Khi những ngày nắng không còn đến thường xuyên và trời dịu mát hơn với những làn gió thu, tôi ngược lên Xuân Long - xã vùng 3 và là xã xa nhất của huyện Yên Bình đang nỗ lực “cán đích” nông thôn mới (NTM) vào cuối năm nay.
Đi trên những con đường bê tông được bao bọc xung quanh là những cánh đồng, tranh thủ tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ, hít hà cái mùi ngai ngái của đất đai, ngan ngát thơm hương lúa rồi thỏa thuê ngắm nhìn sự trỗi dậy diệu kỳ của một xã đặc biệt khó khăn khiến tôi không khỏi ngỡ ngàng trước sự đổi thay của một vùng quê nghèo khó thuở nào.
Chuyện từ những người trong cuộc
"Mọi thành quả hiện nay có được chính là nhờ sự đồng thuận cao, tham gia tích cực của người dân - những chủ thể của chương trình xây dựng NTM. Bắt đầu từ những thứ đơn giản như: phân loại rác từ gia đình, tham gia Ngày Chủ nhật xanh, phong trào khuyến học, thể dục thể thao, cho đến những điều lớn hơn như nông thôn phát triển có quy hoạch và theo quy hoạch, có hạ tầng khang trang, thay đổi được nếp nghĩ lạc hậu, người dân nỗ lực vươn lên phát triển kinh tế... với bàn tay, sức lực và tinh thần của người dân nơi đây đã góp phần tạo nên điều diệu kỳ của nông thôn mới vùng khó” - ông Thang Quang Mơ - Chủ tịch UBND xã Xuân Long hào hứng cho biết.
Là một trong những đơn vị góp phần tích cực tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình xây dựng NTM trên địa bàn xã, Hợp tác xã (HTX) Cây trồng dược liệu Bình An có 7 thành viên trồng trên 10 ha các loại cây dược liệu.
Thời gian qua, HTX đã không ngừng mở rộng quy mô, thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết và đa dạng các loại hình dịch vụ, bảo đảm đầu ra ổn định cho sản phẩm, thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn.
Anh Vũ Quyết Thắng - Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Cây trồng dược liệu Bình An thông tin: "Tham gia vào mô hình HTX, các thành viên đã thay đổi cách nghĩ, cách làm, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất. Từ đó, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn”.
Cùng với đó, nhiều hộ dân trên địa bàn xã đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học, kỹ thuật, xây dựng mô hình phát triển kinh tế cho thu nhập cao như: nuôi lợn, trồng rừng, chăn nuôi thủy sản, phát triển cây ăn quả… Từ đẩy mạnh thi đua lao động sản xuất đã tạo ra động lực để người nông dân thêm năng động, hăng hái tham gia vào các phong trào chung tay xây dựng quê hương.
Tự nguyện hiến đất làm đường - câu chuyện không khó bắt gặp ở nhiều nơi nhưng với một xã vùng 3, cuộc sống của người dân còn nhiều khó khăn thì việc hiến đất để mở rộng đường, tạo cảnh quan môi trường trở thành một hành động đáng trân quý.
Là một trong những hộ tham gia hiến gần 130 m vuông đất ruộng để mở tuyến đường liên thôn từ Mỏ Quan sang Tiền Phong, anh Nguyễn Duy Hải, thôn Mỏ Quan vui vẻ nhắc lại chuyện hiến đất của gia đình: "Trước đây, quyết định hiến đất là một điều không dễ đối với gia đình tôi, bởi mảnh ruộng là nguồn thu nhập chính của gia đình. Nhưng sau nghĩ lại, có con đường bê tông trước tiên là mang lại lợi ích cho chính mình cũng chính là tạo điều kiện cho bà con trong thôn dễ dàng trao đổi các loại nông sản để nâng cao thu nhập nên gia đình tôi đều đồng tình”.
Điều đáng ghi nhận trong quá trình xây dựng NTM ở vùng quê này là có những hộ nghèo vẫn sẵn sàng hiến đất vì lợi ích chung. Trong 10 năm xây dựng NTM, nhân dân trong xã đã hiến được 7.360m vuông đất để mở rộng nền đường, trị giá gần 1 tỷ đồng và huy động hơn 5.000 công để mở rộng, cứng hóa 38 km đường đường liên thôn, nội thôn.
