẹp độc đáo của mỗi dân tộc. 

fb yt zl tw