Làm mới di sản làng nghề để phát triển du lịch

Thời gian gần đây ai có dịp tới Vĩnh Long không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp vừa cổ kính, phủ màu thời gian của “vương quốc” gạch gốm đỏ soi mình bên dòng kênh Thầy Cai, sông Cổ Chiên. Những năm 1980, cả vùng có gần 3.000 lò gạch trải dài gần 30 km trên địa bàn các huyện Long Hồ và Mang Thít hoạt động quanh năm.

2.jpg
Nghệ nhân làng nghề sơn mài Hạ Thái (Thường Tín, Hà Nội) chế tác sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

Người dân nơi đây có kỹ thuật nung bằng lò gạch với nhiên liệu là trấu. Hàng nghìn mẫu mã với kiểu dáng khác nhau được tạo ra từ bàn tay tài hoa của người thợ thủ công, đặc biệt sản phẩm gạch gốm với mầu đỏ đặc trưng từ đất sét tạo nét riêng không nơi nào có được. Những sản phẩm này đã được xuất khẩu sang thị trường nước ngoài, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Tuy nhiên, khoảng năm 2010 trở lại đây, khi đổi mới công nghệ từ lò nung tròn sang lò nung liên hoàn, cải thiện quy trình sản xuất thân thiện với môi trường hơn thì do chi phí sản xuất cao, giá bán sản phẩm đầu ra thấp, các cơ sở lò gạch gặp nhiều khó khăn, quy mô và công suất hoạt động không còn lớn như trước. Chỉ trong vòng 10 năm qua, hơn 1.000 lò gạch đã bị phá dỡ, số còn lại bị hư hỏng, đứng trước nguy cơ bị phá dỡ...

Nhằm bảo tồn và phát triển nghề gạch gốm truyền thống kết hợp phát triển du lịch, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng, tỉnh Vĩnh Long đã phê duyệt Đề án hỗ trợ đặc thù bảo tồn lò gạch, gốm địa phương cho toàn bộ vùng di sản khoảng 3.060 ha thuộc bốn xã Mỹ An, Mỹ Phước, Nhơn Phú, Hòa Tịnh của huyện Mang Thít, đưa “Vương quốc gốm đỏ” trở thành một sản phẩm du lịch là một điểm đến trên bản đồ du lịch khu vực.

Mục tiêu đề án là phát huy các lợi thế riêng của tỉnh Vĩnh Long với vùng Đồng bằng sông Cửu Long như: văn hóa, ẩm thực đặc trưng, giao thương sông nước trong không gian cảnh sắc sinh thái miệt vườn. Làng nghề gạch gốm còn thể hiện tinh thần lao động cần cù, sáng tạo, là tâm huyết của thế hệ đi sau mong muốn giữ gìn một làng nghề truyền thống trên vùng đất này.

Theo các chuyên gia, một địa phương hướng theo chiến lược khác biệt hóa sản phẩm du lịch thì luôn phải cố gắng để trở thành “độc nhất vô nhị”; phải cung cấp các thuộc tính sản phẩm khiến du khách cảm thấy chỉ ở địa chỉ đó mới có sản phẩm này. Do đó, để có thể thực hiện được chiến lược khác biệt là cả một quá trình lâu dài với sự nỗ lực lớn.

“Di sản đương đại Mang Thít” là một trong những làng nghề, điểm nhấn du lịch khác biệt của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Đây chính là quá trình định vị sản phẩm trong nhận thức của du khách, giúp sản phẩm du lịch của một tỉnh trở nên đặc biệt tăng sức cạnh tranh hơn. Chính vì những giá trị đặc thù của du lịch mà trong những năm qua, nhiều tỉnh, thành phố trong khu vực bắt đầu khai thác và đưa vào tour, tuyến du lịch các làng nghề truyền thống.

Nhiều làng nghề đã làm sống lại giá trị của nó và tạo cho du khách ấn tượng khó quên, như ở Đồng Tháp có làng nghề dệt chiếu Định Yên, Bến Tre có làng nghề bánh tráng Mỹ Lồng, Tiền Giang có làng nghề đóng tủ thờ Tân Trung - Gò Công Đông, Cần Thơ có làng nghề đan lợp bắt cá Thái Long... Sức hấp dẫn của làng nghề là những cảnh quan thôn dã, bình dị gắn với con người yêu nghề, những nghệ nhân với đôi bàn tay khéo léo tạo nên những sản phẩm không nơi nào có được.

