Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 1

LCĐT  - Quyết tâm đi “ngược chiều” với cái nghèo, vất vả, khốn khó, “ngược” những suy nghĩ, quan niệm lạc hậu của hàng xóm và bà con, Chảo Yến đã trở thành người Dao đầu tiên giành được học bổng danh giá của Liên minh châu Âu - Erasmus Mundus.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 2

Chảo Yến (tên đầy đủ là Chảo Thị Yến), người Dao tuyển, sinh năm 1990, tại thôn Ngám Xá, xã Nậm Chạc (huyện Bát Xát). Cũng như nhiều đứa trẻ dân tộc thiểu số ở vùng quê nghèo, ước mơ được học hành “tới nơi tới chốn” của Yến là quá xa vời trong hoàn cảnh bố bệnh nặng, mẹ vất vả nuôi cả gia đình. “Thôn của tôi lúc đó chưa có điện lưới, xe máy, đi lại khó khăn, cơm ăn còn không đủ thì làm gì nghĩ tới việc cho con đến trường. Chưa kể từ trước tới nay, người Dao quê tôi luôn có định kiến con gái học nhiều là bất hiếu, phải chăm chỉ ở nhà làm lụng, nên học hết lớp 9, tôi phải nghỉ học ở nhà và đối diện với việc sẽ lấy chồng” - Yến nhớ lại.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 3
Chảo Thị Yến sinh ra và lớn lên ở vùng quê nghèo thuộc huyện Bát Xát.

3 năm ấy, Yến phải ở nhà lên nương, hái rau rừng, măng rừng bán để phụ giúp bố mẹ. Niềm khao khát đến trường vẫn luôn cháy bỏng trong cô gái nhỏ bé. Hằng ngày, Yến tha thẩn thả trâu gần trường học lén nghe thầy cô giảng bài. Thầy hiệu trưởng biết Yến ham học nên đã thuyết phục bố mẹ cho Yến quay trở lại trường.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 4

Được quay trở lại trường học sau 3 năm gián đoạn, khó khăn Yến phải đối mặt không phải là kiến thức dang dở mà là cảm giác tội lỗi khi họ hàng, người thân coi Yến là đứa con bất hiếu, không thương bố mẹ nghèo khó. “Những quan điểm, suy nghĩ cổ hủ ấy dường như đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân và “giết chết” khát khao học tập của lớp lớp trẻ thơ trong thôn, tạo ra con đường ngược chiều cheo leo, gian khó, đòi hỏi ai có quyết tâm thực sự mới có thể vượt qua” - Yến thở dài.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 5
Chảo Yến - cô gái đầu tiên ở xã Nậm Chạc đi học đại học và đạt được học bổng châu Âu.

Thấm thía nỗi nhọc nhằn của cha mẹ, Yến càng quyết tâm học thật tốt. Học xong THPT, Yến thi đỗ vào Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, trở thành 1 trong 2 người đầu tiên của xã đi học đại học. Như một kỳ tích, năm 2018, Yến may mắn giành được học bổng của Liên minh châu Âu - Erasmus Mundus trị giá 50.000 USD, đào tạo Thạc sỹ ngành Quản lý tài nguyên rừng bền vững của Trường Đại học Gottingen (Đức) và Trường Đại học Padova (Italia).

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 6
Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 7

Đúng như tên gọi của cuốn sách, Đường ngược chiều - từ bản người Dao đến học bổng Erasmus là câu chuyện của Chảo Yến về chặng đường thực hiện giấc mơ du học. Cuốn sách vừa là thông điệp về tinh thần vượt lên trên hoàn cảnh, vừa là thiên hồi ký dào dạt cảm xúc. Cuốn sách được viết bằng giọng điệu kể chuyện dí dỏm, đáng yêu của một cô bé tuổi mới lớn. Trong đó là những câu chuyện về lễ khai trường đầu tiên, về chuyến đi chợ huyện, về cảnh tranh giành mót mía với bầy lợn, về cậu bạn tên Hộp, về hình ảnh người bố trong buổi lễ tri ân trưởng thành của con gái… Đặc biệt, trong truyện kể của Chảo Yến hiện lên sinh động những người đã đồng hành với cô trên hành trình “ngược chiều” đi tới ước mơ. Đó là những người thầy ở cấp THPT và đại học, anh chị em trong gia đình và trên hết là mẹ cô. “Cuộc đời mẹ từ bé đã vất vả, 8 tuổi mẹ đã phải đi làm thuê cùng bà ngoại để mua thuốc phiện cho ông ngoại. Sau ông ngoại mất, mẹ lại phụ bà ngoại nuôi các cậu, các dì. Mẹ cũng rất muốn được đi học, đến lúc lấy bố con mới được ông nội dạy để biết đọc báo. Mẹ mà được đi học mẹ chắc chắn cũng học giỏi như con, nhưng đời mẹ coi như bây giờ chỉ có các con thôi. Nên con hãy nhớ những gì mẹ kể, những gì người ta đối xử với bố, với mẹ, với nhà mình, để cố gắng học. Con tuyệt đối không được thất bại, con phải cho mọi người thấy con đường mình đi là đúng” (trang 229).

