Áp dụng AI vào quản lý pháp luật là hướng đi tất yếu của thời đại số

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số mạnh mẽ, việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực pháp luật không còn là viễn cảnh xa vời mà đã trở thành một xu hướng tất yếu. Tại Việt Nam, ngành Tòa án đang tiên phong trong công cuộc này với dự án “Trợ lý ảo Tòa án nhân dân”, một bước tiến quan trọng nhằm xây dựng hệ thống Tòa án điện tử.

Thẩm phán sử dụng phần mềm "trợ lý ảo" hỗ trợ công tác nghiệp vụ.
Thẩm phán sử dụng phần mềm "trợ lý ảo" hỗ trợ công tác nghiệp vụ.

Theo Tòa án nhân dân tối cao, kể từ năm 2022, Trợ lý ảo được ứng dụng nhằm hỗ trợ Thẩm phán và Thư ký trong quá trình tố tụng. Dù còn đối mặt nhiều thử thách về kỹ thuật và nghiệp vụ, phần mềm này được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả xét xử, tiết kiệm chi phí cho đương sự và phổ cập pháp luật đến người dân. Tuy nhiên, vấn đề minh bạch, khả năng tích lũy tri thức và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế như ISO/IEC 25059:2023 về chất lượng AI vẫn là những điểm cần hoàn thiện.

PGS.TS. Lê Vũ Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) nhận định, xã hội đang chuyển mình mạnh mẽ dưới tác động của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IoT). “Pháp luật không thể đứng ngoài cuộc mà cần đi cùng, thậm chí đi trước công nghệ để thiết lập khuôn khổ pháp lý phù hợp, vừa bảo vệ lợi ích công, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Trong bối cảnh đó, các vấn đề như bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý trong không gian số đang ngày càng trở nên phức tạp và cần được giải quyết toàn diện”, Phó Hiệu trưởng Nam nói.

Luật gia, PGS.TS. Đoàn Thị Phương Diệp, cho biết: “Luật và công nghệ là một tổ hợp đang ngày càng gắn bó, nhất là từ sau khi ChatGPT xuất hiện năm 2023”. Theo bà Phương Diệp, việc ứng dụng công nghệ vào pháp luật không chỉ là áp lực thích nghi mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về pháp lý, quyền riêng tư và đạo đức. Chẳng hạn tại Mỹ, chatbot Tessa từng gây hậu quả nghiêm trọng khi đưa ra lời khuyên sai lệch về chế độ ăn, đặt ra vấn đề; nếu AI gây thiệt hại, ai là người chịu trách nhiệm, nhà phát triển hay người sử dụng?

Việc ứng dụng công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực pháp lý đang trở thành xu thế tất yếu trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Ảnh minh họa
Việc ứng dụng công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực pháp lý đang trở thành xu thế tất yếu trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Ảnh minh họa

Từ góc nhìn đào tạo, nhiều trường đại học luật tại Việt Nam đang từng bước tích hợp công nghệ vào chương trình học. Tuy nhiên, thách thức lớn vẫn nằm ở sự lạc hậu của khuôn khổ pháp lý. Ví dụ, hoạt động “chứng khoán hóa bất động sản” hay ứng dụng blockchain tại Việt Nam vẫn chưa có quy định rõ ràng, trong khi thế giới đã đi trước nhiều bước.

ThS. Ngô Minh Tín, giảng viên trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, chuyên gia nghiên cứu pháp luật về sàn giao dịch tiền số cũng chỉ ra rằng: “Dự thảo Luật công nghiệp công nghệ số hiện vẫn còn nhiều lỗ hổng, đặc biệt trong định nghĩa "tài sản số". Việc giới hạn khái niệm này trong phạm vi blockchain là chưa đủ, khi thực tế có nhiều loại tài sản số khác như NFT, tiền kỹ thuật số không nhất thiết phải dựa trên blockchain”. Ông Tín cho rằng, cần bổ sung “tài sản số” như một loại tài sản độc lập trong Bộ luật Dân sự.