Theo Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng kinh tế trọng điểm đồng bằng sông Cửu Long năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, phát triển các sản phẩm du lịch mang tính cạnh tranh góp phần khẳng định thương hiệu du lịch của vùng trên cơ sở phát huy tối đa lợi thế về điều kiện tự nhiên và đặc trưng văn hóa. Điều này phù hợp với tinh thần Nghị quyết 08-NQ/TW (ngày 16/1/2017) của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; trong đó thể hiện rõ chủ trương phát triển bền vững trên cơ sở bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Di sản là báu vật được thiên nhiên ban tặng, hoặc là kết tinh của lao động sáng tạo mà ông cha ta đã dày công tạo dựng từ đời này qua đời khác; là nguồn tài nguyên quý báu làm nên thương hiệu, hình ảnh riêng có của mỗi địa phương, vùng miền.

Biết phục hồi, sử dụng và phát huy giá trị những “phế tích” vừa giữ gìn được văn hóa truyền thống, đồng thời tạo sức hút và đòn bẩy phát triển kinh tế du lịch, góp phần tạo sinh kế cho người dân.

Theo Báo Nhân Dân

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Giữ nghề làm thuốc nam của người Dao đỏ

Giữ nghề làm thuốc nam của người Dao đỏ

Cùng với sự phát triển vượt bậc của y học hiện đại, những bài thuốc nam gia truyền ở vùng núi cao Bát Xát vẫn đang được bảo tồn, phát triển để hỗ trợ người dân chăm sóc sức khỏe, giảm bớt bệnh tật, có đời sống hữu ích, vui vẻ hơn.

Người Tày Bản Liền giữ nghề truyền thống

Người Tày Bản Liền giữ nghề truyền thống

Không chỉ gìn giữ nghề truyền thống của cha ông mình, đồng bào Tày ở Bản Liền (Bắc Hà) vẫn đau đáu câu chuyện bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt, những năm gần đây, từ việc bà con người Tày giữ nghề truyền thống đã thu hút du khách đến với Bản Liền, thúc đẩy kinh tế du lịch địa phương phát triển…

Miệt mài đường thêu

Miệt mài đường thêu

Đồng bào dân tộc Dao đỏ ở Lào Cai có nghề thêu thổ cẩm với kỹ thuật tinh xảo. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ Dao đỏ đã tạo ra những hoa văn độc đáo, làm nên những bộ trang phục truyền thống, không chỉ mang giá trị bản sắc văn hóa còn góp phần tạo sinh kế, phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.

[Ảnh] Nghề làm tranh cắt giấy của người Nùng ở Bản Sen

[Ảnh] Nghề làm tranh cắt giấy của người Nùng ở Bản Sen

Sản phẩm của nghề làm tranh cắt giấy “Chàng slaw” của dân tộc Nùng ở Bản Sen (huyện Mường Khương) là ngựa, cây tiền, nhà táng… được làm bằng giấy màu để cúng tiến cho người đã khuất, thể hiện ước muốn của người sống đối với người thân ở thế giới bên kia có cuộc sống no đủ, bình an.

Trăn trở giữ nghề truyền thống

Trăn trở giữ nghề truyền thống

Ở một góc nhỏ trong thôn người Nùng Dín ở xã Nấm Lư, huyện Mường Khương vẫn có đôi tay miệt mài, chăm chỉ cầm kim khâu và chỉ thêu, may vá mỗi ngày với trái tim yêu văn hóa truyền thống, đam mê nghề thủ công của dân tộc mình.

Nghề làm mã ở Bảo Hà

Nghề làm mã ở Bảo Hà

Cầm tinh tuổi Ngọ, như lời ông nói đó cũng là nhân duyên khi ông được coi là người đầu tiên đưa nghề làm mã về đất Bảo Hà. Năm nay đã gần 60 tuổi, ông Trần Văn Nghị ở bản Bảo Vinh, xã Bảo Hà (Bảo Yên) hào hứng nhớ lại câu chuyện của 24 năm về trước, ông khăn gói về Yên Bái học nghề đan và làm mã.

