Như cây rừng vươn cao

LCĐT - Nằm giữa biếc xanh đại ngàn, nơi mây trời lồng lộng, đồng bào Phù Lá, đồng bào Mông ở thôn Tống Thượng, xã Nậm Đét (Bắc Hà) với sự kiên cường, vượt khó đã làm nên những đổi thay. Dường như càng khắc nghiệt thì con người ở xứ này càng quyết tâm mạnh mẽ như cây rừng vươn cao.

Cuối đông, thôn Tống Thượng vẫn chìm trong cái rét ngọt. Những mái nhà hiện ra như mơ, như thực giữa màn sương giăng chẳng thấy rõ mặt người. Giữa tiết trời khắc nghiệt là cả mùa đông vắng bóng mặt trời, chỉ có những khóm dong riềng ra hoa thắp ngọn đuốc đỏ quanh nhà và cây đào góc thôn bật nụ, xòe những cánh mảnh mai gọi xuân về bên sườn núi.

Giữa màn sương giăng, anh Tráng Sín Xuyến nhanh chân trở về nhà ăn cơm và kịp mang chuyến quế giống chiều trồng trên khoảnh đất lưng đồi. Hơn 3.000 gốc quế giống đợt này cùng chừng đó quế lúc trước đã được gia đình anh trồng xong với kỳ vọng mang lại nguồn thu nhập ổn định trong tương lai. Vài năm trước, anh Xuyến và nhiều lao động trong thôn phải đi làm ăn xa với những nơm nớp lo lắng của kẻ tha hương và người ở nhà. Ba năm nay, anh không đi nữa mà ở lại làm kinh tế ngay trên mảnh đất quê hương. “Ở đây lạnh quá, nuôi trâu, bò thì lo bị chết rét, trồng cây thì mãi chẳng đậu quả, có quả thì cũng còi cọc. Khi ấy, nhìn bà con những thôn vùng thấp ấm no bởi cây quế mà thèm. Chẳng ai tin được sẽ có một ngày cây quế cũng xuất hiện ở Tống Thượng này”, anh Xuyến kể.

Nậm Đét được xem là “thủ phủ” của quế nhưng suốt bao năm qua thôn Tống Thượng không có cây trồng này. Từng có thời điểm cây quế được đưa vào trồng nhưng không thể trụ được trong điều kiện thời tiết quá khắc nghiệt. Nhưng với quyết tâm, kiên trì “điểm này không được thì chọn điểm khác trồng”, thế là những gốc quế đầu tiên bén rễ chốn này, bắt đầu từ phần diện tích giáp thôn Tống Hạ. Sở dĩ trước đó chẳng ai nghĩ tới việc này bởi đường đến khu sản xuất giáp Tống Hạ khó khăn quá, chủ yếu là đi bộ, ngày mưa có khi đi cả tiếng đồng hồ mà đầy nguy hiểm bởi đất, đá trơn trượt. Thế nhưng bây giờ, trên diện tích một thời chưa biết làm gì để đất “nhả vàng”, hàng chục ha quế đã lên xanh. Bà con bừng lên niềm tin rằng đường lên rừng quế dẫu có xa hơn, khó hơn, thời gian trồng có thể lâu hơn nhưng con đường đổi đời từ cây trồng này sẽ ngắn lại.

Người Phù Lá chọn điểm dừng cho hành trình thiên di của mình là những nơi đất dốc, những khoảng dốc khiến khoảnh ruộng cũng phải tranh thủ chen nhau. Lại thêm ở nơi chơi vơi giữa mây trời, mùa đông đến sớm mà đi thì muộn, ruộng lúa hay ngô cũng chỉ canh tác một vụ rồi để trống. Rẻo cao Tống Thượng hôm nay có 87 hộ, 430 nhân khẩu thuộc 2 dân tộc là Phù Lá và Mông.

Đến thôn Tống Thượng có nhiều đường đi, từ thị trấn Bắc Hà vào hoặc từ trung tâm xã Nậm Đét đi lên. Những con đường này có một điểm chung là cực kỳ gian khó. Bà con nói vui rằng đi từ thôn xuống xã đúng kiểu “gần nhà xa ngõ”. Cách trung tâm xã chừng 8 km nhưng đường ngày mưa không thể đi được, bà con phải đi vòng đến thị trấn Bắc Hà rồi xuôi trung tâm xuống Nậm Đét, quãng đường ước chừng 40 km. Không có “thiên thời, địa lợi”, lại thêm nhận thức của người dân còn hạn chế nên nghèo đói quẩn quanh mảnh đất này một thời.