Mặc dù đời sống của người dân còn nhiều khó khăn nhưng khi huyện có cơ chế hỗ trợ xi măng xây dựng kết cấu hạ tầng NTM, toàn xã đã dấy lên phong trào toàn dân chung sức, đồng lòng cùng Nhà nước hoàn thiện cơ sở hạ tầng, đem lại diện mạo mới cho nông thôn.
Đến nhà văn hóa thôn Tiền Phong khi không khí ở đây đang rất rộn ràng. Kia là nhóm người đang san gạt mặt bằng, còn khu vực này mọi người đang chuyển gạch để xây dựng nhà văn hóa.
Ông Nông Văn Duyên - Bí thư Chi bộ thôn Tiền Phong lau giọt mồ hôi lấm tấm, phấn khởi cho hay: "Ngày thứ 7 cùng dân hôm nay, cán bộ huyện, xã cùng nhân dân trong thôn, xã mỗi người một công, một việc, chung tay xây dựng nhà văn hóa của thôn. Được Nhà nước hỗ trợ nguyên vật liệu, người dân chúng tôi tự nguyện hiến đất, đóng góp thêm 700.000 đồng/hộ để xây dựng nhà văn hóa. Ai cũng phấn khởi bởi nhà văn hóa được xây dựng sẽ đáp ứng nhu cầu hội họp, vui chơi, giải trí của người dân, góp phần hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất trong xây dựng NTM của xã”.
Chung sức xây dựng NTM, người dân xã Xuân Long còn tích cực thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường.
Dẫn tôi đi xem lò rác phục vụ cho nhóm hộ gia đình được xây ở góc của khu vực nhà văn hóa thôn, anh Hoàng Văn Điền - Bí thư Chi bộ thôn Ngòi Lẵn giới thiệu: "Lò đốt rác theo nhóm hộ này với kinh phí trên 7 triệu đồng được hoàn thành đầu tháng 6/2020 từ sự đóng góp của 12 hộ dân khu vực trung tâm thôn. Người dân ở khu vực này chủ yếu hoạt động kinh doanh buôn bán và trước đây thường vứt rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường.
Trước tình hình đó, xã đã tuyên truyền, vận động các hộ xây lò đốt rác theo nhóm hộ và được người dân tích cực hưởng ứng”. Từ lợi ích của lò đốt rác theo nhóm hộ và hố rác thải gia đình, xã Xuân Long đã trích từ nguồn xã hội hóa vận động xây dựng NTM để hỗ trợ 1,5 triệu đồng cho 7/7 thôn xây dựng bể rác thải tập trung.
Ông Đinh Xuân Tư - người dân thôn Ngòi Lẵn vui vẻ kể: "Từ khi có mô hình này, rác thải được gia đình tôi thu gom sạch, các hộ gia đình trong thôn ai cũng có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường nên đường làng, ngõ xóm sạch sẽ hơn trước. Bà con chúng tôi bảo nhau thế mới là nông thôn mới”.
Làn gió nông thôn mới
Bắt tay vào chương trình xây dựng NTM, Xuân Long có xuất phát điểm thấp. Song, với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự chung sức, đồng lòng của người dân, bức tranh nông thôn Xuân Long đã thay đổi cả về chất và lượng.
Đời sống của nhân dân không ngừng được nâng lên, phong trào xây dựng bản, gia đình văn hóa, các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao quần chúng phát triển sôi nổi. Xã đã tập trung tái cơ cấu theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, trọng tâm là khai thác có hiệu quả các loại cây trồng, vật nuôi có lợi thế của địa phương. Từ đó, góp phần nâng thu nhập bình quân đầu người đạt trên 36 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo năm 2020 phấn đấu giảm còn 7,6%.
Những con đường bê tông sạch đẹp; vườn hộ, nhà dân đều được chỉnh trang gọn gàng, hiện đại mà vẫn giữ được nét truyền thống vùng đồng bào dân tộc. Hệ thống thủy lợi, trường học, trạm y tế, các công trình văn hóa được đầu tư, công tác vệ sinh môi trường được quan tâm khiến cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp... đã tạo sinh khí phấn khởi cho người dân thực hiện các hình thức phát triển sản xuất phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội.