Một điểm quan trọng khác là bảo vệ dữ liệu cá nhân. Nhiều ứng dụng AI hiện thu thập dữ liệu mặc định qua điều khoản sử dụng, đặt người dùng vào thế bị động. Nếu không có cơ chế kiểm soát hiệu quả, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Vì vậy, đã đến lúc cần đặt ra các quy định cấp phép cho ứng dụng AI, đồng thời xây dựng bộ quy tắc đạo đức cho nhà phát triển để vừa khuyến khích đổi mới, vừa đảm bảo an toàn xã hội.

Một vấn đề đặt ra ở đây, quyền sở hữu tài sản do AI tạo ra vẫn đang bỏ ngỏ. Nếu một AI tạo ra tác phẩm vi phạm bản quyền, trách nhiệm thuộc về ai? Như ThS. Tín nhận định: “Người sở hữu cũng phải là người chịu trách nhiệm”. Do đó, trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng, việc xây dựng hành lang pháp lý phù hợp là điều kiện kiên quyết để trí tuệ nhân tạo có thể phát triển lành mạnh, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Theo baotintuc.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

AI cách mạng hóa ngành dự báo thời tiết

AI cách mạng hóa ngành dự báo thời tiết

Ngành dự báo thời tiết đã có những bước tiến lớn về độ chính xác nhưng vẫn gặp khó khăn với các dự đoán siêu cục bộ. Tuy nhiên, sự gia tăng của các mô hình thời tiết AI trong những năm gần đây đã giúp các công ty thương mại nhỏ phát triển khả năng đưa ra các dự đoán chuyên biệt, như lượng mưa tại một khu phố cụ thể hay tốc độ gió tác động lên turbine.

Doanh nghiệp nhà nước phải cùng đất nước tăng trưởng cao, bền vững

Doanh nghiệp nhà nước phải cùng đất nước tăng trưởng cao, bền vững

Kết luận Hội nghị Thủ tướng Chính phủ làm việc với doanh nghiệp nhà nước với chủ đề tiên phong trong chuyển đổi số và thúc đẩy tăng trưởng vào sáng 15/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Chính phủ luôn đồng hành, tạo điều kiện tốt nhất và sẵn sàng giải quyết các đề xuất, kiến nghị, tháo gỡ khó khăn để doanh nghiệp nhà nước phát triển nhanh, bền vững.

Bài cuối: Nền tảng dùng chung còn bất cập

Những rào cản trong chuyển đổi số ở cơ sở Bài cuối: Nền tảng dùng chung còn bất cập

Trong quá trình chuyển đổi số, nền tảng số đóng vai trò quan trọng tương tự như hạ tầng xây dựng cơ bản trong thế giới thực. Một nền tảng số thống nhất, kết nối toàn bộ hệ thống quản lý sẽ giúp chính quyền cấp xã hoạt động hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Tuy nhiên, hiện nay, một trong những thách thức lớn trong chuyển đổi số cấp xã tại Lào Cai là chưa có một nền tảng dùng chung, khiến dữ liệu bị phân mảnh, công tác quản lý gặp nhiều khó khăn.

Chủ động khắc phục suy hao cáp quang, đảm bảo đường truyền ổn định

Xí nghiệp Lưới điện cao thế Lào Cai: Chủ động khắc phục suy hao cáp quang, đảm bảo đường truyền ổn định

Trong thời kỳ chuyển đổi số mạnh mẽ, hạ tầng truyền dẫn ổn định là yếu tố then chốt giúp ngành điện vận hành hiệu quả và nâng cao chất lượng dịch vụ. Nhận thức rõ điều đó, Xí nghiệp Lưới điện cao thế (LĐCT) Lào Cai - Công ty Điện lực Lào Cai đã và đang chủ động thực hiện các giải pháp kỹ thuật nhằm duy trì và nâng cao chất lượng hệ thống truyền dẫn cáp quang, đảm bảo kết nối thông suốt phục vụ sản xuất - kinh doanh và điều hành lưới điện.

