Hiểu để yêu và cùng đưa phở trở thành di sản

Hàn Quốc có kim chi; Trung Quốc nổi tiếng với bánh bao, sủi cảo; Pháp có phô mai và rượu vang. Còn Việt Nam, tất nhiên phải là phở.

Chuyên gia đề xuất sớm xúc tiến xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO ghi danh ẩm thực phở Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể thế giới.

Chuyên gia đề xuất sớm xúc tiến xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO ghi danh ẩm thực phở Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể thế giới.

Phong phú phở Việt

Festival Phở 2024 diễn ra tại Nam Định đã kết thúc nhưng dư vị của phở sẽ còn lan xa. Không dừng lại ở con số 50 nghìn bát phở thuộc 30 gian hàng đại diện cho phong vị của mọi miền đất nước, mà những câu chuyện từ gốc rễ lịch sử cho đến hiện đại cũng được tái hiện nhằm đưa phở trở thành di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia và thế giới.

Ngày 18/3, nghệ nhân Lê Thị Thiết - Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Nam Định cho biết sau 3 ngày tổ chức Festival Phở 2024 (từ 15 đến 17/3), có khoảng 50 nghìn bát phở đồng giá 15.000 phục vụ thực khách.

Đáng mừng nhất là có rất nhiều thực khách người nước ngoài, họ đến festival không chỉ để thưởng thức vị phở, mà còn để hiểu lịch sử về món ăn đặc trưng có thể đại diện cho ẩm thực Việt Nam.

Festival Phở 2024 không dừng lại ở quy mô của lễ hội ẩm thực, các chương trình nhằm tôn vinh, quảng bá phở còn được thực hiện đa dạng thông qua chuỗi hoạt động tham quan, tọa đàm nhằm đem đến những góc nhìn thú vị về phong vị các loại phở của Việt Nam.

Khách tham quan được chiêm ngưỡng toàn bộ quá trình làm phở từ tráng bánh, thái bánh phở, nấu nước dùng, thái thịt, ướp gia vị… lắng nghe những câu chuyện đời, chuyện nghề của các nghệ nhân phở nổi tiếng đến từ nhiều địa phương.

Đặc biệt, thực khách còn có thể trực tiếp trải nghiệm làm phở, từ khâu chọn nguyên liệu, chế nước phở cho đến chọn bánh phở để có cảm nhận về một món ngon rất giản dị nhưng cũng cực kỳ công phu. Nhiều người cũng bất ngờ không chỉ với vị phở mà còn với màu sắc của từng loại phở khác nhau.

Không đơn thuần như phở trắng nước trong, sự góp mặt của phở ngô Hà Giang, phở gấc (Cao Bằng), phở chua Lạng Sơn, phở atiso Đà Lạt (Lâm Đồng), phở sắn Quế Sơn (Quảng Nam), phở bột chuối xanh Thừa Thiên Huế, phở sâm Ngọc Linh (Kon Tum)… đã làm cho phong vị phở Việt thêm phong phú.

Phở atiso Đà Lạt chuẩn bị nguyên liệu cho 2.500 bát phở để bán trong ba ngày, nhưng nhận được sự ủng hộ lớn từ thực khách cho nên hết hàng chỉ sau hai ngày. Phở ngô Hà Giang với sợi phở làm từ bột ngô, nước dùng ninh từ rau củ quả cũng đem lại những hương vị lạ khiến nhiều người tò mò.

Mỗi bát phở, dù đại diện cho vùng miền nào, dù là phở bò, gà, trâu hay phở chay thực dưỡng cũng được chăm chút bởi đôi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân, khiến cho hương vị và màu sắc phở trở nên hấp dẫn.

Đặc biệt với tiết trời mưa xuân, cái lạnh vẫn bao trùm cả xứ Thành Nam nên những áng khói đưa theo hương phở cứ ngạt ngào khắp các con phố ven hồ Tức Mặc, làm cho thực khách cảm thấy phở không chỉ là một món ăn, mà còn mang những phong vị văn hóa rất xưa và rất đáng được trân trọng.