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 8
Cuốn sách “Đường ngược chiều - Từ bản người Dao đến học bổng
Erasmus" của Chảo Yến được xuất bản năm 2020. 10% số tiền bán tự truyện
được đóng góp vào Quỹ học bổng Đường ngược chiều - quỹ học bổng dành cho trẻ em nghèo miền núi.

Là người dân tộc Dao tuyển, sinh ra và lớn lên cùng với rừng núi, bản làng nên những trang viết của Chảo Yến càng thêm chân thực, sinh động. Cô tỉ mẩn miêu tả những bộ trang phục truyền thống bắt mắt, tường thuật những buổi chợ phiên nhộn nhịp, đặc sắc, hoặc sẵn sàng phô bày cả những hủ tục, những hạn chế trong nhận thức và hiểu biết của nhiều người dân nơi cô ở.Khép lại cuốn tự truyện của mình, Chảo Yến viết: “Tôi không dám nói tôi là người thành công, nhưng với tôi, nụ cười tít mắt của bố mẹ khoe khắp nơi rằng “Con gái tôi sắp đi Đức học thạc sỹ”, nụ cười của thầy Lee, thầy Dũng khi nói “Congratulations! Well done, I’m proud of you”, hay chỉ đơn giản là quyết tâm đi học của một vài em nhỏ ở trường cấp hai trên bản, đó chính là sự thành công. Thành công còn là cả khi tôi dám thoát khỏi lớp vỏ bọc, dám mơ ước được bay cao, bay xa như bao người. Hay đúng hơn, tôi vốn đã thành công ngay từ giây phút tạo hóa cho tôi được làm con của bố mẹ. Dù có nghèo, có vất vả, nhưng chính hoàn cảnh đó đã tôi luyện tôi thành một người kiên cường” (trang 276).

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 9
 

Tự truyện của Chảo Yến kết thúc ở khoảnh khắc cô chuẩn bị rời Việt Nam sang một vùng đất mới. “Chỉ cần tôi bước lên máy bay, con đường tôi đi sẽ không còn là ĐƯỜNG NGƯỢC CHIỀU nữa, mà đó là BẦU TRỜI”.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 10

Trở về nước sau quãng thời gian du học, Yến từng công tác tại Trung tâm Con người và Thiên nhiên (thành viên của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) với những dự án giúp ích cho các vùng khó khăn. Tháng 7/2021, Yến thành lập trang TikTok cá nhân kể câu chuyện về quá trình du học của mình cùng hàng loạt nội dung quảng bá văn hóa dân tộc thiểu số.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 11
Kênh TikTok của Chảo Yến đã có hơn 270.000 lượng người theo dõi và hơn 5,6 triệu người yêu thích.

Không quá cầu kỳ, Yến chọn cách khai thác giản dị để mỗi clip toát lên tối đa chất mộc mạc, đúng với phong cách của người Dao. Luôn biết cách truyền đến người xem nhiều “vitamin tích cực” bằng chính nụ cười thường trực trên môi, những video của Yến luôn sinh động, tràn đầy sức sống. Yến chia sẻ: Tôi cùng người em họ quay video, đạo diễn, lên kịch bản, tự cắt dựng, chỉnh sửa rồi đăng lên mạng xã hội. Bên cạnh những video chia sẻ kinh nghiệm học tiếng Anh, du học, tôi muốn giới thiệu văn hóa miền núi, cụ thể là văn hóa người Dao tuyển.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 12
Sau quãng thời gian du học, Yến quyết định trở về quê hương và trở thành sứ giả văn hóa thông qua keenh TikTok của mình.