Ứng dụng AI trong giảng dạy

Ứng dụng AI trong giảng dạy

Những năm gần đây, giáo dục Lào Cai đã có những bước tiến mạnh mẽ trong việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy. Tại nhiều trường học, AI không chỉ giúp giáo viên đổi mới phương pháp dạy học mà còn giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách trực quan, sinh động hơn. Nhờ các nền tảng học liệu số, công cụ tương tác thông minh và phần mềm hỗ trợ giảng dạy, nhiều tiết học đã trở nên hấp dẫn, kích thích sự sáng tạo và khả năng tự học của học sinh.

Bài 2: Kỹ năng của người dân và vấn đề đặt ra

Những rào cản trong chuyển đổi số ở cơ sở: Bài 2: Kỹ năng của người dân và vấn đề đặt ra

Chuyển đổi số không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền hay doanh nghiệp mà còn cần sự tham gia của tất cả người dân. Tuy nhiên, đối với các địa phương vùng cao, vùng dân tộc thiểu số nơi có điều kiện kinh tế - xã hội, hạ tầng viễn thông còn nhiều khó khăn, việc nâng cao kiến thức, kỹ năng số cho người dân, giúp họ thích nghi với môi trường số, tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến và kinh tế số vẫn đang là một thách thức lớn.

Bài 1: Nhân lực số - “nút thắt” ở cấp xã

Những rào cản trong chuyển đổi số ở cơ sở Bài 1: Nhân lực số - “nút thắt” ở cấp xã

Chuyển đổi số đang là nhiệm vụ cấp bách trong xây dựng chính quyền điện tử, hướng tới chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, nhất là trong giai đoạn hiện nay khi Trung ương đang chủ trương sắp xếp tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn đối với các địa phương, đặc biệt là cấp xã tại Lào Cai, chính là nhân lực phục vụ cho công cuộc chuyển đổi số.

Lượng hóa một số khái niệm mới trong Nghị quyết số 57-NQ/TW

Lượng hóa một số khái niệm mới trong Nghị quyết số 57-NQ/TW

Nhằm đảm bảo việc thống nhất nhận thức và tổ chức triển khai, thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành công văn số 562/BKHCN-VCL hướng dẫn làm rõ định nghĩa, nội hàm, lượng hóa một số khái niệm mới trong Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Ra mắt kênh chính thức tiếp nhận các sản phẩm đổi mới sáng tạo

Ra mắt kênh chính thức tiếp nhận các sản phẩm đổi mới sáng tạo

Là kênh chính thức để tiếp nhận đề xuất các sản phẩm, giải pháp mới về công nghệ, chuyển đổi số, Cổng thông tin tiếp nhận và công bố các sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được triển khai với kỳ vọng mang lại hiệu quả thiết thực cho các cơ quan, doanh nghiệp; giúp doanh nghiệp khẳng định năng lực công nghệ, tạo niềm tin với khách hàng và đối tác.

Ngăn "nhạc rác" trên nền tảng số

Ngăn "nhạc rác" trên nền tảng số

Những năm gần đây, sự bùng nổ của các nền tảng nhạc số như YouTube, TikTok… đã mở ra cơ hội lớn cho người sáng tác và phát hành nhạc. Tuy nhiên, song song với những sản phẩm âm nhạc chất lượng, nhạc "rác" cũng đang tràn lan, gây ra nhiều tranh cãi trong giới chuyên môn và người nghe nhạc.

Ứng dụng AI trong quản lý du lịch

Ứng dụng AI trong quản lý du lịch

Ngày 4/4, Sở Du lịch Hà Nội tổ chức hội nghị “Chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng AI trong xử lý công việc chuyên môn” nhằm nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Sở Du lịch thành phố Hà Nội trong sử dụng công nghệ, đặc biệt là ứng dụng AI trong công tác quản lý.

fb yt zl tw