Đền Vân Cù - nơi giữ tục lệ nấu phở cúng vua Hùng.

Đền Vân Cù - nơi giữ tục lệ nấu phở cúng vua Hùng.

Khó xác định “năm sinh, quê quán” của phở

Song hành cùng những bát phở ngon, du khách tham gia Festival Phở 2024 còn được tìm hiểu về cội rễ và những nghiên cứu sâu sắc về phở.

Tọa đàm “Con đường phở Việt” với sự góp mặt của những nhà sử học, nhà nghiên cứu, như: Dương Trung Quốc, Vũ Thế Long, Trịnh Quang Dũng… giúp làm rõ sự hình thành, tiếp biến và ý nghĩa văn hóa của phở.

Nhà nghiên cứu Trịnh Quang Dũng là tác giả cuốn sách “Trăm năm phở Việt” cho rằng, phở là một món ăn không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, có thể ăn sáng, trưa, chiều, tối. Không có món ăn nào lăn lộn với dân tộc Việt như phở. Và phở trở thành đại sứ văn hóa, du khách quốc tế đến Việt Nam để đi ăn phở. Phở có sức lan tỏa toàn cầu và sức mạnh của phở là văn hóa phở.

Nhà sử học Dương Trung Quốc lại chỉ ra 3 loại nguyên liệu không thể thiếu để tạo nên phở: Thịt bò, bánh phở, nước mắm. Thịt bò hiện diện tại Nam Định vào cuối thế kỷ 19 theo thói quen của người Pháp sống và làm việc tại Nam Định. Từ không gian của văn hóa lúa nước, người Việt ăn các loại chế biến từ gạo, trong đó có bánh phở. Nguyên liệu thứ 3 chính là nước mắm được ủ và lên men từ cá biển.

Học sinh tại Nam Định tham gia trải nghiệm chế biến phở tại Festival Phở 2024.

Học sinh tại Nam Định tham gia trải nghiệm chế biến phở tại Festival Phở 2024.

Ông Quốc khẳng định, các nguyên liệu này kết hợp lại trở thành một món ăn quốc hồn quốc túy, quan trọng là chúng ta dõi tìm nguồn gốc của phở trong quá khứ để đi tìm con đường phát triển phở trong tương lai.

Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Vũ Thế Long thì nguồn gốc của phở xuất hiện đầu tiên lúc nào và ở đâu vẫn là những câu hỏi chưa được trả lời. Nam Định và Hà Nội xuất hiện nghề phở sớm đã được nhà nghiên cứu Pierre Gourou nói đến trong sách do Viện Viễn Đông Bác cổ xuất bản.

Ngay tại Nam Định, loại phở được nhiều người biết đến và ưa thích là phở Cồ phát xuất từ thôn Vân Cù, xã Đồng Sơn (Nam Trực). Người dân nơi đây cho rằng, khi Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân thì vùng đất này là nơi dự trữ quân lương, để nhớ tên nước Đại Cồ Việt, người trong làng đã lấy chữ Cồ để làm họ. Tuy vậy, không ai biết phở Cồ có từ bao giờ nhưng biết chắc người làng Vân Cù đã đi bán phở từ những năm 1900.

Trong sách “Người nông dân châu thổ Bắc Kỳ” của nhà nghiên cứu người Pháp là Pierre Gourou, các làng chuyên bán phở được nhắc tới là làng Di Trạch ở Hà Đông (Hà Nội) và làng Giao Cù ở Nam Trực (Nam Định).

Tuy nhiên lại không nhắc gì đến Vân Cù trong khi đây là nơi được coi là “cái nôi” của phở. Đền Vân Cù - nơi thờ vua Hùng cũng vẫn giữ tục lệ trong dịp tế lễ hàng năm vào ngày 10/3, người làng đều nấu phở để cúng tế vua Hùng.

Tuy rất khó hoặc sẽ không thể xác định “năm sinh, quê quán” của phở, nhưng sự tồn tại và ngày càng phát triển của phở đã chứng minh sức sống mãnh liệt của ẩm thực Việt, để mỗi người thêm yêu và cùng nhau đưa phở trở thành di sản.

