Ðổi mới phương pháp vinh danh di sản

Việt Nam vừa có thêm sáu Di tích quốc gia đặc biệt, sau Quyết định số 1473/QÐ-TTg ngày 26/11/2024 xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt do Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký, nâng tổng số di tích quốc gia đặc biệt lên con số 139. Con số này sẽ tiếp tục dài thêm khi có hàng chục hồ sơ đề nghị xếp hạng đang được trình lên cơ quan có thẩm quyền xem xét.

1.png
Một góc Hoàng thành Thăng Long.

Di tích lịch sử chứa đựng câu chuyện lịch sử, văn hóa thông qua hiện vật. Trong đó, những công trình, địa điểm đánh dấu bước chuyển quan trọng của lịch sử; gắn với anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu; có những công trình, quần thể kiến trúc, những địa điểm khảo cổ hay cảnh quan thiên nhiên, sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc, nghệ thuật có giá trị đặc biệt của quốc gia; hoặc khu vực thiên nhiên có giá trị đặc thù nổi tiếng của Việt Nam và thế giới... được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt.

Nhưng với cách công nhận có phần "dễ" như hiện nay, danh sách Di tích quốc gia đặc biệt cứ tiếp tục nối dài không có điểm kết khi nhiều tỉnh, thành phố tìm cách để địa phương mình có Di tích quốc gia đặc biệt cho "bằng chị, bằng em", khiến giá trị "đặc biệt" có nguy cơ trở thành... phổ cập.

Việc phân hạng Di tích quốc gia đặc biệt, Di tích quốc gia, Di tích cấp tỉnh, thành phố là cần thiết, để chúng ta có biện pháp ứng xử phù hợp với từng di tích.

Dư luận từng rất quan tâm mỗi khi công bố Di tích quốc gia đặc biệt trước đây như về văn hóa có Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Cố đô Huế, đô thị cổ Hội An...; về di tích gắn với danh nhân có: Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, Khu di tích Pác Bó...

Nhưng với cách công nhận có phần "dễ" như hiện nay, danh sách Di tích quốc gia đặc biệt cứ tiếp tục nối dài không có điểm kết khi nhiều tỉnh, thành phố tìm cách để địa phương mình có Di tích quốc gia đặc biệt cho "bằng chị, bằng em", khiến giá trị "đặc biệt" có nguy cơ trở thành... phổ cập.

Chưa kể, một số địa phương cố tìm "kẽ hở" để "lên đời" di tích. Ðiển hình là có những địa phương sở hữu di tích gắn với danh nhân, nhưng di tích không quy mô, nay bố trí xây dựng thêm khu tưởng niệm, nhà trưng bày... Tức là xây thêm hạng mục mới để rồi xin "nâng tầm" thành đặc biệt.

Việc đổi mới phương pháp công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là cần thiết. Trước hết, cần kiểm kê tổng thể, nhận diện xem chúng ta đang "có gì", so sánh, đánh giá các di tích có tiềm năng trở thành di tích quốc gia đặc biệt. Ðây là cơ sở để công nhận di tích là đặc biệt hay không đặc biệt.

Thay vì mỗi năm một lần, cần giãn cách thời gian công nhận để quá trình đánh giá, công nhận được kỹ lưỡng hơn. Về mặt chuyên môn, có những di tích, điển hình như đình, đền, chùa có giá trị nổi bật nhưng tương đồng về nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, tiêu biểu cho một giai đoạn lịch sử nhất định, thì xây dựng quy trình đánh giá, lựa chọn di tích độc đáo nhất, giá trị nhất trong đó để vinh danh. Còn nếu xây dựng quy trình theo phương pháp hiện nay, chúng ta sẽ lần lượt công nhận tất cả nhóm đó là Di tích quốc gia đặc biệt.