Cái khó, cái nghèo ấy khiến lũ trẻ không được học hành tới chốn, khiến những người con của vùng cao này phải rời gia đình, quê hương đi làm ăn. Có những thời điểm thôn có cả trăm người đi làm xa, để lại những mái nhà thiếu vắng mẹ cha, ruộng vườn thiếu tay người cày cấy. “Mấy năm nay, bà con không còn đi làm xa nhiều nữa mà đã biết làm kinh tế tại mảnh đất quê hương. Số lao động đi làm xa ít đi, số diện tích rừng trồng ở thôn tăng lên”, bà Sùng Phà Sủi, Bí thư Chi bộ cũng là người có uy tín của thôn Tống Thượng nói về sự thay đổi.

Không chỉ trồng quế mà cây thông - loài cây đến đất này từ trước cũng đang được mở rộng diện tích trồng. Người Phù Lá gọi cây thông là “sá xủ”. Từ xa xưa, đồng bào Phù Lá đã trồng cây này để lấy gỗ dựng nhà, lấy củi sưởi ấm. Thông dường như là cây duy nhất ở Tống Thượng không phải dành công chăm sóc mà phó mặc cho đất dốc, gió rét, cứ lặng lẽ vươn cao. Giờ đây, thông trở thành hướng phát triển kinh tế, ở bất cứ nơi nào có đất trống là thông được trồng. Hiện cả thôn có khoảng 35 ha thông lấy gỗ, trong đó khoảng 25 ha thông trồng đã hơn 15 năm, có thể cho khai thác. Giá gỗ thông cũng tùy vào chất lượng, từ 1 triệu đồng/m3 đến 3 triệu đồng/m3.

Cùng với những rừng thông và quế lên xanh, người dân còn trồng thêm chừng 5 - 6 ha cây ăn quả ôn đới và phủ màu lên đồng đất bằng cả những loại rau xứ lạnh. Tất cả đều được bà con kỳ vọng mở ra cơ hội đổi đời.

Đồng bào Phù Lá gìn giữ sắc màu văn hóa.

Đồng bào Phù Lá gìn giữ sắc màu văn hóa.

Chuyện vui ở Tống Thượng cứ nối nhau mở ra. Không chỉ có sự mạnh dạn trong hướng đi mới phát triển kinh tế, mà thay đổi trong nhận thức của đồng bào cũng là điều đáng mừng trong nhiều năm gần đây. Chị Thèn Thị Hoảng nhớ về ngày cũ: “Trước đây, người Phù Lá vẫn còn nhiều hủ tục nặng nề. Ví như việc làm chuồng cho con trâu, con lợn, con gà cũng phải xem ngày tháng. Đám cưới, đám ma rình rang, dài ngày cho đúng tục cũ. Bây giờ, những chuyện ấy chỉ còn trong hồi ức”. Hủ tục lùi xa nhường chỗ cho nhịp sống mới đầy văn minh, tiến bộ đã tiếp thêm niềm tin, động lực để bà con vẽ ngày mai tươi sáng.

Nheo đôi mắt cười hướng về phía trước, nơi những ngôi nhà xây kiên cố dần mọc lên đang ẩn hiện trong sương, “đại thụ” Sùng Phà Sủi mừng vui: Nếu cứ cam chịu với đói nghèo và lạc hậu, chẳng còn ai nghĩ tới chuyện phải đổi thay nữa. Càng ở nơi gian khó càng phải quyết tâm. Sự đổi thay hôm nay ở Tống Thượng minh chứng cho sự quyết tâm đó. Người Mông, người Phù Lá chốn này như cây rừng của đại ngàn vậy, dù ở chốn khó vẫn kiên cường bám đất, mạnh mẽ vươn lên.

Tôi rời Tống Thượng khi ánh chiều dần buông, mây và sương lại gọi nhau về ấp lên mái núi. Ngoảnh đầu nhìn lại, bản làng đồng bào Phù Lá, đồng bào Mông thoắt ẩn, thoắt hiện trong mỗi nhịp lùa của gió mùa đông bắc như bức thủy mặc nơi đại ngàn hũng vỹ. Trong sự mờ ảo đó, tôi vẫn hình dung rõ ràng nhất những rặng thông lặng lẽ vượt gió sương vươn lên trời cao. Lòng khấp khởi bao mừng vui, tôi tin rằng đồng bào ở chốn này cũng như loài cây ấy, không vì khó khăn mà cam chịu đói nghèo. Với sự bền bỉ, can trường và khát vọng vươn lên, những người con của mảnh đất này đang gọi những mùa xuân mới đầy no ấm, đổi thay về rẻo cao Tống Thượng.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

“Ngọc bích” lưng chừng trời

“Ngọc bích” lưng chừng trời

Chúng tôi ngược “cổng trời” trên vòng cung lớn Tả Van lên Séo Mý Tỷ, vùng đất “gần nhà xa ngõ”, chỉ cách thị xã Sa Pa tráng lệ chưa đầy 20 km mà như một thế giới khác, với bao câu chuyện về đất và người nơi đây đậm màu cổ tích, như chàng hoàng tử miền sơn cước đang bước ra hội nhập cùng bè bạn muôn phương.

