Hội đồng xét xử (HĐXX) nhận định, từ 2014 đến 2022 tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và các Trung tâm Đăng kiểm (TTĐK) của TPHCM và một số địa phương đã xảy ra hàng loạt hành vi sai phạm, bao gồm: đưa và nhận hối lộ; môi giới hối lộ; tham ô tài sản; lợi dụng chức vụ quyền hạn...
Trong các nhiệm kỳ liên tiếp nắm giữ chức vụ lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam, các bị cáo Trần Kỳ Hình và Đặng Việt Hà đã không thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, lại có hành vi buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra giám sát để xảy ra nhiều sai phạm tại các phòng ban chuyên môn trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, các TTĐK và Chi cục Đăng kiểm của một số địa phương, gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Trong đó, bị cáo Trần Kỳ Hình đã chỉ đạo nhận hối lộ có hệ thống, riêng bị cáo Hình đã nhận hối lộ số tiền hơn 7 tỷ đồng (đã bao gồm hơn 23.000 USD) của nhiều doanh nghiệp (DN), các đơn vị đăng kiểm, để bỏ qua sai phạm trong việc cấp phép đủ điều kiện hoạt động của một số TTĐK, Chi cục Đăng kiểm và nhận hối lộ từ các chủ phương tiện, DN có phương tiện đến kiểm định.
HĐXX cũng nhận định, bị cáo Trần Kỳ Hình phải chịu trách nhiệm về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn vị trí công tác làm trái quy định pháp luật, trong đó duyệt cấp đủ năng lực cho 63 cơ sở không đủ điều kiện, tạo điều kiện cho cơ sở đóng tàu hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các Chi cục đăng kiểm, TTĐK một số địa phương. Hành vi của bị cáo Hình là nghiêm trọng, cần được xử lý nghiêm, tuy nhiên HĐXX cho biết, quá trình tuyên án sẽ ghi nhận một số tình tiết giảm nhẹ của bị cáo, như: thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, có nhiều thành tích, bằng khen trong quá trình công tác, đồng thời đã nộp lại một phần tiền thu lợi cho đến trước khi phiên tòa xét xử,...
Đối với bị cáo Đặng Việt Hà - Cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, dù là người kế nhiệm bị cáo Hình, nhưng vì vụ lợi cá nhân nên dù phát hiện sai phạm bị cáo vẫn tiếp tục đưa ra các chủ trương, chỉ đạo cán bộ Phòng kiểm định xe cơ giới, các TTĐK nhận hối lộ.
Trong đó, bản thân bị cáo Hà còn chủ trương yêu cầu cấp dưới chia chác số tiền “nhận hối lộ” cho mình, với số tiền nhiều tỷ đồng. Trong đó, bị cáo Hà đã nhận từ các TTĐK khối V, Phòng kiểm định xe cơ giới (phòng VAR) và một số TTĐK khối D tổng cộng số tiền gần 8,4 tỷ đồng. Cả quá trình phạm tội, bị cáo Đặng Việt Hà bị yêu cầu chịu trách nhiệm hình sự về tổng số tiền nhận hối lộ tại Cục Đăng kiểm và một số TTĐK số tiền lên đến hơn 40 tỷ đồng.
Cũng như cựu Cục trưởng tiền nhiệm, bị cáo Đặng Việt Hà được xem xét các tình tiết giảm nhẹ hình phạt, do thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận, đã khắc phục tiền thu lợi bất chính và quá trình công tác có nhiều thành tích xuất sắc...
Trước đó, được nói lời sau cùng trước khi tòa tuyên án, cả 2 cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm đều bày tỏ ăn năn hối cải. Riêng bị cáo Trần Kỳ Hình đã bật khóc xin được hưởng khoan hồng của pháp luật. Bị cáo này cũng xin lỗi gia đình, Đảng, Nhà nước cùng toàn bộ cán bộ ngành đăng kiểm do các sai phạm của bản thân. Trong ngày đầu tiên tiến hành nhận định và tuyên án các bị cáo trong “đại án” ngành đăng kiểm, HĐXX cũng nhận định vai trò, quá trình phạm tội của các bị cáo thuộc nhóm lãnh đạo và cán bộ tại Phòng kiểm định xe cơ giới (VAR), là nơi có chức năng thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo phương tiện xe. Dù vậy, 22 bị cáo là các trưởng, phó phòng và các nhân viên tại phòng chuyên môn này có hàng loạt hành vi sai phạm.
Trong đó, riêng cựu quyền trưởng phòng VAR - Trần Anh Quân đã hưởng lợi số tiền 11,5 tỷ đồng và 9.500 USD. Đồng thời, HĐXX nhận định, bị cáo Quân còn phải chịu trách nhiệm về tổng số tiền các đăng kiểm viên thuộc phòng VAR đã nhận hối lộ là hơn 60 tỷ đồng.
Ngoài ra, HĐXX cũng tiến hành nhận định về hành vi, mức độ, vai trò phạm tội của hơn 250 bị cáo, trước khi công bố bản án của từng bị cáo trong “đại án” này.
Án phạt nghiêm minh đối với các bị cáo
Với hàng loạt sai phạm có tính hệ thống từ Cục Đăng kiểm đến phòng, ban đăng kiểm, trung tâm đăng kiểm nhà nước, tư nhân…, đồng thời phải chịu trách nhiệm chính trong vụ án, HĐXX đã quyết định tuyên phạt bị cáo Trần Kỳ Hình 19 năm tù về tội “nhận hối lộ” và 6 năm tù về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Tổng hợp hình phạt đối với bị cáo Hình là 25 năm tù. HĐXX tuyên phạt bị cáo Đặng Việt Hà - cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm mức án 19 năm tù về tội “nhận hối lộ”. Với vai trò, mức độ phạm tội chỉ sau 2 cựu Cục trưởng, bị cáo Trần Anh Quân - Cựu Quyền trưởng phòng kiểm định xe cơ giới - Phòng VAR lĩnh mức án 14 năm tù về tội “nhận hối lộ”. Bị cáo Nguyễn Vũ Hải - Cựu Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm lãnh mức án 4 năm tù về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Đối với các bị cáo còn lại, là các lãnh đạo, đăng kiểm viên, cán bộ các phòng kiểm định xe cơ giới, phòng tàu sông, các trung tâm đăng kiểm và các chi cục đăng kiểm tại TPHCM và một số địa phương cũng đã nhận các bản án nghiêm minh. Một số bị cáo được xem xét giảm nhẹ hình phạt, hưởng án treo, qua đó thể hiện sự khoan hồng của pháp luật.