Mặt khác, sau khi vinh danh giá trị đặc biệt, cần ràng buộc các địa phương về công tác bảo vệ, phát huy giá trị cho xứng đáng. Bởi hiện nay, việc bảo vệ, quản lý Di tích quốc gia đặc biệt cũng nảy sinh nhiều bất cập. Không ít di tích bị xâm hại, hoặc chưa được quan tâm đầu tư đúng mức. Di tích quốc gia đặc biệt, Bảo vật quốc gia là diện mạo văn hóa, lịch sử của mỗi quốc gia. Do đó, thay vì quá chú trọng số lượng, cần tập trung hơn vào đánh giá chất lượng. Bởi khi điều đặc biệt bị biến thành phổ cập thì giá trị đặc biệt sẽ bị pha loãng và chúng ta sẽ không nhận ra đâu là điều đặc biệt.

Theo nhandan.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

'Trang sử vàng' - tác phẩm của ánh sáng lịch sử và tâm hồn dân tộc

'Trang sử vàng' - tác phẩm của ánh sáng lịch sử và tâm hồn dân tộc

Tác phẩm điêu khắc ánh sáng "Trang sử vàng" của nghệ nhân Bùi Văn Tự được ra mắt đúng dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước và 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025). Tác phẩm vừa là biểu tượng nghệ thuật vừa thể hiện hành trình kể chuyện lịch sử bằng tâm hồn, khát vọng của người nghệ sĩ trẻ đầy thiết tha, sâu nặng.

Lão nông Hà Nhì 30 năm giữ nghề đan mâm

Lão nông Hà Nhì 30 năm giữ nghề đan mâm

Từ những thanh gỗ pơ mu cũ kỹ bị vùi trong lớp đất mục tưởng như bỏ đi hoặc chỉ dùng vào việc chẻ ra nhóm bếp, ông Chu Xe Gió, người Hà Nhì, xã Nậm Pung (Bát xát) có thể tách ra thành những chiếc nan mỏng như tấm bìa giấy để đan mâm theo kỹ thuật truyền thống của dân tộc Hà Nhì. Điều đáng nói, ông Chu Xe Gió là truyền nhân duy nhất của xã Nậm Pung có thể đan mâm bằng nan gỗ pơ mu trong khi một số người khác chỉ đan được bằng nan tre quen thuộc.

Nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc với chủ đề "Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam"

Nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc với chủ đề "Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam"

Hướng tới kỷ niệm 135 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025); 71 năm Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2025), từ ngày 5 - 31/5/2025 sẽ tổ chức các hoạt động tháng 5 với chủ đề “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

“Hành trình thống nhất” - Phim tài liệu đặc biệt về hòa giải dân tộc

“Hành trình thống nhất” - Phim tài liệu đặc biệt về hòa giải dân tộc

Bộ phim tài liệu đặc biệt mang tựa đề “Hành trình thống nhất” sẽ được phát sóng tối nay (2/5/2025) vào lúc 20 giờ 10 phút trên kênh VTV1. Đây là bộ phim nằm trong khuôn khổ chương trình VTV Đặc biệt của Đài Truyền hình Việt Nam kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước.

Triển lãm "VIETNAM 75" tôn vinh cuộc kháng chiến anh dũng của nhân dân Việt Nam

Triển lãm "VIETNAM 75" tôn vinh cuộc kháng chiến anh dũng của nhân dân Việt Nam

Diễn ra đúng vào dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), Triển lãm “VIETNAM 75” – Hồi ức lịch sử về chiến tranh Việt Nam đã mang đến một cái nhìn tổng quan cho cộng đồng và bạn bè quốc tế sinh sống tại Đức về một giai đoạn lịch sử của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Không chỉ tôn vinh cuộc kháng chiến anh dũng của nhân dân Việt Nam, mà “VIETNAM 75” còn nhắc nhớ về nỗi đau mà chiến tranh đã gây ra với hàng triệu gia đình.

Dấu ấn văn xuôi Lào Cai

Dấu ấn văn xuôi Lào Cai

Trên tay tôi đang là ấn phẩm còn thơm mùi mực : Tuyển tập Truyện ngắn hay Lào Cai. Lòng lâng lâng cảm xúc thật khó tả bởi ấn phẩm được Hội Văn học – Nghệ thuật Lào Cai phát hành đúng dịp cả nước nô nức tổ chức các hoạt động mừng đại lễ 50 năm non sông liền một dải, cũng là 50 năm nền văn học, nghệ thuật sau ngày đất nước thống nhất.

fb yt zl tw