Tại tọa đàm “Con đường phở Việt”, giới chuyên gia đề xuất Nam Định nên xây dựng một con phố mang tên phở, bởi lịch sử và sự nhiệt huyết cũng như tình yêu của người địa phương dành cho phở. Bên cạnh đó, việc dõi tìm nguồn gốc của phở cũng rất quan trọng, nhưng trước mắt cần sớm xúc tiến xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO ghi danh ẩm thực phở Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể thế giới.

Báo Giáo dục & Thời đại

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại Mường Khương

Dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại Mường Khương

Sáng 25/4, Ban Tổ chức, Ban Giám khảo và đại diện cán bộ, diễn viên các đoàn nghệ thuật tham dự Liên hoan Nghệ thuật quần chúng các xã, phường, thị trấn biên giới tỉnh Lào Cai lần thứ 2 năm 2025 đã dâng hương tại Nhà bia tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ của Trung đoàn 148, Nhà bia liệt sĩ tại Đồn Biên phòng Pha Long.

350 khúc tráng ca bất tử xuất hiện tại lễ diễu binh, diễu hành ngày 30/4

350 khúc tráng ca bất tử xuất hiện tại lễ diễu binh, diễu hành ngày 30/4

Sự kiện diễu binh, diễu hành cấp quốc gia kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025) không chỉ là màn trình diễn lực lượng mà còn là cuộc gặp gỡ lịch sử giữa quá khứ và hiện tại. Trong dòng diễu hành hùng tráng ấy, có một khối đặc biệt không bước đi mà ngồi, đó là 350 con người biểu trưng cho 350 khúc tráng ca bất tử. Họ là minh chứng sống cho một thời oanh liệt của dân tộc.

Khai mạc triển lãm ảnh "Từ Hiệp định Paris đến Đại thắng mùa Xuân 1975"

Khai mạc triển lãm ảnh "Từ Hiệp định Paris đến Đại thắng mùa Xuân 1975"

Sáng 24/4, tại Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, triển lãm chuyên đề “Từ Hiệp định Paris đến Đại thắng mùa Xuân 1975” được khai mạc, mang đến cho công chúng cái nhìn sâu sắc, chân thật về một giai đoạn lịch sử đặc biệt trong công cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do và hòa bình của dân tộc Việt Nam.

Thơm ngon "chồi rừng" vùng Tây Bắc

Thơm ngon "chồi rừng" vùng Tây Bắc

Tháng Ba, tháng Tư về, khi hoa ban, hoa trẩu nở trắng sườn đồi Tây Bắc cũng là lúc các loại cây rừng đâm chồi, nảy lộc. Dịp này, măng rừng Lào Cai như măng sặt, măng vầu... hay các loại mầm, chồi như mầm thảo quả, măng riềng bước vào mùa rộ.

Hơn 300 ảnh, tài liệu, hiện vật được giới thiệu tại Trưng bày "Đất nước trọn niềm vui"

Hơn 300 ảnh, tài liệu, hiện vật được giới thiệu tại Trưng bày "Đất nước trọn niềm vui"

Với hơn 300 hình ảnh, tài liệu, hiện vật, Trưng bày “Đất nước trọn niềm vui” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh đã giới thiệu tới công chúng về hành trình vinh quang đưa cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ chống đế quốc Mỹ xâm lược của dân tộc ta đến thắng lợi huy hoàng, non sông thu về một mối.

Ngày hội Sách và Văn hóa đọc năm 2025

Ngày hội Sách và Văn hóa đọc năm 2025

Chiều 23/4, tại Trường PTDT nội trú THCS và THPT huyện Mường Khương, Thư viện tỉnh phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông, Huyện đoàn và Trường PTDT nội trú THCS và THPT huyện Mường Khương tổ chức Ngày hội Sách và Văn hóa đọc trong hệ thống thư viện và nhà văn hóa trên địa bàn tỉnh Lào Cai năm 2025, với chủ đề “Văn hóa đọc - kết nối cộng đồng”.