Những lò đốt rác thải sinh hoạt đã nâng cao ý thức, trách nhiệm của mỗi người dân trong việc bảo vệ môi trường, góp phần giúp xã hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.
Cuối năm 2020, Xuân Long sẽ là một trong 3 xã của huyện Yên Bình đạt mục tiêu cán đích xã NTM. Để về đích đúng hẹn, xã đang triển khai nhiều bước đi linh hoạt, sáng tạo, phấn đấu hoàn thành 4 tiêu chí cuối cùng gồm: trường học, cơ sở vật chất văn hóa, tiêu chí hộ nghèo và y tế.
Theo đó, xã tiếp tục đầu tư hoàn thiện về cơ sở vật chất văn hóa, củng cố trường lớp học; đẩy mạnh các hoạt động sản xuất, khuyến khích đầu tư phát triển kinh tế hộ gia đình dưới nhiều hình thức, nâng cao thu nhập cho nhân dân; chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân.
Trong niềm phấn khởi khi những nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân trong công cuộc xây dựng NTM được khẳng định khi xã sắp cán đích, Chủ tịch UBND xã Thang Quang Mơ cho biết thêm: "Đến thời điểm này, các tiêu chí cuối cùng theo đánh giá đã hoàn thiện trên 90%. Dự kiến, đầu tháng 10/2020, xã đề nghị các cấp có thẩm quyền đánh giá và công nhận xã đạt chuẩn NTM vào tháng 11/2020”.
Làn gió NTM đã và đang đem đến cho Xuân Long khí thế mới, cuộc sống mới. Khắp các thôn xóm khoác lên mình màu áo mới, màu áo của ấm no, hạnh phúc. Những vùng chuyển đổi rợp màu xanh hoa trái, những con đường bê tông uốn lượn với những vạt hoa tỏa sắc rực rỡ, cơ sở hạ tầng được xây dựng khang trang, đời sống vật chất, tinh thần của người dân nâng lên rõ rệt…
Tất cả minh chứng cho sức sống mới, bước chuyển mình đi lên của một vùng quê đang hòa nhịp chung cùng sự phát triển của tỉnh, của đất nước.
Chỉ còn ít ngày nữa mô hình chính quyền cấp xã cũ sẽ kết thúc hoạt động để chính thức tổ chức theo mô hình mới. Nhiều tâm trạng, nhiều nỗi băn khoăn nhưng tất cả đều đã sẵn sàng tâm thế bước vào cuộc cách mạng mới của dân tộc. Những ngày này, đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở vẫn tận tâm, cống hiến cho công việc chung với tinh thần còn một ngày làm việc vẫn hết lòng phụng sự Nhân dân.
Chợ Yên Bái là khu chợ trung tâm, đầu mối giao thương lớn của tỉnh. Tuy nhiên, những ngày gần đây, nhiều tiểu thương ở nơi đây đồng loạt đóng quầy ốt, nghỉ kinh doanh...
Sau hơn một thập niên đưa vào vận hành, tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai vẫn còn những “khoảng trống” về hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đường gom dân sinh. Vì thiếu đường gom dân sinh nên nhiều hộ dân sống ven tuyến đường đoạn qua tỉnh Lào Cai hằng ngày đang phải bất đắc dĩ vượt qua các lối mở tạm, đi chung với xe tải, xe container chạy tốc độ cao. Những kiến nghị kéo dài nhiều năm của người dân và chính quyền địa phương vẫn chưa nhận được hồi đáp thỏa đáng từ phía chủ đầu tư.
Giữa trùng điệp núi non hùng vĩ của Yên Bái và Lào Cai, nơi cuộc sống của phần lớn người dân còn gắn liền với nương rẫy, những phiên chợ sớm bình dị hay công việc tự do bấp bênh, chính sách Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện đã và đang len lỏi như một dòng chảy ấm áp mang theo chủ trương nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước đến người dân. Đó là cánh cửa mở ra cơ hội vàng cho những người lao động khu vực phi chính thức, có được một "của để dành" tin cậy, một điểm tựa vững chắc cho tuổi già với lương hưu và sự chăm sóc y tế chu đáo. Hành trình đưa chính sách ý nghĩa này thấm sâu vào đời sống bà con là câu chuyện của những nỗ lực không ngừng nghỉ để từng bước hiện thực hóa mục tiêu an sinh toàn dân.