Những video ngắn, hài hước chia sẻ nhiều nét văn hóa đặc sắc của người Dao tuyển như lá tắm người Dao, hành trình kiếm mật ong khoái rừng, cách người Dao giải rượu, sự kỳ diệu của sắn dây rừng...  đã “biến” Chảo Yến trở thành hot Tiktoker sở hữu lượng theo dõi “khủng”, những video triệu view. Đến nay, kênh TikTok của Yến có hơn 270.000 người theo dõi và hơn 5,6 triệu người yêu thích.

Từ "Đường ngược chiều" đến sứ giả văn hóa ảnh 13
Những video TikTok được Yến tự lên kịch bản và dàn dựng.

Yến còn là chủ một homestay mang tên Goong (theo tiếng dân tộc Dao tuyển “goong” có nghĩa là tốt đẹp, xinh đẹp, làm tốt). Với mong muốn quảng bá hình ảnh dân tộc mình đến với người dân cả nước và du khách quốc tế, Chảo Yến đã không ngừng cố gắng để hiện thực hóa những dự định của mình, trở thành một “cây cầu nhỏ” góp phần đưa văn hóa dân tộc Dao tuyển lan tỏa và được nhiều người biết đến hơn, đồng thời bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Nghệ thuật yêu con thời 4.0

Nghệ thuật yêu con thời 4.0

“Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi” - câu tục ngữ xưa phản ánh triết lý nuôi dạy con của cha ông: tình yêu thương đích thực không phải là nuông chiều, mà là sự nghiêm khắc đúng lúc để con nên người. Thế nhưng, yêu con thời 4.0 không chỉ có tình cảm, mà còn là nghệ thuật, nơi cha mẹ phải học cách đồng hành với con.

Phình Hồ phá thế độc đạo mở hướng phát triển

Phình Hồ phá thế độc đạo mở hướng phát triển

Xã Phình Hồ được thành lập từ hợp nhất 3 xã Phình Hồ, Làng Nhì, Bản Mù của huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái cũ. Phình Hồ mới hôm nay không chỉ có địa giới hành chính được mở rộng mà còn đứng trước cơ hội đổi thay khi tuyến đường cấp VI miền núi nối Quốc lộ 32 với Tỉnh lộ 174 được đưa vào sử dụng năm 2024 đi qua địa bàn xã đã kết nối trục giao thông trên địa bàn xã liền mạch và nhất là phá thế độc đạo bấy lâu, mở ra hướng phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Màu chàm của người Thái Mường Lò

Màu chàm của người Thái Mường Lò

Mường Lò là vùng đất quần cư lâu đời của đồng bào dân tộc Thái. Trải qua bao đời, người Thái nơi đây vẫn giữ được nghề nhuộm vải thủ công bằng nguyên liệu tự nhiên, trong đó, màu chàm mang ý nghĩa đặc biệt: tượng trưng cho sự sống, gắn liền với tâm linh, với tình yêu đôi lứa và sự gắn kết cộng đồng. Giữa nhịp sống hiện đại, màu chàm Mường Lò không chỉ là sắc vải mà là nét tinh hoa văn hóa Thái.

Dựng nhà bằng cả trái tim

Dựng nhà bằng cả trái tim

Sau hơn 3 tháng thi công, những căn nhà đầu tiên tại khu tái định cư dành cho đồng bào bị ảnh hưởng bởi mưa lũ ở vùng cao xã Sàng Ma Sáo cũ (nay là Dền Sáng) đã hiện hữu. Không chỉ là những căn nhà bằng gạch đá, bê tông mà còn là biểu tượng của tình người, của nỗ lực đồng hành giữa chính quyền, lực lượng bộ đội, kỹ sư, công nhân và bà con vùng cao trong hành trình vượt qua khó khăn.

Mạch nghề thầm lặng ở Mường Bo

Mạch nghề thầm lặng ở Mường Bo

Ở thung lũng yên bình dưới chân dãy Hoàng Liên, những đôi tay người cao tuổi xã Mường Bo vẫn hằng ngày tỉ mẩn bên nan tre, lò rèn làm nên những mạch nghề thầm lặng. Họ không chỉ đan những vật dụng hữu ích, mà còn gìn giữ một phần hồn cốt của dân tộc mình. Nơi đây, nghề truyền thống không đơn thuần là sinh kế, mà còn là ký ức, sợi dây nối dài văn hóa bản địa.

