Việc làm nhân văn sâu sắc

Tháng 10/2024, Chính phủ có chỉ đạo thực hiện “Chính sách hỗ trợ xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở đối với người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ và tỷ lệ phân bổ vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, vốn đối ứng địa phương”. Ngay sau đó, các bộ phận chuyên môn của Sở Xây dựng đã tích cực phối hợp với bên có liên quan thực hiện mẫu thiết kế định hình nhằm đảm bảo tiến độ ngày 31/12/2024 hoàn thành việc xóa nhà tạm cho hộ người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ.

Báo cáo gần đây của UBND tỉnh cho thấy, toàn tỉnh có 275 nhà tạm, nhà xuống cấp của đối tượng là người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ cần được hỗ trợ sửa chữa, làm nhà mới. Trong đó có 115 nhà cần làm mới và và 160 nhà cần sửa chữa, khắc phục.

Đứng đầu danh sách về số hộ người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ cần được hỗ trợ là các huyện: Bảo Yên, Bảo Thắng, Văn Bàn, tiếp đến là các huyện: Mường Khương, Bát Xát; các huyện, thị xã, thành phố còn lại có từ 2 đến 5 nhà cần hỗ trợ.

Khó khăn chung trong hỗ trợ hộ người có công với cách mạng, gia đình thân nhân liệt sĩ làm nhà mới và sửa nhà ở là từ tháng 9/2024 đến nay, toàn tỉnh có gần 6.000 nghìn ngôi nhà diện được hỗ trợ sửa chữa, làm mới khởi công xây dựng nên việc đáp ứng nguồn vật liệu, nhân lực, việc bố trí cán bộ hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục về đất đai, xây dựng gặp khó khăn...

Với những huyện nghèo như Mường Khương thì còn những khó khăn có tính đặc thù. Ông Phạm Đức Trung, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Mường Khương cho biết: Số hộ người có công với cách mạng, gia đình thân nhân liệt sĩ đang ở nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện không nhiều nhưng cái khó là một số hộ không có kinh phí đối ứng hoặc kinh phí quá ít. Do đó, việc hỗ trợ mẫu định hình đã giúp giải quyết, tháo gỡ phần nào khó khăn.

Với sự vào cuộc tích cực của các đơn vị, các sở, ngành chức năng, các địa phương, trong đó có việc hỗ trợ mẫu thiết kế định hình làm nhà ở đã giúp nhiều hộ người có công với cách mạng, gia đình thân nhân liệt sĩ thuận lợi trong xây dựng, sửa chữa nhà ở. Theo báo cáo của cơ quan chức năng, nhờ được ưu tiên về nguồn lực hỗ trợ mà đến nay có trên 80% nhà ở của hộ người có công, gia đình thân nhân liệt sĩ đã hoàn thành, dự kiến đến hết 31/12 cơ bản 275 nhà trên phạm vi toàn tỉnh sẽ hoàn thành, người dân dọn vào ở nhà mới.

Không chỉ huyện Mường Khương mà các huyện vùng cao như Bắc Hà, Si Ma Cai, thị xã Sa Pa và các xã vùng cao của huyện Bát Xát cũng đang gặp khó khăn tương tự.

Ông Nông Văn Quyền, Trưởng phòng Quản lý nhà - Thị trường bất động sản (Sở Xây dựng) cho hay: Thực hiện sự chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy qua các hội nghị chuyên đề, hơn 1 tháng qua, Sở Xây dựng đã tích cực phối hợp với các bên liên quan tiến hành thiết kế định hình để các địa phương, cá nhân người được hưởng lợi tham khảo, áp dụng vào đầu tư xây mới, sửa chữa nhà ở.

Đã có một số mẫu định hình, phương án làm nhà cho hộ người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ được đưa ra nhưng qua xem xét, rà soát chưa đảm bảo các tiêu chí về văn hóa, phong tục, tập quán, các yếu tố về tự nhiên (như khí hậu, thời tiết, địa hình), thị trường vật liệu và đặc biệt là chi phí xây dựng nên các mẫu đang được khẩn trương hoàn thiện.

