Áp dụng AI vào quản lý pháp luật là hướng đi tất yếu của thời đại số

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số mạnh mẽ, việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực pháp luật không còn là viễn cảnh xa vời mà đã trở thành một xu hướng tất yếu. Tại Việt Nam, ngành Tòa án đang tiên phong trong công cuộc này với dự án “Trợ lý ảo Tòa án nhân dân”, một bước tiến quan trọng nhằm xây dựng hệ thống Tòa án điện tử.

Thẩm phán sử dụng phần mềm "trợ lý ảo" hỗ trợ công tác nghiệp vụ.
Thẩm phán sử dụng phần mềm "trợ lý ảo" hỗ trợ công tác nghiệp vụ.

Theo Tòa án nhân dân tối cao, kể từ năm 2022, Trợ lý ảo được ứng dụng nhằm hỗ trợ Thẩm phán và Thư ký trong quá trình tố tụng. Dù còn đối mặt nhiều thử thách về kỹ thuật và nghiệp vụ, phần mềm này được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả xét xử, tiết kiệm chi phí cho đương sự và phổ cập pháp luật đến người dân. Tuy nhiên, vấn đề minh bạch, khả năng tích lũy tri thức và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế như ISO/IEC 25059:2023 về chất lượng AI vẫn là những điểm cần hoàn thiện.

PGS.TS. Lê Vũ Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) nhận định, xã hội đang chuyển mình mạnh mẽ dưới tác động của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IoT). “Pháp luật không thể đứng ngoài cuộc mà cần đi cùng, thậm chí đi trước công nghệ để thiết lập khuôn khổ pháp lý phù hợp, vừa bảo vệ lợi ích công, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Trong bối cảnh đó, các vấn đề như bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý trong không gian số đang ngày càng trở nên phức tạp và cần được giải quyết toàn diện”, Phó Hiệu trưởng Nam nói.

Luật gia, PGS.TS. Đoàn Thị Phương Diệp, cho biết: “Luật và công nghệ là một tổ hợp đang ngày càng gắn bó, nhất là từ sau khi ChatGPT xuất hiện năm 2023”. Theo bà Phương Diệp, việc ứng dụng công nghệ vào pháp luật không chỉ là áp lực thích nghi mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về pháp lý, quyền riêng tư và đạo đức. Chẳng hạn tại Mỹ, chatbot Tessa từng gây hậu quả nghiêm trọng khi đưa ra lời khuyên sai lệch về chế độ ăn, đặt ra vấn đề; nếu AI gây thiệt hại, ai là người chịu trách nhiệm, nhà phát triển hay người sử dụng?

Việc ứng dụng công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực pháp lý đang trở thành xu thế tất yếu trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Ảnh minh họa
Việc ứng dụng công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực pháp lý đang trở thành xu thế tất yếu trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Ảnh minh họa

Từ góc nhìn đào tạo, nhiều trường đại học luật tại Việt Nam đang từng bước tích hợp công nghệ vào chương trình học. Tuy nhiên, thách thức lớn vẫn nằm ở sự lạc hậu của khuôn khổ pháp lý. Ví dụ, hoạt động “chứng khoán hóa bất động sản” hay ứng dụng blockchain tại Việt Nam vẫn chưa có quy định rõ ràng, trong khi thế giới đã đi trước nhiều bước.

ThS. Ngô Minh Tín, giảng viên trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, chuyên gia nghiên cứu pháp luật về sàn giao dịch tiền số cũng chỉ ra rằng: “Dự thảo Luật công nghiệp công nghệ số hiện vẫn còn nhiều lỗ hổng, đặc biệt trong định nghĩa "tài sản số". Việc giới hạn khái niệm này trong phạm vi blockchain là chưa đủ, khi thực tế có nhiều loại tài sản số khác như NFT, tiền kỹ thuật số không nhất thiết phải dựa trên blockchain”. Ông Tín cho rằng, cần bổ sung “tài sản số” như một loại tài sản độc lập trong Bộ luật Dân sự.

Một điểm quan trọng khác là bảo vệ dữ liệu cá nhân. Nhiều ứng dụng AI hiện thu thập dữ liệu mặc định qua điều khoản sử dụng, đặt người dùng vào thế bị động. Nếu không có cơ chế kiểm soát hiệu quả, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Vì vậy, đã đến lúc cần đặt ra các quy định cấp phép cho ứng dụng AI, đồng thời xây dựng bộ quy tắc đạo đức cho nhà phát triển để vừa khuyến khích đổi mới, vừa đảm bảo an toàn xã hội.

Một vấn đề đặt ra ở đây, quyền sở hữu tài sản do AI tạo ra vẫn đang bỏ ngỏ. Nếu một AI tạo ra tác phẩm vi phạm bản quyền, trách nhiệm thuộc về ai? Như ThS. Tín nhận định: “Người sở hữu cũng phải là người chịu trách nhiệm”. Do đó, trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng, việc xây dựng hành lang pháp lý phù hợp là điều kiện kiên quyết để trí tuệ nhân tạo có thể phát triển lành mạnh, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Theo baotintuc.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Số hóa tại xã biên giới Trịnh Tường

Số hóa tại xã biên giới Trịnh Tường

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ, Trịnh Tường - xã biên giới của tỉnh, đã đẩy mạnh triển khai mô hình chuyển đổi số tại các thôn. Đây là nỗ lực đáng chú ý nhằm tạo ra sự thay đổi về công nghệ, giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ hành chính công thuận tiện và hiệu quả.

Lào Cai đẩy mạnh tuyên truyền sử dụng “Sổ tay đảng viên điện tử”

Lào Cai đẩy mạnh tuyên truyền sử dụng “Sổ tay đảng viên điện tử”

Thực hiện Quy định số 339-QĐ/TW ngày 10/7/2025 của Ban Bí thư về sử dụng ứng dụng “Sổ tay đảng viên điện tử” và Hướng dẫn số 26-HD/BTGDVTW của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Lào Cai đã ban hành Hướng dẫn số 13-HD/BTGDVTU ngày 11/9/2025 về công tác tuyên truyền, hướng dẫn sử dụng ứng dụng này.

Mậu A lan tỏa phong trào "Bình dân học vụ số"

Mậu A lan tỏa phong trào "Bình dân học vụ số"

Phong trào “Bình dân học vụ số” tại xã Mậu A đang mang đến những thay đổi tích cực trong cách tiếp cận công nghệ, đặc biệt là với người cao tuổi, lao động phổ thông và các hộ ở vùng sâu, vùng xa. Phong trào góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số ở cơ sở, từng bước hình thành xã hội số từ cộng đồng.

Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý thuế

Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý thuế

Với phương châm “lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ”, Thuế cơ sở 6 tỉnh Lào Cai đang nỗ lực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào quản lý, cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Qua đó đã góp phần thay đổi thói quen của người nộp thuế, nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Lào Cai hưởng ứng "Ngày hội toàn dân học tập số" và trao giải các cuộc thi sáng tạo

Lào Cai hưởng ứng "Ngày hội toàn dân học tập số" và trao giải các cuộc thi sáng tạo

Chiều 15/10, tỉnh Lào Cai tổ chức Chương trình hưởng ứng “Ngày hội toàn dân học tập số” gắn với “Ngày hội đổi mới sáng tạo quốc gia 1/10”, “Ngày Chuyển đổi số quốc gia 10/10” và tổng kết, trao giải Cuộc thi sáng tạo kỹ thuật, Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh Lào Cai năm 2025. Chương trình được kết nối trực tuyến đến 99 điểm cầu xã, phường trên địa bàn toàn tỉnh.

Tân Hợp lan tỏa phong trào “Bình dân học vụ số”

Tân Hợp lan tỏa phong trào “Bình dân học vụ số”

Phong trào “Bình dân học vụ số” ở xã Tân Hợp, tỉnh Lào Cai đã và đang lan tỏa rộng khắp, thúc đẩy chuyển đổi số ở cơ sở. Đây là bước đi ý nghĩa, mở ra cơ hội tiếp cận tri thức số cho người dân khu vực nông thôn, để không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình phát triển.

