Trong bối cảnh và chuyển đổi ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ, công nghệ OCR (Nhận dạng ký tự quang học) ngày càng giữ vai trò quan trọng trong việc số hóa tài liệu, tự động hóa quy trình nghiệp vụ, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả quản trị. Tuy nhiên, với đặc thù tiếng Việt có dấu và chữ viết tay, bài toán nhận dạng không chỉ dừng lại ở việc 'đọc chữ', mà đòi hỏi mô hình phải có khả năng hiểu ngữ cảnh toàn diện.
Mới đây, Viện Ứng dụng công nghệ CMC (CMC ATI) đã công bố mô hình CATI-VLM (Visual Document Understanding) - do đội ngũ nghiên cứu phát triển từ kho dữ liệu lớn 5TB, vượt qua nhiều đối thủ quốc tế đạt tốp 12 thế giới và tốp 1 Việt Nam trong bảng xếp hạng vừa được Robust Reading Competition (RRC) công bố tháng 6/2025 tại hạng mục Document Visual Question Answering (DocVQA).
Robust Reading Competition (RRC) là một sân chơi khoa học uy tín, (https://rrc.cvc.uab.es/) được tổ chức bởi Trung tâm Thị giác máy tính (CVC) thuộc Đại học Autònoma de Barcelona (UAB) Tây Ban Nha, một cơ sở nghiên cứu có uy tín của thế giới trong lĩnh vực thị giác máy tính.
Cuộc thi khởi xướng từ năm 2011, được tổ chức thường niên trong khuôn khổ Hội nghị Quốc tế về phân tích và nhận dạng văn bản ICDAR – một trong những diễn đàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực thị giác máy tính. Cuộc thi thu hút đông đảo các nhà nghiên cứu, kỹ sư từ các trường đại học, viện nghiên cứu và các tập đoàn công nghệ lớn như Đại học Thanh Hoa, Hyundai Motor Group, Tencent… Các bài toán của RRC được thiết kế để thúc đẩy tiến bộ công nghệ, gắn chặt với bài toán thực tiễn từ dịch thuật, quản trị dữ liệu doanh nghiệp đến phân tích đô thị và xử lý tài liệu lịch sử.
Tiến sĩ Đặng Minh Tuấn, Viện trưởng CMC ATI chia sẻ: "Chúng tôi rất vui mừng khi năng lực nghiên cứu của đội ngũ CMC được khẳng định qua một sân chơi uy tín toàn cầu như RRC. Chỉ trong thời gian ngắn, đội ngũ nghiên cứu đã đạt thứ hạng cao, cho thấy năng lực cạnh tranh quốc tế với các tên tuổi lớn từ các quốc gia phát triển. Quan trọng hơn, đây là minh chứng rõ ràng cho khả năng làm chủ công nghệ để giải quyết các bài toán đặc thù của tiếng Việt và các lĩnh vực chuyên ngành tại Việt Nam."

CATI-VLM khác biệt so với OCR truyền thống ở chỗ không chỉ trích xuất ký tự, mà còn hiểu nhiều lớp thông tin: nội dung văn bản, yếu tố phi văn bản (ô tick, checkbox, biểu đồ, chữ ký, công thức), bố cục (cấu trúc trang, bảng biểu, form mẫu) và phong cách (font chữ, phần highlight…). Mô hình có thể trả lời câu hỏi trực quan đặt ra trên hình ảnh tài liệu, tương tự ChatGPT, mà không cần học trước từng form cụ thể.
Đáng chú ý, trên bảng xếp hạng RRC, CATI-VLM chỉ với 3 tỷ tham số nhưng đạt độ chính xác cao nhất ở 4/7 bộ dữ liệu, vượt trội nhiều mô hình Big Tech như Deepseek (27 tỷ tham số), GPT-4 Vision Turbo + Amazon Textract OCR (tốp 34) hay Baidu (tốp 22).
Thành tích cũng cho thấy cách tiếp cận thực chất, tập trung làm chủ lõi công nghệ, tối ưu hóa mô hình phù hợp với điều kiện hạ tầng của Việt Nam thay vì chạy theo quy mô tham số.


Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn Công nghệ CMC, nhấn mạnh: "Đây là thành quả của hơn một thập niên kiên trì đầu tư nghiên cứu-phát triển (R&D) công nghệ. Việc CMC đạt thành tích cao tại sân chơi công nghệ quốc tế khẳng định chiến lược làm chủ công nghệ Việt, đi đôi với định hướng Chuyển đổi AI và tiến ra thị trường toàn cầu. Chúng tôi tin trí tuệ Việt Nam hoàn toàn đủ năng lực sánh vai Big Tech toàn cầu, tạo vị thế xứng đáng trên bản đồ công nghệ thế giới."
CATI-VLM sẽ được ứng dụng trong chuỗi sản phẩm thuộc hệ sinh thái C.OpenAI, gồm: Trợ lý ảo CLS rà soát văn bản pháp luật, CMC SmartDoc – nền tảng chuyển đổi số tài liệu, Hệ quản trị tri thức CMC KMS, hệ thống báo cáo tự động cho văn phòng thông minh và các ứng dụng Agentic Documents thế hệ mới.