Lệch pha cung - cầu
Báo cáo Thị trường lao động quý II/2025 vừa được Vieclam24h công bố cho thấy, người lao động bị sa thải ngày càng nhiều, với hơn 72,7% đã chủ động tìm việc trở lại. Tuy nhiên, chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn. Điều này cho thấy hành trình tái hòa nhập thị trường đầy thách thức.
Ở chiều ngược lại, DN vẫn đang thiếu người nghiêm trọng. Có đến 77,4% DN đánh giá tuyển dụng khó khăn hơn cùng kỳ, đặc biệt ở nhóm nhân viên chính thức và cấp trung - những vị trí vốn được xem là “xương sống” vận hành.
“Cung có, cầu có, nhưng không gặp nhau” - nghịch lý rõ rệt này phản ánh sự đứt gãy ngày càng sâu trong kết nối giữa người tìm việc và nhà tuyển dụng, không còn là vấn đề số lượng, mà là khoảng cách trong kỳ vọng, kỹ năng và tâm lý”, báo cáo nhận định.
Lý giải nguyên nhân, báo cáo cho biết, người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc có lợi hơn. 64% ưu tiên phúc lợi tốt hơn, 59,8% muốn công việc ổn định, và 58,7% đặt lương cao hơn làm tiêu chí hàng đầu. Tuy nhiên, DN lại ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng (43,3%), truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng (35,2%), còn tăng lương thưởng chỉ đứng thứ ba (29,5%) và thêm phúc lợi đứng thứ tư (25,7%). Sự lệch pha này khiến việc thu hút và giữ chân nhân tài trở nên chông gai, ngay cả khi DN đang nỗ lực tuyển dụng.
Đáng chú ý theo báo cáo, chỉ 23,4% DN có kế hoạch tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp hoặc thực tập sinh. Trong khi đó, nhóm tuổi 18 - 24 chiếm tỷ lệ đáng kể trong nhóm bị sa thải. Điều này phản ánh một nghịch lý: nguồn cung lao động trẻ thì dồi dào, nhưng lại thiếu cơ hội thực sự để học hỏi, thử sức và phát triển. Việc lực lượng trẻ bị "bỏ lại phía sau" trong làn sóng tái cấu trúc cũng là một điểm nghẽn nghiêm trọng nếu xét đến mục tiêu dài hạn về chất lượng nguồn nhân lực.
“Giải mã” hiện tượng vì sao lao động thất nghiệp nhiều mà DN khó tuyển dụng, bà Nguyễn Võ Minh Thư - Phó Trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp (KCX - KCN) TPHCM cho biết, hiện nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông của các DN tại các KCX - KCN vẫn rất lớn. Nhiều công ty đang gặp khó trong việc tuyển thêm lao động vì hàng loạt rào cản khách quan lẫn chủ quan.
Bà Thư cho biết, trước đây TPHCM là điểm đến của hàng triệu lao động tỉnh lẻ. Tuy nhiên, hiện nay các địa phương lân cận đều đã phát triển mạnh hệ thống KCX - KCN, tạo việc làm tại chỗ cho người lao động. Khi có thể làm việc gần nhà, không phải xa gia đình hay tốn chi phí thuê trọ, nhiều người không còn nhu cầu lên thành phố tìm việc như trước. Bên cạnh đó, trong khi DN cần người có tay nghề, chuyên môn nhất định, thì phần lớn người tìm việc lại là lao động phổ thông chưa qua đào tạo. Sự lệch pha giữa năng lực người lao động và yêu cầu của DN khiến thị trường lao động khó gặp nhau.
Thị trường lao động quý III duy trì đà ổn định
Nhận định về thị trường lao động những tháng cuối năm, báo cáo cho thấy, 56,2% DN cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự, dù theo hướng cẩn trọng và chọn lọc hơn. Đa số DN tập trung tuyển kinh doanh - bán hàng (54%), kỹ sư sản xuất (23%) và lao động phổ thông có tay nghề (20%).
Ngược lại, nhu cầu tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp và các cấp bậc quản lý cao vẫn còn khá thấp. Dữ liệu này cho thấy thị trường chưa phục hồi đồng đều mà vẫn đang trong giai đoạn “lọc người”, ưu tiên nhóm có thể tạo giá trị thực tế trong ngắn hạn.
Tương tự, đề cập về triển vọng của thị trường tuyển dụng trong quý III/2025, ông Nguyễn Hoàng Thanh Chương - Giám đốc Dịch vụ Tuyển dụng, Adecco Việt Nam, nhận định thị trường tuyển dụng sẽ duy trì đà ổn định. DN sẽ ưu tiên những ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật và linh hoạt trong vận hành. Các vị trí then chốt vẫn được chú trọng tuyển dụng, với yêu cầu cao hơn về các kỹ năng đáp ứng xu hướng tương lai, khả năng thích ứng và tính tuân thủ.
Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và DN, các chuyên gia cho rằng, đối với DN cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động, đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng, và ứng dụng công nghệ thông minh để tăng năng suất và giảm tải áp lực cho nhân sự ở lại.
Đối với người lao động, cần duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục (đặc biệt là kỹ năng bền vững và khó bị thay thế), chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân, không để tâm lý bất an chi phối quyết định, tìm hiểu kỹ về DN và thị trường, điều chỉnh kỳ vọng tài chính thực tế và tận dụng tối đa các công cụ tìm việc.
