LCĐT - Ngày nhỏ, khi kinh tế gia đình còn khó khăn, những cô gái nhỏ như chúng tôi không khỏi xuýt xoa trước những chuỗi hạt cườm xanh đỏ, lấp lánh được bày bán vào những buổi chợ phiên. Những đứa trẻ lớn lên ở vùng cao như chúng tôi có tuổi thơ nghèo tới nỗi chưa từng được chạm tay vào một món đồ trang sức thực sự có giá trị. Chỉ những cô bé lớn lên trong gia đình khá giả mới được cha mẹ mua tặng chuỗi hạt cườm.
Thế nhưng, cuộc sống thiếu thốn điều gì thì thiên nhiên có cách bù đắp, hào phóng tặng chúng tôi thứ đó. Chúng tôi thiếu những mâm cao cỗ đầy, thiên nhiên tặng chúng tôi những mùa trái ngọt. Chúng tôi không có những món đồ chơi đắt tiền, không có khu vui chơi hay công viên giải trí, thiên nhiên tặng chúng tôi không khí mát lành, suối chảy róc rách và những khu rừng rộn tiếng chim ca. Mẹ thiên nhiên cũng tặng chúng tôi những hạt cườm già trên rừng để đem về xâu thành từng chuỗi.
 |
| Vòng tay hạt cườm. |
Cây hạt cườm hay còn gọi là ý dĩ cườm vốn chỉ là một loại cây dại mọc hoang ở ven những con suối nhỏ. Nếu như không có những quả nhỏ thuôn dài, cứng, chắc nịch màu tím thẫm chín vào độ cuối năm, có lẽ những cây cườm cũng vô danh chẳng ai để ý tới. Cũng bởi màu sắc bắt mắt, hạt bóng mịn như những hạt cườm bày bán ngoài chợ nên chúng được lũ trẻ đi chăn trâu hái về để trổ tài khéo léo làm trang sức. Hạt cườm già sau khi bứng ra khỏi cây thì đem luộc cho chín, phơi thật khô để tránh hỏng, mốc.
Tùy độ già mà mỗi hạt cườm sau “sơ chế” sẽ có màu sắc khác nhau, từ màu trắng đục, màu sọc đen - trắng, đến màu tím thẫm. Khi những hạt cườm đã khô cong, chúng tôi thường dùng dây cước xâu hạt thành từng chuỗi để làm vòng tay hoặc vòng cổ. Thậm chí có những đứa chăm chỉ hơn còn tỉ mẩn hái được cả xô hạt cườm lớn đem về xâu làm mành treo cửa. Thuở ấy, đến nhà nào có chiếc mành treo cửa bằng chuỗi hạt cườm, người khách lạ có thể đoán ra ngay trong nhà có cô con gái rất chăm chỉ và khéo tay.
Chuỗi hạt cườm đã đi sâu vào trong ký ức của tôi và trở thành những niềm nhớ mỗi khi tôi vô tình gặp bất cứ chuỗi hạt nào. Những chuỗi hạt lấp lánh bằng đủ loại chất liệu sau này tôi được gặp, được nhìn thấy, được sở hữu, chẳng chuỗi hạt nào mang lại những xúc cảm giống như lần đầu tôi được ai đó tặng cho chuỗi hạt cườm đơn sơ tự tay họ làm nhân ngày sinh nhật. Tiếng xào xạc của tấm mành bằng nhựa, bằng gỗ chẳng thể bằng tiếng va nhẹ thanh và quen thuộc của tấm mành được xâu từ những chuỗi hạt cườm.
Bằng cách nào đó, dù thế hệ sau này những đứa trẻ chạc tuổi tôi ngày ấy, dù gia đình có điều kiện khá giả hơn với những chiếc lắc tay bằng bạc, bằng ngọc trai hay hạt đá… nhưng ở đâu đó trên vùng cao, vẫn có đứa nhỏ cặm cụi xâu những hạt cườm già thành từng chuỗi để tự làm cho mình một món trang sức, để tự mình đi qua tuổi thơ vùng thôn dã yên bình.