Bí ẩn kho vàng Nặm Pạu

Bí ẩn kho vàng Nặm Pạu

Trên đỉnh núi Nặm Pạu nơi thâm sơn cùng cốc nằm ở khu vực giáp ranh huyện Bảo Yên (Lào Cai) và Quang Bình (Hà Giang) ẩn giấu câu chuyện kỳ bí về kho vàng chôn giấu trong lòng núi chưa có lời giải đáp.

Dọc dải sông Hồng: Từ cột cờ Lũng Pô đến đền thiêng Bảo Hà

Dọc dải sông Hồng: Từ cột cờ Lũng Pô đến đền thiêng Bảo Hà

Sông Hồng chảy qua nhiều tỉnh, thành phố nước ta trước khi hòa mình vào biển Đông mênh mông, khi chảy vào Việt Nam tại Lào Cai sông chảy thành một đường thẳng thông suốt, mạnh mẽ, phách khí giữa những dáng núi, dáng đồi điệp trùng. Sông Hồng không chỉ là nét chấm phá, tạo nên sự hài hòa của thắng cảnh mà đang là mạch nguồn của những ý tưởng, đồ án, quy hoạch lớn.

Giàng Thị Xinh và hành trình đặc biệt

Giàng Thị Xinh và hành trình đặc biệt

Khuôn mặt khả ái, xinh xắn như nụ đào chớm xuân cùng câu chuyện đầy nghị lực, khao khát vươn lên như mầm xanh nảy trên đất khó, cô học trò nhỏ Giàng Thị Xinh ở xã vùng cao Lùng Phình (huyện Bắc Hà) đã có những trải nghiệm ấn tượng.

Giữ lửa nghề rèn

Giữ lửa nghề rèn

Cuộc sống đổi thay, nghề rèn đúc ở Bắc Hà cũng dần mai một, nhưng với nhiều người thì khát vọng, quyết tâm giữ lửa nghề vẫn thôi thúc từng ngày.

Quà tặng từ "mẹ thiên nhiên"

Quà tặng từ "mẹ thiên nhiên"

Cách trung tâm xã Sín Chéng (huyện Si Ma Cai) khoảng 3 km, thôn Ngải Phóng Chồ ẩn mình trong sương mù dày đặc. Đất đai cằn cỗi, những tảng đá xám xịt vương vãi trên khắp nương đồi như thử thách ý chí của con người nơi đây. Cảm phục trước sự chăm chỉ lao động của người dân Ngải Phóng Chồ, “mẹ thiên nhiên” đã dành tặng vùng đất này món quà ý nghĩa, đó là “khó chua Khe Ma” - một hang động kỳ vĩ và bí ẩn.

“Làng nghề” hối hả đón tết

“Làng nghề” hối hả đón tết

Chỉ còn 1 tuần nữa là đến tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, nhưng trước đó, "làng nghề” ở các địa phương trong tỉnh đã hối hả sản xuất, kịp thời cung cấp cho thị trường sản phẩm đặc hữu, mang đậm hương vị tết.

Ga Phố Lu thưa vắng những chuyến tàu

Ga Phố Lu thưa vắng những chuyến tàu

Thời “hoàng kim” của tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai, trong số các nhà ga nằm trên đất Lào Cai thì ga Phố Lu chỉ xếp sau ga Phố Mới về lượng hàng hóa và hành khách, khu vực xung quanh nhà ga lúc nào cũng nườm nượp, người tứ xứ đổ về đây tìm việc làm.

Cần khẩn trương giải quyết vướng mắc

Thi công nâng cấp Quốc lộ 279, đoạn qua xã Dương Quỳ: Cần khẩn trương giải quyết vướng mắc

Dù công tác giải phóng mặt bằng chưa xong, nhiều nhà dân chưa di chuyển khỏi khu vực công trường nhưng chủ đầu tư Dự án nâng cấp Quốc lộ 279 (đoạn qua xã Dương Quỳ, huyện Văn Bàn) vẫn để nhà thầu thi công đào đắp, san gạt, đổ đất thải vây quanh khu dân cư, khiến người dân sống trong nguy hiểm, nhà cửa bị hỏng, ảnh hưởng đến tài sản và an toàn tính mạng.