Thư viện Lào Cai nhân lên tình yêu sách

Thư viện Lào Cai nhân lên tình yêu sách

Cùng với việc đổi mới phong cách phục vụ, không gian đọc và cách thức tra cứu, tìm sách thuận tiện tại khu vực phòng đọc và phòng mượn sách ở trụ sở chính, Thư viện tỉnh Lào Cai còn tích cực đưa sách đến gần công chúng với chuỗi hoạt động lớn, nhỏ tại cơ sở, qua đó bồi đắp đam mê, tình yêu sách cho học sinh cũng như mọi lứa tuổi.

Khai mạc Lễ hội Chợ Phong Lưu Khâu Vai năm 2025

Khai mạc Lễ hội Chợ Phong Lưu Khâu Vai năm 2025

Tối 22/4, tại Quảng trường trung tâm huyện Mèo Vạc, UBND huyện Mèo Vạc long trọng tổ chức Lễ hội Chợ Phong Lưu Khâu Vai năm 2025. Đến dự có các đồng chí: Thào Hồng Sơn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Trần Mạnh Lợi, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy; Vương Ngọc Hà, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành, huyện Mèo Vạc, cùng đông đảo nhân dân và du khách.

Sức sống di sản nghề cói Kim Sơn

Sức sống di sản nghề cói Kim Sơn

Sau khi được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, nghề cói Kim Sơn (Ninh Bình) đã có bước phát triển rõ rệt. Người dân hưởng lợi trực tiếp từ việc tăng giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường và phát triển du lịch làng nghề.

Mỗi trang sách vun đắp một niềm tự hào

Mỗi trang sách vun đắp một niềm tự hào

Mỗi trang sách không chỉ bồi đắp tri thức, mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, khơi gợi niềm tự hào về lịch sử dân tộc trong lòng thế hệ trẻ, đặc biệt trong những ngày tháng 4 lịch sử, kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Các trò chơi, trò diễn dân gian là nguồn tài nguyên cho du lịch

Các trò chơi, trò diễn dân gian là nguồn tài nguyên cho du lịch

Không chỉ chứa đựng ký ức về làng quê, các trò chơi, trò diễn dân gian còn là nét sinh hoạt văn hóa cộng đồng góp phần làm nên bản sắc cho từng vùng miền trên dải đất hình chữ S. Trong bối cảnh nhu cầu trải nghiệm văn hóa địa phương của du khách ngày càng cao, việc khai thác những di sản dân gian này được xem là hướng đi giúp đa dạng hóa sản phẩm và tạo điểm nhấn cho các điểm đến.

Tổ chức ngày hội truyền thông với chủ đề "Internet mở lối - văn hóa đọc dẫn đường"

Tổ chức ngày hội truyền thông với chủ đề "Internet mở lối - văn hóa đọc dẫn đường"

Sáng 21/4, Thư viện tỉnh Lào Cai phối hợp với Trường THPT số 3 thành phố Lào Cai tổ chức Ngày hội truyền thông về internet, chuyển đổi số, STEM và phát triển văn hóa đọc năm 2025 với chủ đề: “Internet mở lối - văn hóa đọc dẫn đường". Hoạt động được tổ chức nhằm thực hiện hiệu quả Kế hoạch về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh Lào Cai.

Tuần phim Kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Tuần phim Kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Từ ngày 22 đến 25/4, Điện ảnh Quân đội nhân dân sẽ tổ chức Tuần phim Kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Đây là sự kiện có ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc, góp phần tri ân lịch sử, tôn vinh tinh thần yêu nước và khơi dậy khát vọng phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Phở - Hành trình trở thành di sản UNESCO và lan tỏa quốc tế

Phở - Hành trình trở thành di sản UNESCO và lan tỏa quốc tế

Trong khuôn khổ Festival Phở 2025 với chủ đề "Tinh hoa phở Việt - Di sản trong kỷ nguyên số" diễn ra tại Khu di tích Hoàng Thành Thăng Long, tọa đàm về hành trình của phở với dấu ấn trở thành di sản UNESCO và lan tỏa quốc tế đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, chuyên gia và du khách.

fb yt zl tw