Xây dựng nguồn nhân lực cho kỷ nguyên số

Xây dựng nguồn nhân lực cho kỷ nguyên số

Thời gian qua, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều chương trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và cộng đồng. Cùng với đó, từng bước hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút, đãi ngộ nhân lực chất lượng cao, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số hiện đại.

Đẩy mạnh kết nối hạ tầng công nghệ thông tin trọng yếu

Đẩy mạnh kết nối hạ tầng công nghệ thông tin trọng yếu

Tại Lào Cai, việc đầu tư đồng bộ, hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin đang được đẩy mạnh, không chỉ bảo đảm vận hành chính quyền số hiệu quả mà còn tạo bước đệm vững chắc để phát triển kinh tế số, xã hội số. Đặc biệt, sau sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh đã và đang khẩn trương chuẩn hóa, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, sẵn sàng cho giai đoạn phát triển số toàn diện.

Định hình tương lai thanh toán số

Định hình tương lai thanh toán số

Chuyển đổi số và phát triển thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành trụ cột của nền kinh tế số. Mục tiêu quốc gia 80% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng vào năm 2025, mỗi giao dịch được thực hiện bằng 1 “chạm” làm thay đổi thói quen tiêu dùng, bước chuyển để nền kinh tế hướng tới minh bạch, hiện đại, bền vững.

Thanh toán không dùng tiền mặt, thúc đẩy kinh tế số

Thanh toán không dùng tiền mặt, thúc đẩy kinh tế số

Trong hành trình xây dựng đô thị du lịch thông minh, văn minh và hiện đại, phường Sa Pa đang đặt trọng tâm vào phát triển các dịch vụ số, trong đó có thanh toán không dùng tiền mặt. Đây không chỉ là xu thế tất yếu của xã hội hiện đại mà còn là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng phục vụ du khách, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Sinh viên Việt Nam thành tâm điểm chiến lược AI của các tập đoàn công nghệ

Sinh viên Việt Nam thành tâm điểm chiến lược AI của các tập đoàn công nghệ

Các “ông lớn” công nghệ như Google, OpenAI và Microsoft đang tăng tốc triển khai công cụ trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam, tập trung vào nhóm sinh viên và người trẻ. Cùng lúc, các nền tảng AI nội địa cũng nổi lên, tạo nên cuộc cạnh tranh sôi động trong nỗ lực phổ cập AI đến mọi tầng lớp người dùng.

Tọa đàm “Chuyển đổi số và ứng dụng AI” trong các cơ quan Đảng tỉnh Lào Cai

Tọa đàm “Chuyển đổi số và ứng dụng AI” trong các cơ quan Đảng tỉnh Lào Cai

Chiều 10/10, tại Trường Chính trị tỉnh, Đảng ủy Các cơ quan Đảng tỉnh, Trường Chính trị tỉnh, Học viện Công nghệ và Bưu chính Viễn thông phối hợp tổ chức Tọa đàm khoa học cấp tỉnh với chủ đề: "Chuyển đổi số và ứng dụng AI - Đột phá chiến lược nâng cao hiệu quả hoạt động trong các cơ quan Đảng tỉnh Lào Cai".

"Đòn bẩy" chiến lược đưa Lào Cai thành cực tăng trưởng

"Đòn bẩy" chiến lược đưa Lào Cai thành cực tăng trưởng

Với tư duy lãnh đạo đổi mới, tỉnh Lào Cai đã và đang triển khai hàng loạt quyết sách, lấy Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị làm kim chỉ nam. Từ thể chế, hạ tầng đến con người, mọi yếu tố đang được Lào Cai chủ động thực hiện, tạo nền tảng vững chắc để bứt phá phát triển năng động, thành cực tăng trưởng mới nơi biên cương Tổ quốc.

fb yt zl tw