Cũng theo ông Nông Văn Quyền, dù mẫu thiết kế nhà định hình cho riêng đối tượng người có công với cách mạng, thân nhân gia đình liệt sĩ chưa chính thức ban hành nhưng từ tháng 10/2024, Sở Xây dựng đã báo cáo Bộ Xây dựng về việc hoàn thành 3 mẫu thiết kế nhà định hình theo chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025. Những mẫu này hoàn toàn có thể áp áp dụng làm nhà cho đối tượng người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ.

Trong đó, mẫu số 1 là nhà 2 gian, rộng 32,4 m², cao 1 tầng, nền láng vữa xi măng, tường xây gạch 110 mm, lăn sơn 3 lớp, mái tôn lạnh, móng xây gạch với kinh phí dự trù 80,3 triệu đồng. Với mẫu này, người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ được hỗ trợ 60 triệu đồng, nguồn đối ứng cần 20,3 triệu đồng.

Mẫu định hình nhà ở thứ 2 là nhà 3 gian, được Sở Xây dựng thiết kế rộng 41,8 m², móng xây gạch, cao 1 tầng, cũng có các thông số kỹ thuật như mẫu số 1, kinh phí đầu tư 104,2 triệu đồng; trừ số tiền được Nhà nước hỗ trợ, gia đình có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ cần đối ứng tối thiểu 44,2 triệu đồng.

Mẫu thứ 3 là nhà 3 gian, có diện tích và thông số kỹ thuật tương tự như mẫu số 2 nhưng mức đầu tư là 110,2 triệu đồng, gia đình được hỗ trợ cần đối ứng 50,2 triệu đồng để hoàn thiện.

Cũng trong tháng 10/2024, Công an tỉnh phối hợp với Sở Xây dựng hoàn thành 1 mẫu thiết kế định hình Nhà tình nghĩa phục vụ công tác hỗ trợ sau ảnh hưởng bão số 3, gồm hạng mục: nhà 2 gian, bếp và nhà vệ sinh với tổng diện tích 48,5 m²; nhà 1 tầng, nền lát gạch, tường xây 110 mm, móng xây gạch, sơn 3 lớp; kinh phí dự trù 127 triệu đồng. Nếu gia đình có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ áp dụng mẫu này cần nguồn kinh phí đối ứng 67 triệu đồng.

Theo cán bộ phòng chuyên môn của Sở Xây dựng, với các mẫu định hình như trên, khái toán đầu tư đã bao gồm mọi chi phí, kể cả hệ số chênh lệch giá vật liệu, nhân công giữa các khu vực trong tỉnh. Các địa phương, cá nhân khi áp dụng mẫu định hình trên trong điều kiện thiếu kinh phí cần tính toán đến việc huy động nguồn lực sẵn có, nguồn lực tại chỗ như tự san tạo mặt bằng, vận chuyển vật liệu, tận dụng vật liệu cũ để giảm chi phí đầu tư.

Đặc biệt, các địa phương cần phát huy tích cực phong trào làm nhà đổi công, giúp nhau (ngày công, vật liệu, cho vay tiền) làm nhà để giảm áp lực kinh phí cho hộ được hưởng chính sách.

Cán bộ Sở Xây dựng cũng lưu ý là chi phí ngày công cho một ngôi nhà xây dựng mới thường chiếm ít nhất 1/3 mức đầu tư nên việc huy động ngày công tại chỗ sẽ giúp các địa phương sớm hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ trước ngày 31/12/2024.

Thiết kế nhà định hình và hỗ trợ hộ người có công với cách mạng, hộ thân nhân liệt sĩ làm nhà vừa là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong thời điểm này vừa là việc làm có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, mang đậm truyền thống tốt đẹp, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai.