Chỉ trong vòng hơn một tuần, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có hai động thái khiến nhiều người ngỡ ngàng là thay hai vị trí then chốt trong lĩnh vực Quốc phòng. Mục đích của ông Putin là muốn có một đội quân Nga chuyên nghiệp hơn, mạnh hơn và hiệu quả hơn.

Bộ trưởng Quốc phòng Anatoly Serdyukov vừa ra đi tuần trước vì lý liên quan tới bê bối bất động sản thì tuần sau đó Tổng tham mưu trưởng Nikolay Makarov đệ đơn từ chức.

Vì sao Putin 'trảm' Bộ trưởng Quốc phòng Các nhà phân tích cho rằng động thái mạnh tay của Tổng thống Nga Vladimir Putin sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Anatoly Serdyukov là một cơn bùng phát chưa từng có tại Kremlin.

Ngay sau khi nhậm chức, tân Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu đã bổ nhiệm Thượng Tướng Gerasimov 57 tuổi đảm nhận vị trí Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang của quân đội Nga thay ông Nikolay Makarov.

"Ông ấy là một quân nhân từ đầu tới chân, người đã phục vụ lâu năm trong các Lực lượng Vũ trang và rất được trọng vọng. Ông ấy có vô số kinh nghiệm trong công việc cả ở Tham mưu và trên chiến trường" - Shoigu nói về Gerarimov khi họp với Tổng thống Putin.

Cũng theo một nghị định do Tổng thống ban hành, từ giờ ông Gerasimov cũng đảm đương vị trí Thứ trưởng thứ nhất của Bộ Quốc phòng.

Ngay khi vừa nhậm chức, Tổng tham mưu trưởng đã bắt tay ngay vào việc. Tổng thống Putin giao cho ông Gerarimov phải xây dựng quan hệ đối tác bền vững với các nhà máy công nghiệp quốc phòng hàng đầu, tiếp tục vũ trang cho Quân đội và Hạm đội và cải thiện cấu trúc và chỉ huy của binh sĩ.

Ông Gerasimov được cho là một người chỉ trích công cuộc cải cách do Bộ trưởng Serdyukov tiến hành vốn gây phật lòng giới chức quân đội.

Trước đó, việc bổ nhiệm một nhà quản lý doanh nghiệp và là cựu quan chức thuế là Serdyukov làm Bộ trưởng Quốc phòng năm 2007 đã từng là một nỗ lực để mang lại một cái nhìn mới cho quân đội Nga: hiện đại hóa, hiệu quả, năng động và chuyên nghiệp. Cuộc chiến tại Kapkaz năm 2008 đã tạo đà thúc đẩy thật sự cho cuộc cải cách.

Cách thức mà Serdyukov và Nikolay Makarov hiện thực hóa ý tưởng này đã khiến dấy lên một phản ứng lẫn lộn. Một số nhân vật đã chỉ trích Serdyukov phá hủy đội quân có nền tảng từ quân đội Liên Xô từng chiến thắng vẻ vang trong cuộc Chiến tranh Thế giới II. Tuy nhiên, một số khác lại cho rằng Serdyukov đã tiến thành một cuộc cải cách thật sự trong suốt vài thập kỷ qua, và có thể có nhiều sai sót xảy ra nhưng họ cho rằng ông đã tạo được một vài biến chuyển.

Nhiệm vụ của ông là giảm bớt quân số, trong khi đây là một thực tế khắc nghiệt cho cuộc cải cách khi mà hàng ngàn quân nhân bị sai thải hoặc buộc phải về hưu sớm. Còn các quan chức tại ngũ đều được tăng lương rất cao.

Chính sách nhân sự của Serdyukov thường dấy lên các chỉ trích khi ông thay thế rất nhiều quan chức quân đội cấp cao trong Bộ Quốc phòng bằng các nhân vật từ giới dân sự. Đặc biệt, cải cách này của ông đã bổ sung rất nhiều nữ đảm trách các vị trí quan trọng trong Bộ, ba gồm cả lĩnh vực giáo dục, tài chính và luật pháp, khiến nhiều người gọi đây là 'đội quân đàn bà'. Đa phần những người này được cho là không có kinh nghiệm hoặc đào tạo liên quan tới đặc thù quân sự.

Ngay đến việc đưa vào một loại quân phục mới nhằm giúp binh sĩ chiến đấu tinh nhuệ hơn cũng bị chỉ trích nặng nề. Bộ giáp 'chiến binh tương lai' bị coi là không có tính thực tiễn và không đủ ấm trong mùa đông dù theo thiết kế, bộ đồ có thể sử dụng trong cả mùa đông và mùa hè khi bổ sung thêm một vài chi tiết.

Vì mất lòng các doanh nghiệp trong nước nên Serdyukov bắt đầu mua vũ khí bên ngoài với tổng chi phí khổng lồ - trên 700 triệu USD trong khi số tiền đó đáng ra phải nhằm trang bị lại cho quân đội và hỗ trợ cho các ngành công nghiệp quân sự của Nga. Rất nhiều tướng lĩnh và giới chức quân đội cho rằng đây là động thái không yêu nước.

 Tổng thống Putin nói rằng quyết định liên quan tới việc trang bị lại cho quân đội Nga chủ yếu phục thuộc vào Tổng tham mưu trưởng quân đội.

Ông Putin nói rằng vấn đề là Bộ Quốc phòng thường xuyên thay đổi các yêu cầu. Về bản chất thì đúng là nhờ có công nghệ và khoa học nên nhiều loại vũ khí mới đã xuất hiện, và Nga chắc chắn nên để mắt tới các loại vũ khí tối tân.

"Nhưng phải có một sự ổn định nào đó ở khía cạnh này". Tổng thống Nga hy vọng rằng một vị Tổng tham mưu trưởng mới như Gerasinov sẽ xây dựng nên quan hệ tốt và ổn định với các nhà thầu quốc phòng hàng đầu trong nước.

Tân Bộ trưởng Quốc phòng Shoigu vốn rất nổi tiếng từ thời làm Bộ trưởng Bộ tình huống khẩn cấp phải đối mặt với nhiệm vụ rất khó khăn khi phải hoàn tất cuộc cải cách mà người tiền nhiệm Serdyukov bỏ dở, cũng như phải sửa các lỗi sai từ thời trước. Một trong những thách thức hàng đầu là phải khôi phục lại hình ảnh của Bộ Quốc phòng.

Tân Bộ trưởng Shoigu đã bắt tay ngay vào việc với một nhóm mới được dựng lên bao gồm các gương mặt cũ nhưng rất uy tín trong ngành.

Việc bổ nhiệm một nhân vật tình báo quân đội giàu kinh nghiệm như Gerasimov vào vị trí Tổng tham mưu trưởng của ông Shoigu đã được rất nhiều chuyên gia tán thành và ngợi khen. Họ cho rằng Gerasimov sẽ giúp công việc tham vấn cho quân đội có tổ chức và hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, việc Shoigu đưa các quan chức và tướng tá bị sa thải dưới thời Serdyukov đã nhận được nhiều sự hoan nghênh. Thành viên cao cấp của Văn phòng Công cộng Nga Aleksandr Kanshin cho biết chính những người bị sa thải này là người dám nói ra quan điểm của họ về cuộc cải cách cho cựu Bộ trưởng Serdyukov tiến hành.