Đi qua hai cuộc kháng chiến thần thánh của đất nước, nghệ thuật tranh cổ động tự hào đã hoàn thành những nhiệm vụ trong những thời khắc cam go nhất. Cuộc chiến của người họa sĩ không diễn ra ngoài chiến tuyến mà diễn ra đằng sau giá vẽ.
Lần về lịch sử, tranh cổ động xuất hiện như một thể loại riêng của ngôn ngữ hội họa thế giới từ đầu thế kỷ 20. Dù còn có những tranh cãi nghệ thuật có nên phục vụ mục đích tuyên truyền hay không, nhất là khi về sâu thẳm, sáng tạo nghệ thuật là cách bộc lộ con người riêng tư của nghệ sĩ. Nhưng có một điều không ai có thể phủ nhận, đó là tính nghệ thuật của rất nhiều tác phẩm được sáng tác vì mục đích tuyên truyền.
Ở nước ta, tranh cổ động được nhiều tài liệu cho là xuất hiện từ những ngày tiền khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, cuộc cách mạng đã làm thức tỉnh ý thức chính trị cho toàn giới mỹ thuật VN. Một phong trào nghệ thuật ủng hộ Việt Minh đã bùng lên mạnh mẽ với tinh thần hứng khởi. Nổi bật là sự đáp ứng kịp thời của tranh cổ động. Những bức tranh cổ động đầu tiên ra đời trong bão táp cách mạng với sự có mặt của thế hệ họa sỹ yêu nước, tiêu biểu là Nguyễn Đỗ Cung, Tô Ngọc Vân, Lương Xuân Nhị... cùng nhiều tác giả giàu tâm huyết với tự do, độc lập của Tổ quốc.
Bước vào kháng chiến chống Pháp, với tinh thần lạc quan, tin tưởng vào tương lai tất thắng, các họa sỹ lên chiến khu, tự nguyện đứng trong mặt trận văn hóa kháng chiến, biến nghệ thuật của mình thành vũ khí chống quân thù. Đi tiên phong trong hoạt động này, ở giữa chiến khu hay vùng địch tạm chiếm là những bức tranh cổ động nhạy bén về đề tài, phong phú về bút pháp của các họa sỹ: Nguyễn Sáng, Mai Văn Hiến, Sĩ Ngọc, Huỳnh Văn Thuận, Lương Xuân Nhị, Nguyễn Bích...Chúng không chỉ cổ vũ tinh thần yêu nước, niềm tin vào cuộc kháng chiến trường kỳ; kịp thời phản ánh chủ trương, chiến lược, sách lược của Đảng. Mà đặc biệt có những bức tranh cổ động địch vận đã có sức mạnh thực tiễn, làm thức tỉnh hàng loạt binh sỹ trong quân đội Pháp rời bỏ hàng ngũ.
Tuy nhiên, vào thuở sơ khai, tranh cổ động chỉ hai màu đen trắng do phương tiện dùng cho hội họa giá vẽ còn rất thiếu thốn. Phải đến chiến dịch Đông Xuân (1953 - 1954) và chiến dịch Điện Biên Phủ, tranh cổ động mới thực sự phát triển và sử dụng rộng khắp để theo kịp những nhiệm vụ cam go của đất nước. Tại chiến hào, trên đường tiếp vận, nơi hậu phương, đâu đâu cũng có tranh cổ động. Nội dung tranh cổ động cũng rất phong phú: Động viên bộ đội Vượt khó khăn, gian khổ, quán triệt phương châm Đánh chắc tiến chắc, Quyết tâm tiêu diệt toàn bộ quân địch ở Điện Biên Phủ, Chuyển gạo ra mặt trận, Diệt máy bay địch ở Gia Lâm, Cát Bi...
Từ thập niên 60, tranh cổ động bắt đầu định hình một diện mạo nghệ thuật rõ nét hơn, mang phong cách sáng tác hiện thực XHCN. Mà theo đánh giá của họa sĩ Trịnh Tú trong một bài viết, các họa sĩ ngày đó phải rất giỏi kỹ thuật đồ họa, bởi phong cách này đòi hỏi cách nhìn trực diện vào đề tài, thể hiện những khối, mảng màu sắc khỏe, đơn giản nhưng vẫn chứa đựng đầy đủ lượng thông tin.
Thế hệ họa sĩ vẽ tranh cổ động nổi bật nhất trong thời kỳ này phải kể tới những cái tên như Trường Sinh, Trần Mai, Trần Gia Bích, Nguyễn Thụ, Huy Oách, Phạm Lung...với nhiều bức rất nổi tiếng như "Nixon phải trả nợ máu", "Thành đồng tổ quốc", "Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân"...Điểm nổi bật có thể thấy ở họ là con người nghệ sĩ hòa quyện chặt chẽ với con người dấn thân vì cuộc chiến thần thánh của cả dân tộc. Mà nói như họa sĩ Trường Sinh, cuộc chiến của họ không diễn ra ngoài chiến tuyến mà diễn ra đằng sau giá vẽ.
Trong khi nhiều làng nghề truyền thống đang dần mai một trước làn sóng công nghiệp hóa và đô thị hóa, thì ở thôn Phù Yên, xã Phú Nghĩa (Hà Nội), một thế hệ trẻ đầy nhiệt huyết đang tiếp nối và làm mới nghề mộc truyền thống. Họ không chỉ giữ nghề mà còn đang thổi luồng sinh khí mới vào làng nghề hàng trăm năm tuổi.