Những “nàng Bân” thời hiện đại

Những “nàng Bân” thời hiện đại

Một ngày cuối thu, tôi ghé thăm căn phòng ở tầng 3 căn hộ của Khu đô thị Bitexco (thành phố Lào Cai) nơi có hơn 20 thành viên của xưởng “Núi Rừng Handmade” đang miệt mài với công việc móc len. Nhìn ánh mắt chăm chú vào từng sợi len, kim móc, những đôi tay dẻo dai, thoăn thoắt khiến tôi nhớ đến câu chuyện về nàng Bân đan áo cho chồng.

Mùa cốm mới bên dòng Nậm Bắt

Mùa cốm mới bên dòng Nậm Bắt

Bằng bàn tay khéo léo, chăm chỉ, những phụ nữ Tày đã làm ra những “hạt ngọc xanh” đong đầy hương vị đất trời, đưa hạt cốm Hợp Thành trở thành sản phẩm OCOP 3 sao của thành phố Lào Cai.

Định hướng phát triển du lịch làng nghề

Định hướng phát triển du lịch làng nghề

Nghề thủ công ở Lào Cai xuất hiện từ rất sớm. Làng người Mông thường có một, hai hộ làm nghề rèn đúc, sửa chữa nông cụ, chạm khắc bạc, làm đồ trang sức. Làng người Tày lưu giữ nghề trồng bông dệt vải, bán vải chàm, vải bông ở các chợ vùng cao...

Trắng ngà sợi tơ Trà Chẩu

Trắng ngà sợi tơ Trà Chẩu

Mặc dù, bản sắc văn hóa truyền thống của không ít đồng bào dân tộc thiểu số đang đứng trước nguy cơ mai một, nhưng cộng đồng người Dao họ tại thôn Trà Chẩu, xã Sơn Hà, huyện Bảo Thắng vẫn gìn giữ, bảo tồn những giá trị của nghề dệt truyền thống.

[Ảnh] Phụ nữ Tày Hợp Thành giữ nghề làm cốm

[Ảnh] Phụ nữ Tày Hợp Thành giữ nghề làm cốm

Tháng 10 vào độ cuối Thu, đến thôn Cáng 1, cáng 2, xã Hợp Thành, thành phố Lào Cai, chúng tôi sẽ được hòa mình vào bầu không khí náo nức, rộn ràng của mùa cốm mới. Những phụ nữ Tày với đôi bàn tay khéo léo và sự chăm chỉ, chịu khó ra đồng cắt lúa nếp về làm thành những hạt cốm dẻo thơm, mềm ngọt, đậm đà hương vị đồng quê.

Những chiếc mâm mây và đôi tay tài hoa

Những chiếc mâm mây và đôi tay tài hoa

Đến “xứ mưa” Y Tý (huyện Bát Xát) hỏi thăm nhà ông Ly Giờ Lúy giỏi nghề đan mâm mây, từ người già đến trẻ nhỏ ai cũng biết. Trong câu chuyện với người đường xa, họ còn không quên tấm tắc: Mâm mây của già Lúy đan đẹp lắm. Không chỉ đan cho nhà dùng, già còn làm bán cho bà con và khách du lịch nữa đấy!

Gặp nghệ nhân chế tác tính tẩu

Gặp nghệ nhân chế tác tính tẩu

Cây đàn tính (tính tẩu) là một phần văn hóa sinh động, đậm đà bản sắc của cộng đồng người Tày các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc. Tại Lào Cai, những thay đổi trong đời sống hiện đại, sự chuyển dịch trong lòng văn hóa truyền thống khiến ngày càng ít người biết, lưu giữ nghề làm đàn tính hoặc làm đàn có chất lượng, làm đàn đẹp, âm sắc tốt.

Trăm năm kể chuyện nghề rèn

Trăm năm kể chuyện nghề rèn

“Cạch! Cạch!” - tiếng búa đập vào thanh sắt phát ra từ một lò rèn nhỏ nằm cuối thôn Bản Phố 2C (xã Bản Phố, huyện Bắc Hà) khiến chúng tôi mường tượng về một thời hoàng kim của làng rèn Bản Phố. Dù thăng trầm của thời cuộc khiến nghề rèn dần mai một nhưng ở Bản Phố vẫn còn đó những người bám trụ với nghề, bằng cách riêng miệt mài truyền dạy cho thế hệ tương lai. Họ giữ gìn “kho tàng” câu chuyện cũng như kỹ thuật đúc rèn tồn tại cả trăm năm ở vùng cao nguyên trắng.

fb yt zl tw