Để chè xuân ngát hương

Để chè xuân ngát hương

Từ trung tuần tháng 12 trở đi, sáng sớm đến chiều muộn, “vựa” chè ở Mường Khương rộn vang tiếng máy cắt, tỉa cành chè. Các thôn vắng bóng người lớn, muốn gặp được phải leo đồi.

Sân Quảng trường Ga Lào Cai: Ô nhiễm môi trường, cảnh quan nhếch nhác

Sân Quảng trường Ga Lào Cai: Ô nhiễm môi trường, cảnh quan nhếch nhác

Sân Quảng trường trước cửa Ga Đường sắt liên vận quốc tế Lào Cai (gọi tắt là Sân Quảng trường Ga Lào Cai) tại phường Lào Cai (thành phố Lào Cai) được Nhà nước đầu tư xây dựng với mặt bằng rộng hàng nghìn mét vuông nhằm phục vụ các phương tiện dừng, đỗ, đón trả khách đi tàu tuyến Hà Nội - Lào Cai và ngược lại. Tuy nhiên, do công tác quản lý có nhiều bất cập, tại đây đang xảy ra cảnh nhếch nhác, mất mỹ quan, ô nhiễm môi trường… làm xấu hình ảnh một nhà ga đường sắt liên vận quốc tế.

Bảo Yên: Đang xác định nguyên nhân khiến cá chết bất thường trên sông Chảy

Bảo Yên: Đang xác định nguyên nhân khiến cá chết bất thường trên sông Chảy

Sáng 27/12, trên sông Chảy, đoạn qua địa phận xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên xảy ra hiện tượng cá ngoài tự nhiên và cá trong các lồng nuôi trên sông lờ đờ, nổi đầu lên mặt nước sau đó bị chết. Hiện tượng này hiện chưa xác định được nguyên nhân, nên có nhiều luồng dư luận trái chiều.

Nậm Mả - xã có 2 thôn

Nậm Mả - xã có 2 thôn

Với 2 thôn, Nậm Mả là xã có ít thôn nhất không chỉ của huyện Văn Bàn mà cả của tỉnh. Địa bàn rộng, dân cư thưa, lợi thế phát triển kinh tế hầu như không có gì nổi bật là những thách thức mà cấp ủy đảng, chính quyền và người dân nơi đây phải đối mặt trên chặng đường thu hẹp khoảng cách phát triển với các xã trên địa bàn huyện.

Bài cuối: Khơi mở tiềm năng, nâng tầm giá trị

Bài cuối: Khơi mở tiềm năng, nâng tầm giá trị

Ngành nông nghiệp và nhiều doanh nghiệp, cá nhân đã vào cuộc cùng địa phương triển khai các hoạt động để bảo tồn, cũng như xây dựng phương án dự án để thực hiện, gợi mở những giải pháp cho vùng chè cổ thụ, làm các dòng trà cao cấp (giá trị cao) trồng mới, làm du lịch… Đặc biệt, gần đây, có những cá nhân, tổ chức đã dành nhiều tâm huyết để nâng tầm sản phẩm trà Việt, trong đó có nguyên liệu từ các vùng chè cổ thụ ở Lào Cai.

Bài 2:"Đánh thức" vùng chè cổ thụ

Bài 2:"Đánh thức" vùng chè cổ thụ

Vài ba năm gần đây, những rừng chè cổ thụ đã dần được “đánh thức”. Các địa phương trong tỉnh đã nhận ra giá trị của cây chè cổ thụ và bắt đầu có những động thái tích cực trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của chè cổ thụ. Dẫu rằng, vẫn là bài toán chưa tìm được đáp án chính xác, nhưng phần nào các “phép tính” đã mang lại tín hiệu tốt cho những rừng chè cổ thụ và cả những người đang sở hữu “báu vật” trong tay.

Bài 1: Giai thoại kể dưới gốc chè cổ thụ

Bài 1: Giai thoại kể dưới gốc chè cổ thụ

Những cây chè cổ thụ cứ lặng lẽ ra búp mỗi vụ, rồi tỏa hương thơm trong từng mẻ sao sấy của đồng bào thiểu số ở tít trên núi cao. Đơn giản chỉ là thức uống dân dã truyền lại qua bao thế hệ của đời người, để rồi giờ đây, kho “vàng xanh” được mở cửa, những gốc chè “trơ gan cùng tuế nguyệt” hàng trăm năm ấy đang được đánh thức và khơi mở tiềm năng bằng sự quan tâm bảo tồn, phát huy chất lượng, nâng tầm giá trị sản phẩm.

fb yt zl tw