Không ai muốn sống trong một xã hội mà thật – giả lẫn lộn. Thế nhưng hiện nay, tình trạng hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và gian lận thương mại đã len lỏi khắp các chợ truyền thống, sàn thương mại điện tử, thậm chí cả trong những kệ hàng sang trọng đang dần làm méo mó thị trường, hủy hoại đạo đức kinh doanh, mà còn từng ngày gặm nhấm niềm tin của người dân vào pháp luật và sự công bằng.
Giữa bộn bề cuộc sống ở các bản làng miền núi, tấm thẻ Bảo hiểm y tế (BHYT) từ lâu vẫn là "phao cứu sinh" cho hàng triệu người dân. Thế nhưng, đằng sau những con số bao phủ ấn tượng là một "nốt trầm" trăn trở khi hàng chục ngàn người dân đứng trước nguy cơ mất đi "tấm lá chắn" quý giá. Vượt lên "cơn gió ngược" của chính sách và gánh nặng mưu sinh, những cán bộ Bảo hiểm xã hội (BHXH) Khu vực XVII (Yên Bái – Lào Cai) vẫn miệt mài gieo mầm hy vọng, giữ vững niềm tin vào một nền an sinh bền vững cho người dân.
Ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 (tháng 9/2024), 9 hộ dân thôn Phú Hùng, xã Thống Nhất (thành phố Lào Cai) trong khu vực sạt lở sau gần 1 năm sơ tán khẩn cấp, giờ phải trở lại trong những căn nhà cũ do chưa có đất tái định cư. Hiện nay, mùa mưa lũ đang cận kề, nguy cơ sạt lở có thể ập xuống, gây nguy hiểm đến tính mạng. Do vậy, người dân thôn Phú Hùng rất mong chính quyền địa phương và cơ quan chức năng sớm bố trí đất tái định cư để di chuyển đến nơi an toàn.
Những năm qua, công nghiệp trên địa bàn tỉnh Yên Bái có sự phát triển khá vững chắc, phù hợp với định hướng phát triển công nghiệp của cả nước và triết lý phát triển của tỉnh: "Xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc”. Tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN) cùng sự quan tâm đầu tư về hạ tầng; cơ chế chính sách ngày càng đổi mới hấp dẫn… đã góp phần đưa bức tranh công nghiệp của tỉnh có nhiều gam màu sáng, đóng góp quan trọng vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội.
Trong kho tàng tri thức bản địa của dân tộc Dao đỏ xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát, từ lâu, bà con đã biết sử dụng nhiều loại cây rừng để làm ra những bài thuốc quý chữa bệnh. Một lần theo chân bà con lên rừng tìm cây thuốc, chúng tôi hiểu hơn về nghề thuốc nam của người dân nơi đây.
Giữa điệp trùng đá núi ở huyện vùng cao Mường Khương có một thôn người Pa Dí gồm 63 hộ quần cư đoàn kết. Đó chính là thôn Sa Pả (thị trấn Mường Khương) được sáp nhập từ các thôn Sa Pả 9, 10, 11. Từ thôn nghèo heo hút đến nay hàng loạt nhà xây khang trang như biệt thự mọc lên san sát. Điều đặc biệt, thu nhập của các hộ dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp.
Sau mùa mưa lũ năm 2024, hệ thống thủy lợi trên địa bàn tỉnh bị ảnh hưởng rất lớn. Với sự vào cuộc tích cực của chính quyền các địa phương cùng ngành nông nghiệp và môi trường trong công tác sửa chữa, đến nay, hầu hết hồ thủy lợi đã vận hành trở lại. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hồ thủy lợi bị hỏng nặng hoặc bồi lắng phải dừng hoạt động để sửa chữa lớn. Cùng với đó, việc kiểm định để xác định mức độ an toàn hồ, đập đang gặp khó khăn do thiếu kinh phí, đặt ra những lo ngại khi mùa mưa lũ cận kề.
"Xây dựng chỉ số hạnh phúc cho người dân” là nhiệm vụ trọng tâm, giá trị cốt lõi trong chiến lược phát triển của tỉnh Yên Bái giai đoạn 2020 - 2025. Xuất phát từ thực tiễn, năm 2025 thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Yên Bái đã tiếp tục rà soát và xây dựng Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh với mục tiêu hoàn thành hỗ trợ làm mới, sửa chữa 2.208 căn nhà (tổng kinh phí dự kiến trên 120 tỷ đồng). Cùng với các địa phương trong tỉnh, huyện vùng cao Trạm Tấu là điểm sáng trong thực hiện Đề án - địa phương “về đích” sớm chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát do Thủ tướng Chính phủ phát động và kế hoạch của tỉnh Yên Bái.
