Chia sẻ với phóng viên xoay quanh trận mưa đá đã tàn phá nhà cửa, công trình và hoa màu của người dân tại các huyện Mường Khương, Bắc Hà và Si Ma Cai (tỉnh Lào Cai) ngày 27-3 vừa qua, Tiến sĩ Hoàng Đức Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khí tượng-khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường cho biết:“Người dân cần chủ động tránh mưa đá khi thấy thời tiết thay đổi bất thường".
Tiến sĩ Hoàng Đức Cường.
- Tiến sĩ có thể cho biết nguyên nhân của trận mưa đá vừa qua tại Lào Cai?
- Những ngày trước đó, miền Bắc chịu khống chế của khối không khí nóng và khô, nền nhiệt cao, đặc biệt là khu vực Lào Cai. Sáng 27-3 vừa qua, do tác động của gió mùa Đông Bắc, khối không khí lạnh tràn xuống, tương tác với khối không khí nóng ở bề mặt, tạo ra quá trình đối lưu mạnh mẽ, đặc biệt là ở khu vực núi, có địa hình phức tạp. Dòng thăng giáng mạnh và nhanh dẫn đến giáng thủy dạng băng được duy trì từ khi rơi cho đến bề mặt đất đã tạo ra mưa đá.
- Dấu hiệu nhận biết của hiện tượng mưa đá là như thế nào, thưa tiến sĩ?
- Mưa đá thường xuất hiện trong các trường hợp như có sự tương tác giữa không khí lạnh và nóng trong các đợt gió mùa Đông Bắc mạnh tràn về nhanh, hoặc gió mùa Đông Bắc tràn về trong khi nền nhiệt độ cao ở mặt đệm (đối với khu vực phía Bắc nước ta). Trong những trận giông mạnh do bất ổn định khí quyển cao kết hợp với tương tác đất- biển, địa hình trung du, núi… cũng là những nguyên nhân gây ra mưa đá.
- Đã bao lâu mới xảy ra trận mưa đá gây thiệt hại lớn như vừa qua, thưa tiến sĩ?
- Theo thống kê sơ bộ, hằng năm ở nước ta thường xảy ra 15-25 trận mưa đá và thường gây thiệt hại lớn về tài sản, đôi khi gây thiệt hại về người. Điển hình là trận mưa đá kèm lốc xoáy đêm 25 rạng sáng 26-4-2005 tại 12 xã thuộc huyện Mỹ Đức (Hà Nội) với những cục đá dày và to, có đường kính lên tới 15-20cm gây thiệt hại rất lớn về tài sản. Năm 2006, có 25 trận mưa đá trên phạm vi toàn quốc, nhưng riêng từ ngày 19 đến 21-11 đã có 13 trận mưa đá xảy ra liên tiếp ở 12 tỉnh thuộc Bắc Bộ như Phú Thọ (2 trận); Lào Cai, Cao Bằng, Bắc Kạn, Quảng Ninh, Hải Phòng, Tuyên Quang, Bắc Giang, Hà Nội, Hưng Yên và Hải Dương (1 trận). Có thể nói, đây là những trận mưa đá gây thiệt hại lớn về tài sản trong thời gian gần đây.
- Thưa tiến sĩ, chúng ta đã dự báo được hiện tượng mưa đá chưa?
- Hiện tại, ngành khí tượng thủy văn chưa làm được điều này. Chúng ta chỉ có thể cảnh báo mưa đá kèm theo giông lốc ở một khu vực tương đối rộng lớn dựa trên những dữ liệu quan trắc được và hệ thống thời tiết nguy hiểm.
- Vậy người dân dựa vào đâu để phòng tránh hiện tượng thời tiết nguy hiểm này, thưa tiến sĩ?
- Người dân có thể chủ động phòng tránh các trận mưa đá khi thấy ban ngày mà có giông mạnh, mây đen kịt trên bầu trời; ban đêm có sấm sét, gió đang thổi đều bỗng lặng đi, trời chuyển lạnh đột ngột.
- Xin cảm ơn tiến sĩ!
