Bài 1: Dân khổ sở vì bị bãi rác tra tấn

LCĐT - Mới đi vào vận hành từ giữa năm 2021 với tổng mức đầu tư hơn 40 tỷ đồng nhưng Khu xử lý rác sinh hoạt huyện Bảo Yên (tại xã Yên Sơn) đã bộc lộ nhiều bất cập. Người dân và chính quyền địa phương đều mong muốn cơ quan chức năng sớm có phương án khắc phục trong quá trình đầu tư xây dựng, hoàn thiện quy trình xử lý rác để đảm bảo ổn định đời sống Nhân dân.

Khu xử lý rác sinh hoạt huyện Bảo Yên được đầu tư xây dựng trong một thung lũng thuộc thôn Mạ 2, xã Yên Sơn. Đường đi vào khu xử lý rác tương đối thuận tiện vì chỉ cách Quốc lộ 279 khoảng 3 km. Việc đầu tư xây dựng khu xử lý rác này được kỳ vọng giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường do bãi rác Bảo Yên cũ tại thị trấn Phố Ràng đã quá tải và phải dừng hoạt động. Tuy nhiên, những ngày qua, hàng trăm hộ dân thôn Mạ 1, Múi 1, Lự 1 (xã Yên Sơn) nằm gần khu xử lý rác mới đưa vào hoạt động khổ sở vì phải chịu cảnh ô nhiễm môi trường: Mùi hôi thối và ruồi, muỗi tấn công.

Thôn Múi 1 nằm ngay phía dưới Khu xử lý rác sinh hoạt huyện Bảo Yên. Thôn có khoảng 100 nóc nhà. Các hộ dân ở khá thưa, diện tích rừng trồng lớn nên không khí rất thoáng đãng. Tuy nhiên, từ khi khu xử lý rác đi vào hoạt động, người dân phải hứng chịu mùi hôi thối nồng nặc, ruồi nhặng bay kín.

Anh Triệu Văn Nhất, Trưởng thôn Múi 1 bức xúc nói: Thôn nằm đúng luồng gió thổi từ bãi rác xuống. Vì vậy, những ngày nắng nóng, mùi hôi thối bốc lên theo gió tạt về, khiến nhiều người không chịu nổi, nôn thốc nôn tháo. Có gia đình dọn bữa cơm ra, nhưng không thể nào ngồi ăn được vì mùi hôi và ruồi, muỗi bay đến. Chúng tôi cũng không hiểu vì sao khi đầu tư xây dựng bãi rác này người dân trong thôn lại không được tham gia ý kiến về vị trí.

Ông Phùng Tống Hùng, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Mạ 2, cho biết: Thôn có hơn 30 nhà dân ở gần bãi rác là chịu ảnh hưởng nặng nhất. Mùi hôi thối từ các loại rác sinh hoạt chưa được phân loại và nước thải từ khu vực bãi đổ rác bốc lên thu hút ruồi nhặng bay tứ tung. Không thể chịu được!

Chia sẻ với phóng viên, anh Tạ Đức Quỳnh (thôn Lự 1) cũng không khỏi lo lắng khi khu xử lý rác thải sinh hoạt huyện Bảo Yên được xây dựng ngay trên đầu nguồn suối Lự. Bởi về lâu dài, khi nước bẩn rỉ ra từ bãi rác ngấm xuống đất sẽ ảnh hưởng đến nước ngầm phục vụ sinh hoạt và sản xuất của người dân. “Chưa phải chờ lâu vì vừa rồi nước từ bãi rác chảy xuống làm ô nhiễm nguồn nước chảy vào ao đã khiến cá trong ao bị bệnh chết quá nửa, số còn lại còi cọc phải bán rẻ. Đầu năm nay, gia đình tôi đã phải đổ đất lấp ao, chuyển sang trồng cây bởi nguồn nước quá ô nhiễm, không thể nuôi cá”, anh Quỳnh nói.

Những bức xúc của người dân lên đến đỉnh điểm khi những kiến nghị của họ không được chủ đầu tư xây dựng Khu xử lý rác sinh hoạt huyện Bảo Yên và đơn vị vận hành lắng nghe, khắc phục kịp thời. Ngày 10/1, một nhóm người dân đã chặn đường, không cho xe chở rác vào bãi rác tập kết. Để giải quyết việc này, UBND huyện Bảo Yên đã chỉ đạo cơ quan liên quan phối hợp với đơn vị vận hành bãi rác tổ chức cuộc họp đối thoại với người dân trong khu vực bị ảnh hưởng.