Những ngày qua, trên công trường xây dựng khu tái định cư tại thôn Mà Mù Sử 1, xã Sàng Ma Sáo (Bát Xát) vẫn rộn vang tiếng máy. Với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, những người lính thợ thuộc Tổng Công ty 789 (Bộ Quốc phòng) cùng cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 174, Sư đoàn 316, Quân khu 2 ngày đêm miệt mài, khẩn trương hoàn thiện dự án để đồng bào bị ảnh hưởng bởi thiên tai sớm có nơi ở mới.
Không còn những bản làng chìm trong sương giăng bảng lảng, những nếp nhà co ro nép mình bên sườn đồi, từ đỉnh núi cao quanh năm mây phủ, vươn tới những bản, những xã từng đặc biệt khó khăn, một cuộc hồi sinh mạnh mẽ đang trỗi dậy. Đó không phải cổ tích mà là câu chuyện có thật về sự vươn mình của Yên Bái.
Hồ Thác Bà - “viên ngọc xanh” được mệnh danh "Hạ Long trên núi" đang oằn mình trước sự xâm lấn của những phương thức khai thác thủy sản tận diệt. Ánh đèn cao áp ma quái giăng mắc trong đêm, tiếng máy nổ xé tan sự tĩnh lặng, tiếng kêu cứu thầm lặng của hệ sinh thái đang bị bức tử từng ngày. Một cuộc chiến thầm lặng nhưng quyết liệt đang diễn ra, nhằm xóa sổ vó đèn và kích điện - những “hung thần” đang tàn phá nguồn lợi thủy sản quý giá của hồ.
Thời gian vừa qua, người dân ở tổ dân phố số 4, phường Lào Cai, thành phố Lào Cai phản ánh việc một kho hàng ở Khu Công nghiệp Đông Phố Mới đang được cải tạo, sửa chữa để chứa hóa chất. Điều người dân băn khoăn là nhà kho này chỉ cách khu dân cư một con đường.
Trong những năm qua, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, với phương châm “Không chờ đến khi kinh tế đạt tới trình độ phát triển cao rồi mới thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội”; mặc dù là một tỉnh miền núi, điều kiện kinh tế còn khó khăn, song Yên Bái luôn đặc biệt quan tâm gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của nhân dân.
Hoàn lưu cơn bão số 3 năm 2024 đã qua đi vài tháng. Với hậu quả kinh hoàng, nó vẫn khiến nhiều người Yên Bái ám ảnh. Trong thời điểm tưởng chừng đất trời như vỡ vụn ấy có những câu chuyện của người lính phòng cháy chữa cháy & cứu nạn cứu hộ (PCCC & CNCH), Công an tỉnh Yên Bái giờ mới được tiết lộ làm lay động lòng người, minh chứng sống động cho tinh thần vì bình yên cuộc sống, nguyện suốt đời tận tụy phục vụ nhân dân.
Pa Cheo (Bát Xát) là một trong những xã khó khăn, có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất tỉnh. Thời gian gần đây, với khát vọng thoát nghèo, vươn lên làm giàu, một số hộ người Mông ở Pa Cheo đã mạnh dạn thử nghiệm trồng dược liệu quý như sâm Lai Châu, sâm Ngọc Linh, tam thất hoang, thất diệp nhất chi hoa để nâng cao thu nhập. Xã Pa Cheo đã thoát khỏi "3 không", đang bước vào ngày mới đầy hy vọng.
Đã gần 5 năm trôi qua, huyện Mù Cang Chải đang tiến gần hơn với mục tiêu đến năm 2025 cơ bản không còn là huyện nghèo, đến năm 2030 không còn là huyện nghèo. Đất và người Mù Cang Chải hôm nay đã vươn mình mạnh mẽ, được bạn bè quốc tế và trong nước biết đến bằng sự tươi đẹp, đổi mới và ngày càng tiến bộ, thay vì sự nghèo nàn, lạc hậu của quá khứ.