Món quà đầu đời của mẹ

Món quà đầu đời của mẹ

Vùng cao Lào Cai, nơi đời sống của người dân còn nhiều gian khó, dòng sữa mẹ vẫn lặng lẽ chảy qua bao thế hệ. Trong những căn nhà mộc mạc, tiếng ru à ơi trầm bổng, món quà đầu đời ấy được người mẹ trao cho con, không chỉ bằng bản năng mà bằng cả niềm tin, nghị lực và tình yêu sâu bền. Những người mẹ vẫn tin tưởng tuyệt đối vào dòng sữa “thiên chức”.

Nhiều bất cập trong thi công gói thầu XL-01, nâng cấp Quốc lộ 279

Nhiều bất cập trong thi công gói thầu XL-01, nâng cấp Quốc lộ 279

Gần 3 năm qua, người dân xã Văn Bàn (gồm thị trấn Khánh Yên, xã Khánh Yên Thượng, Sơn Thủy, Tân Thượng, thuộc huyện Văn Bàn cũ) gặp rất nhiều khó khăn trong việc đi lại, bởi đoạn Quốc lộ 279 qua địa bàn thi công dang dở. Người dân mong muốn chủ đầu tư và nhà thầu cần có giải pháp khắc phục những bất cập trong thi công và đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành dự án để đảm bảo an toàn giao thông, ổn định đời sống Nhân dân.

Lào Cai truyền thông chống tác hại thuốc lá

Lào Cai truyền thông chống tác hại thuốc lá

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai vừa tổ chức chuỗi hoạt động truyền thông trực tiếp về phòng, chống tác hại của thuốc lá tại 20 phiên chợ vùng cao trên địa bàn tỉnh. Hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng và xây dựng môi trường không khói thuốc sau sáp nhập hành chính.

“Lá phổi xanh” Tây Bắc

“Lá phổi xanh” Tây Bắc

Giữa đại ngàn, nơi mây quấn quýt bên đỉnh và gió trò chuyện với rừng, dãy Hoàng Liên Sơn hiện lên hùng vĩ và đầy bí ẩn. Nơi đây tọa lạc đỉnh Fansipan - “nóc nhà Đông Dương” và ẩn chứa một trong những báu vật thiên nhiên quý giá: Vườn Quốc gia Hoàng Liên.

Người thổi hồn văn hóa Mông

Người thổi hồn văn hóa Mông

Tại xã Sín Chéng, có một người đang ngày ngày gìn giữ nghề làm đàn môi - nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Mông. Đó là ông Giàng A Thống, người đã gắn bó với loại nhạc cụ mộc mạc mà sâu lắng, từng được ví như “tiếng lòng” của trai gái Mông trong những đêm hội tình xuân.

Lạc giữa rừng trúc Mồ Dề

Lạc giữa rừng trúc Mồ Dề

Ít ai biết giữa những bậc ruộng vàng, vùng đất Mù Cang Chải, tỉnh Lào Cai còn có một nơi ngát xanh. Đó là rừng trúc Mồ Dề - nơi giao thoa lặng lẽ giữa thiên nhiên và con người.

Chàng trai người Mông và giấc mơ “gắn sao” cho homestay

Chàng trai người Mông và giấc mơ “gắn sao” cho homestay

Vùng đất Mù Cang Chải sở hữu bức tranh thiên nhiên cuốn hút với cảnh ruộng bậc thang hùng vỹ, núi đồi trập trùng và nét văn hóa bản địa độc đáo của đồng bào dân tộc Mông. Giữa bức tranh hùng vỹ ấy, có chàng trai người Mông đã ấp ủ và hiện thực hóa giấc mơ lớn lao. Đó là Thào A Su, sinh năm 1994, ở bản Tà Chí Lừ, xã La Pán Tẩn, tỉnh Yên Bái (cũ), nay thuộc xã Púng Luông, tỉnh Lào Cai.

Hình ảnh người dân xã Tân Lĩnh đan rọ tôm.

