LCĐT - Nghiện thuốc lá là vấn đề đáng lo ngại với những tác động không chỉ đến sức khỏe của người hút thuốc lá và hút thuốc thụ động, mà còn ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội của quốc gia. Ai cũng biết sử dụng thuốc lá có hại cho sức khỏe và nhiều người hút thuốc lá đã từng “thử” cai thuốc lá. Thế nhưng, số người cai thành công vẫn còn chưa nhiều.
 |
| Để cai nghiện thuốc lá cần sự quyết tâm của người hút thuốc. (Ảnh minh họa) |
Người nghiện thuốc lá thường đưa ra đủ lý do để biện bạch cho việc phải phụ thuộc vào thuốc lá, như công việc căng thẳng, hút thuốc để minh mẫn... Người nghiện thuốc lá tìm đến thuốc để tìm cảm giác sảng khoái, hưng phấn, thậm chí họ còn mang tâm lý hút thuốc để tăng khả năng tập trung, chú ý. Với họ, hút thuốc lá như một phản xạ có điều kiện chứ không phải là do nhu cầu cơ thể thực sự thiếu nicotine. Thói quen hút thuốc lá xuất hiện trong các tình huống cụ thể, lặp đi lặp lại theo đúng thứ tự trong thời gian dài. Điển hình như hút thuốc sau khi ăn, hút thuốc sau khi uống cà phê…
Anh N.V.K ở tổ 3, phường Pom Hán (thành phố Lào Cai) nghiện thuốc lá hơn 20 năm nay. Có thời điểm, trung bình 1 ngày anh hút hơn 1 bao thuốc. Sáng ngủ dậy phải hút một điếu thuốc lá, chuẩn bị đi làm cũng hút, đến cơ quan uống trà lại hút… Thậm chí, trước lúc lên giường đi ngủ cũng hút thuốc. Có khi, đang nghe dở cuộc điện thoại, anh phải dừng lại châm điếu thuốc rồi nói chuyện điện thoại tiếp. Đến lúc có con nhỏ, anh đã cai nghiện thuốc lá được một thời gian, tuy nhiên do môi trường làm việc, kinh doanh phải tiếp xúc với nhiều đối tác có hút thuốc nên anh tái nghiện thuốc lá.
Khi hút thuốc lá đã trở thành nhu cầu cần thiết, không thể thiếu, không thể cưỡng lại được thì cơ thể người nghiện cần nicotine để hoạt động bình thường. Thiếu nicotine sẽ xuất hiện các triệu chứng như thèm hút mãnh liệt, cảm giác kích thích, bứt rứt, căng thẳng, không tập trung được, buồn bã, lo lắng, thèm ăn, rối loạn giấc ngủ. Sau khi cai thuốc lá vẫn dễ tái nghiện khi ngồi cạnh người hút thuốc lá, được bạn bè mời hút thuốc lá… Mặt khác, sau khi cai thuốc lá, người hút thuốc vẫn có cảm giác thèm thuốc lá.
Dù biết để cai nghiện thuốc lá rất khó nhưng đã có nhiều người cai nghiện thuốc lá thành công chỉ dựa vào chính nghị lực của mình, như ông C.V.B, năm nay 67 tuổi, trú tại khu 4, thị trấn Phố Ràng (huyện Bảo Yên). Ông đã cai thuốc lá được 10 năm nay. Trước đây, trung bình mỗi ngày ông hút hết 1 bao thuốc lá. Dù được người nhà nhắc nhở, động viên nhưng ông B cho rằng mình khó bỏ được thuốc nên thờ ơ với những lời cảnh báo. Chỉ đến khi đi khám bệnh, kết quả xét nghiệm cho thấy nguy cơ mắc bệnh phổi, ông mới quyết tâm cai nghiện thuốc lá. Thời gian đầu cai thuốc, ông thấy người bứt rứt, nhất là khi ngồi cạnh những người hút thuốc, lúc nào ông cũng thấy thiếu thứ gì đó nhưng ông cố gắng chịu đựng. Khi thèm thuốc, ông dùng trái cây thay thế. Ông B tâm sự: Trước đây tôi nghĩ mình không thể bỏ thuốc, nhưng giờ tôi thấy rằng, chẳng có lý do gì để biện bạch cho việc nghiện thuốc. Điều quan trọng nhất là sự quyết tâm của người cai nghiện.
Theo các chuyên gia, một trong những yếu tố giúp cai nghiện thành công là tránh xa môi trường có khói thuốc, bởi môi trường xung quanh hút thuốc lá như gia đình, công sở là rào cản cho thành công cai thuốc lá. Người cai thuốc lá nên tạo ra xung quanh mình môi trường không hút thuốc lá, đồng thời thông báo cho người thân và bạn bè biết mình đang cai thuốc lá để hỗ trợ bằng cách không hút thuốc lá trước mặt, không mời hút thuốc. Đối với người nghiện, hút thuốc lá được thực hiện như phản xạ có điều kiện. Bởi thế, để phá bỏ chuỗi phản xạ có điều kiện này cần cắt bỏ ít nhất một mắt xích. Ví dụ: Bình thường, sau khi ăn trưa sẽ ngồi lại uống trà, xỉa răng rồi hút thuốc lá. Vậy nên đối với người cai nghiện, ăn xong nên đi đánh răng ngay hoặc làm một việc nào đó khác với thói quen hằng ngày. Đối với người hay hút thuốc khi uống cà phê thì nên thay đổi khung giờ uống cà phê và uống với người khác.
Trong thời gian cai nghiện thuốc lá, người cai nghiện có thể bị mất ngủ hoặc tăng cân, nhưng mất ngủ thường chỉ thoáng qua và biểu hiện dưới dạng là khó đi vào giấc ngủ. Để không tăng cân, người cai thuốc nên thực hiện chế độ ăn hợp lý. Cần chuẩn bị sẵn một chút thức ăn vặt như trái cây, sữa chua đề phòng lúc hạ đường huyết. Tránh dùng kẹo, bánh ngọt làm thức ăn vặt vì sẽ dẫn đến tăng cân.
Thành công cai thuốc lá không phải nhờ vào “phép lạ” mà phải dựa vào nỗ lực của bản thân. Như vậy, điều kiện tiên quyết để cai nghiện thuốc lá thành công là quyết tâm cai thuốc lá của bản thân người hút thuốc.