Tại cuộc họp, người dân tiếp tục bày tỏ bức xúc khi cho rằng việc quy hoạch hình thành bãi rác dù có thông báo cho người dân nhưng chỉ là thông báo lấy lệ. Các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương đã không thực sự lắng nghe ý kiến của họ. Người dân cũng đề nghị cơ quan chức năng và công ty vận hành Khu xử lý rác thải sinh hoạt huyện Bảo Yên giải quyết triệt để tình trạng ruồi, muỗi đang hoành hành tại các khu dân cư. Nếu không xử lý được thì người dân sẽ không nhất trí để bãi tập kết rác ở đây hoạt động.

Các hộ dân cũng bày tỏ nghi ngờ về việc Khu xử lý rác thải sinh hoạt huyện Bảo Yên được cơ quan chức năng và doanh nghiệp thông tin là xử lý bằng công nghệ cao với nhiều hạng mục phụ trợ và nước thải ra có thể sử dụng phục vụ sản xuất trong khi thực tế rác thải chỉ được mang đến chôn lấp, nước thải được xử lý bằng hồ lắng, sau đó đẩy ra môi trường (!?).

Theo bà Đoàn Thị Yến, đại diện Công ty TNHH MTV Môi trường Công nghiệp Hoàng Yến - đơn vị tiếp nhận vận hành Khu xử lý rác thải sinh hoạt huyện Bảo Yên: Khi tiếp nhận vận hành thì đây là bãi rác chôn lấp. Tuy nhiên, do phía người dân chưa hiểu nên đã yêu cầu chúng tôi phải dùng bạt để che phủ. Điều này đã tạo môi trường để ruồi sinh sôi nhiều hơn. Sau đó, cán bộ kỹ thuật của đơn vị đã giải thích việc làm này không đúng với quy trình xử lý rác, nên người dân đã đồng ý để tháo bỏ bạt và thực hiện bằng việc phun thuốc rồi phủ lớp đất mỏng lên khu vực đổ rác. Đối với ý kiến của người dân cho rằng thuốc phun chống ruồi, muỗi gây độc hại, công ty khẳng định thuốc do Bộ Y tế cấp phép nên không độc hại, nhưng sử dụng phải đúng hướng dẫn. Công ty cũng đề nghị địa phương giới thiệu người dân giám sát việc thực hiện quy trình đổ rác, xử lý rác.  

"Để giảm mùi hôi và nguy cơ phát sinh ruồi, muỗi từ bãi rác, đơn vị đã rút ngắn thời gian phủ đất từ 30 ngày theo thực tế lượng rác tập kết; đồng thời mở rộng phạm vi xử lý và cấp thuốc cho các hộ dân gần khu vực bãi rác để tự phun diệt ruồi, muỗi đảm bảo vệ sinh môi trường" - bà Yến cho biết thêm.

Trước những bức xúc của người dân xung quanh vấn đề vị trí xây dựng Khu xử lý rác thải sinh hoạt huyện Bảo Yên và quy trình xử lý rác chưa khoa học…, ông Vương Khánh Trình, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Bảo Yên cho biết: Trước khi triển khai dự án, việc khảo sát đã được tổ chức với sự tham gia của đầy đủ các cấp, các ngành theo quy định và có đủ biên bản, hồ sơ pháp lý. Khi xây dựng, cơ quan chức năng, chủ đầu tư cũng đã thông báo theo quy định và người dân phải tới UBND xã để nắm bắt, chứ không thể tới từng nhà để thông báo (?).

Hiện nay, để khắc phục tình trạng hôi thối và ruồi, muỗi phát sinh, Phòng  Kinh tế - Hạ tầng đã phối hợp với UBND xã Yên Sơn lập tổ giám sát cộng đồng để thực hiện giám sát hoạt động vận chuyển, chôn lấp và xử lý rác của Công ty TNHH MTV Môi trường Công nghiệp Hoàng Yến. Doanh nghiệp vận hành bãi rác cũng đã tăng cường phun thuốc khử trùng và cam kết đảm bảo vệ sinh môi trường khu dân cư lân cận.

Tại thời điểm phóng viên và đại diện chính quyền xã Yên Sơn đến khảo sát ở Khu xử lý rác thải sinh hoạt huyện Bảo Yên, người dân vẫn rất bức xúc và có nhiều ý kiến đề nghị cơ quan chức năng và chủ đầu tư làm rõ những bất cập, thiếu sót khi triển khai xây dựng các hạng mục của dự án này.

Bài cuối: Những câu hỏi còn bỏ ngỏ