Đan rọ tôm - Nghề của “người miền núi làm việc miền xuôi”

Nơi núi non trùng điệp ôm ấp những bản làng yên bình, có một nghề thủ công đã tồn tại suốt hơn ba thập niên, đó là nghề đan rọ tôm. Tại vùng đất trước kia gọi là Phan Thanh - một xã của huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái cũ, nay thuộc xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai, nghề truyền thống này giúp hơn trăm hộ dân có nguồn thu nhập ổn định.

Cao tốc Nội Bài - Lào Cai: Sau 10 năm vận hành vẫn thiếu đường gom dân sinh

Cao tốc Nội Bài - Lào Cai: Sau 10 năm vận hành vẫn thiếu đường gom dân sinh

Sau hơn một thập niên đưa vào vận hành, tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai vẫn còn những “khoảng trống” về hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đường gom dân sinh. Vì thiếu đường gom dân sinh nên nhiều hộ dân sống ven tuyến đường đoạn qua tỉnh Lào Cai hằng ngày đang phải bất đắc dĩ vượt qua các lối mở tạm, đi chung với xe tải, xe container chạy tốc độ cao. Những kiến nghị kéo dài nhiều năm của người dân và chính quyền địa phương vẫn chưa nhận được hồi đáp thỏa đáng từ phía chủ đầu tư. 

Người dân Phú Hùng: Thấp thỏm sống dưới cung sạt lở

Người dân Phú Hùng: Thấp thỏm sống dưới cung sạt lở

Ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 (tháng 9/2024), 9 hộ dân thôn Phú Hùng, xã Thống Nhất (thành phố Lào Cai) trong khu vực sạt lở sau gần 1 năm sơ tán khẩn cấp, giờ phải trở lại trong những căn nhà cũ do chưa có đất tái định cư. Hiện nay, mùa mưa lũ đang cận kề, nguy cơ sạt lở có thể ập xuống, gây nguy hiểm đến tính mạng. Do vậy, người dân thôn Phú Hùng rất mong chính quyền địa phương và cơ quan chức năng sớm bố trí đất tái định cư để di chuyển đến nơi an toàn.

Những vấn đề đặt ra trong sửa chữa, vận hành các hồ thủy lợi

Những vấn đề đặt ra trong sửa chữa, vận hành các hồ thủy lợi

Sau mùa mưa lũ năm 2024, hệ thống thủy lợi trên địa bàn tỉnh bị ảnh hưởng rất lớn. Với sự vào cuộc tích cực của chính quyền các địa phương cùng ngành nông nghiệp và môi trường trong công tác sửa chữa, đến nay, hầu hết hồ thủy lợi đã vận hành trở lại. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hồ thủy lợi bị hỏng nặng hoặc bồi lắng phải dừng hoạt động để sửa chữa lớn. Cùng với đó, việc kiểm định để xác định mức độ an toàn hồ, đập đang gặp khó khăn do thiếu kinh phí, đặt ra những lo ngại khi mùa mưa lũ cận kề.

Xử lý tài sản doanh nghiệp tại các mỏ khoáng sản dừng hoạt động: Cần giải pháp phù hợp

Xử lý tài sản doanh nghiệp tại các mỏ khoáng sản dừng hoạt động: Cần giải pháp phù hợp

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh có một số mỏ khai thác khoáng sản đã dừng hoạt động hoặc hết hạn khai thác. Các thủ tục đóng cửa mỏ, hoàn nguyên đã được cơ quan quản lý Nhà nước và doanh nghiệp thực hiện theo quy định. Tuy nhiên, việc xử lý tài sản của doanh nghiệp tại các điểm mỏ đã thu hồi đất đang gặp những khó khăn, vướng mắc. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến môi trường, an ninh, trật tự mà còn gây lãng phí nguồn lực xã hội.

Bài 1: Hình thành không gian trục động lực dọc sông Hồng

HIỆN THỰC HÓA GIẤC MƠ ĐÔ THỊ DỌC SÔNG HỒNG: Bài 1: Hình thành không gian trục động lực dọc sông Hồng

Theo Quy hoạch tỉnh Lào Cai thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Lào Cai sẽ tập trung phát triển trục kinh tế động lực dọc sông Hồng. Đây là trục kinh tế đóng vai trò “hạt nhân” đối với liên kết không gian phát triển kinh tế của tỉnh; kết nối vùng, liên vùng và cả nước với khu vực Tây Nam Trung Quốc.

fb yt zl tw