Giữa kỷ nguyên số, khi mạng xã hội, video ngắn và trò chơi điện tử chiếm lĩnh không gian giải trí, sách đang dần trở thành “món ăn” kén người đọc. Tại Việt Nam, phần lớn thanh thiếu niên dành hàng giờ cho điện thoại thông minh, trong khi thói quen đọc sách đang suy giảm rõ rệt.
Trước diễn biến phức tạp của bão số 3 – WIPHA, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phát đi công điện khẩn yêu cầu toàn ngành tăng cường ứng phó, đặc biệt tại các địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp như Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa...
Nhờ sự khéo léo, kiên trì, cần cù, chịu thương, chịu khó của phụ nữ dân tộc Mông ở Bản Xèo, nghề xe lanh, dệt vải truyền thống nơi đây đã được gìn giữ và phát huy hiệu quả trong đời sống.
Trong bối cảnh trẻ em ngày càng bị cuốn vào thế giới công nghệ và áp lực học tập, những sân chơi nghệ thuật dần trở nên hiếm hoi và quý giá. Triển lãm “Hành trình màu sắc – Nối những ước mơ” mở ra một không gian sáng tạo, nơi các em được tự do thể hiện cảm xúc và tài năng.
Nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy của người Mường tỉnh Hoà Bình (cũ), nay là tỉnh Phú Thọ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự tôn vinh, ghi nhận và là niềm tự hào của người Mường, động lực để đồng bào tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị di sản.
Ngày 18/7, Trại sáng tác văn học nghệ thuật do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương, Trung tâm Nghệ thuật Thành Đông Babeeni phối hợp với Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Lào Cai tổ chức đã khai mạc tại xã Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.
Hành trình lịch sử của dân tộc trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước được tái hiện dưới góc nhìn của thế hệ trẻ hôm nay qua nghệ thuật sơn mài.
Ẩn mình giữa núi rừng vùng cao, những tấm giấy bản mỏng nhẹ nhưng dai bền vẫn lặng lẽ gìn giữ kho tàng tri thức dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số. Giấy bản không chỉ là chất liệu, mà còn là minh chứng sống động cho một nghề thủ công giản dị, âm thầm bền bỉ trước sự bào mòn của thời gian.
Phóng viên báo chí tại Moskva dẫn thông tin trên trang web của Chính quyền thành phố cho biết, từ ngày 25/7 - 3/8 sẽ diễn ra Lễ hội Văn hóa Việt Nam tại quảng trường Manezhnaya ở trung tâm thủ đô. Đây là lần đầu tiên Lễ hội Văn hóa Việt Nam được tổ chức tại Moskva và do chính quyền Moskva phối hợp cùng Đại sứ quán Việt Nam tại Nga tổ chức.
Tháng 8 tới, "Silaa", tác phẩm điện ảnh hành động, lãng mạn Bollywood với kinh phí sản xuất khoảng 4 triệu USD, sẽ được bấm máy ghi hình tại nhiều thắng cảnh ở Việt Nam, trong đó có hang Sơn Đoòng, Quảng Trị.
Trại sáng tác nghệ thuật thị giác với chủ đề Khơi nguồn di sản ở Hội An đang diễn ra tại Củi Lũ Art Space Hội An (TP Đà Nẵng) thu hút 9 nghệ sĩ trong nước, quốc tế tham dự.
Từ ngày 15- 17/7, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai đã tổ chức đợt khảo sát hiện trạng các di tích được xếp hạng tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa.
Giữa lòng Cao nguyên đá hùng vĩ có một câu chuyện về văn hóa bản địa và hành trình vươn lên mạnh mẽ của những người phụ nữ dân tộc Mông. Từ sợi lanh truyền thống, họ đã và đang bền bỉ dệt nên sự bình đẳng, nâng tầm vị thế của mình trong cộng đồng.
“Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba” - cuốn sách vừa được phát hành bởi Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam là tiếng vọng sâu lắng, cánh cửa mới dẫn lối vào tâm hồn nữ bác sĩ - liệt sĩ anh hùng Đặng Thùy Trâm.
Sáng 17/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025. Tham dự hội nghị tại điểm cầu Lào Cai có lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trưởng các phòng chuyên môn và thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Sở.
Dự án “Xin chào Việt Nam” là một sáng kiến truyền thông - văn hóa đa nền tảng, với mục đích lan tỏa và gìn giữ những giá trị lịch sử, văn hóa của dân tộc.
Trong những ngày hè oi ả, tại tổ dân phố số 7, phường Cam Đường (tỉnh Lào Cai), một thư viện cộng đồng nhỏ đang dần trở thành điểm hẹn quen thuộc của người dân, đặc biệt là các em nhỏ, góp phần lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng.
Sáng 16/7, tại cơ sở 2 Thư viện tỉnh Lào Cai (phường Cam Đường), đã diễn ra hoạt động “Vẽ tranh theo sách” mùa hè năm 2025 với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”. Chương trình thu hút gần 50 em học sinh đến từ các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn tham gia.
Ý kiến bạn đọc
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu