Nhịp sống mới ở Mường Vi

LCĐT - Đã đi nhiều địa phương trong tỉnh viết về đề tài xây dựng nông thôn mới, nhưng lần này đến Mường Vi (Bát Xát), tôi cảm nhận rõ nét hơn sự đổi thay của vùng đất nhờ “luồng gió mới” thổi đến đây.

Những tuyến đường nội đồng vi vu gió; tiếng máy cày nổ giòn tan, rộn cánh đồng; thôn, bản có thêm nhiều ngôi nhà xây cao tầng khang trang và những triệu phú nông dân… Tất cả đang hối hả chuyển mình trong nhịp sống mới.

60% số hộ dân ở Mường Vi đã tự sắm máy cày phục vụ sản xuất.

Tôi về thăm thôn Lâm Tiến, xã Mường Vi giữa những ngày bà con rộn rã xuống đồng sản xuất vụ lúa mới. Cách đây mấy tháng, khi đi qua đây, nhìn xuống cánh đồng mênh mông lúa vàng, tôi thấy bà con gặt lúa vui quá, mà ngại xuống chụp ảnh vì phải đi trên bờ ruộng lầy lội để ra cánh đồng. Bây giờ thì khác rồi, xe máy rẽ xuống dốc, rồi cứ chạy êm ru theo tuyến đường bê tông như dải lụa xuyên qua cánh đồng sang tận thôn phía bên kia. Mường Vi có địa hình thuận lợi cho sản xuất vì có những cánh đồng lúa rộng và bằng phẳng nối tiếp nhau, như cánh đồng Lâm Tiến - Na Ản, cánh đồng Ná Rin, cánh đồng Làng Mới - Cửa Cải… Đây chính là vựa lúa Séng cù đặc sản nức tiếng khắp nơi của huyện Bát Xát.

Trên cánh đồng nơi tôi đi qua, bà con người Giáy, người Kinh trò chuyện rôm rả. Tiếng cười nói vô tư của các bà, các chị xen giữa tiếng máy cày, máy bừa nổ giòn tan. Không phải một, hai chiếc máy cày, có tới hàng chục chiếc đang lướt băng băng trên mặt ruộng. Thấy mấy thanh niên dễ dàng lái máy cày, với những động tác thành thục, tôi cũng muốn bỏ máy ảnh, xuống ruộng thử xem điều khiển “trâu sắt” có khó hơn trâu thường không. Anh Vũ Đức Kiên, Trưởng thôn Lâm Tiến cười bảo: Lái máy cày dễ như lái xe máy. Từ ngày có máy cày, có tuyến đường bê tông nội đồng, bà con làm ruộng đỡ vất vả hơn nhiều. Máy vừa cày bừa được, lại có thể chở phân bón ra đồng, chở thóc lúa về nhà chẳng mất bao nhiêu thời gian, công sức. Thôn Lâm Tiến có 40 hộ dân, thì hầu hết đã mua được máy cày phục vụ sản xuất.

Nói chuyện về xây dựng nông thôn mới, giọng anh Kiên đầy hứng khởi: Anh chỉ cần nhìn tuyến đường trục thôn, rồi tuyến đường nội đồng này thôi, cứ như một giấc mơ vậy. Được sự hỗ trợ của Nhà nước, bà con trong thôn đã hiến trên 1.200 m2 đất ruộng, đất thổ cư và bỏ công lao động để biến đường đất thành đường bê tông, phục vụ nhu cầu đi lại, sản xuất. Ngoài ra, từ năm 2010, mỗi hộ dân đã đóng góp trên 1 triệu đồng để xây nhà văn hóa thôn. Lâm Tiến hiện nay không có hộ nghèo, chỉ còn 6 hộ cận nghèo; đặc biệt trên 20 hộ có thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm.

Nếu như không tìm hiểu trước về vùng đất này, có lẽ tôi đã nghi ngờ những con số trên. Quả thật, chỉ nhờ trồng trọt, chăn nuôi, nông dân ở đây đang thực sự “đổi đời”. Thôn Lâm Tiến có 17 ha ruộng lúa thì 100% diện tích đều được cấy lúa Séng Cù. Ngoài ra, bà con còn tích cực sản xuất vụ đông. Ngay như vụ đông mới đây, nông dân Mường Vi trồng 15 ha khoai tây, trong đó riêng thôn Lâm Tiến có 7 ha khoai tây; tất cả giống, phân bón, thuốc trừ sâu, kỹ thuật… đều được Trung tâm Giống Nông - lâm nghiệp tỉnh hỗ trợ, bà con chỉ bỏ công chăm sóc. Kết quả, cả xã thu được 210 tấn khoai tây, Trung tâm Giống Nông - lâm nghiệp tỉnh thu mua hết, hộ nào cũng phấn khởi vì có tiền “tươi” đút túi.

Từ Lâm Tiến, tôi cứ phóng xe theo tuyến đường bê tông, chẳng mấy chốc đã tới thôn Na Ản. Đây là thôn đông dân nhất của xã Mường Vi, gồm 115 hộ, chủ yếu là đồng bào dân tộc Giáy, vốn định cư ở mảnh đất này từ rất lâu rồi. Cứ nghĩ vào thôn có lịch sử lâu đời như vậy, tôi sẽ gặp trưởng thôn là bậc cao niên, không ngờ tiếp đón tôi lại là một thanh niên trẻ măng. Anh Làng Văn Kèn, Trưởng thôn Na Ản rót chén nước chè mời tôi, rồi chia sẻ câu chuyện về cuộc sống của bà con trong thôn. Chuyện sản xuất, ở Na Ản cũng không khác gì thôn Lâm Tiến, nhưng đặc biệt hơn, Nà Ản là thôn văn hóa tiêu biểu 5 năm qua. Năm 2015, thôn có gần 100 hộ đạt danh hiệu Gia đình văn hóa, trong đó có tới 70 hộ đạt danh hiệu Gia đình văn hóa 3 năm liên tục. Đồng bào Giáy ở đây vẫn giữ được bản sắc lâu đời, từ nếp nhà gỗ truyền thống, đến phong tục trong tổ chức đám hiếu, đám hỉ và truyền dạy các làn điệu dân ca. Dịp lễ, tết của dân tộc, gia đình nào cũng làm bánh chưng, bánh khảo, thắp hương thờ cúng tổ tiên...

Những năm qua, nhân dân trong xã tích cực cải tạo tập tục lạc hậu, xây dựng nếp sống ngày càng văn minh, tiến bộ. Nà Ản hiện không còn người nghiện ma túy, không có tệ nạn xã hội; gần 70% số hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, tất cả các gia đình đều có chuồng nhốt gia súc và tự giác thu gom rác thải, quét dọn đoạn đường qua nhà mình để đường thôn luôn phong quang, sạch sẽ. Trong bữa cơm gia đình, anh Kèn mời tôi thưởng thức món bánh gù, bánh khảo truyền thống của dân tộc Giáy. Hai loại bánh đều được làm từ gạo nếp nương Mường Vi thơm ngon. Chúng tôi uống thêm chén rượu Séng Cù êm say nữa. Gần đây, nhiều hộ dân trong thôn phát triển nghề nấu rượu Séng Cù đặc sản - loại rượu ủ bằng men thảo dược được chế biến theo bí quyết riêng, vừa dùng trong gia đình, vừa bán để nâng cao thu nhập.

Tại trụ sở UBND xã Mường Vi, tôi gặp lại người bạn cũ từ thời học phổ thông là Lù Văn Xuân. Anh chàng vốn lầm lì, ít nói, hiền lành ngày xưa giờ đã là Phó Chủ tịch UBND xã, rất năng nổ, nhiệt tình, tận tụy với công việc. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất này, anh Xuân hiểu hơn ai hết cuộc sống của nhân dân, hiểu những mong muốn, nguyện vọng của bà con. Anh bảo, nhờ có chương trình xây dựng nông thôn mới mà mảnh đất Mường Vi đã thay đổi hẳn, đời sống của đồng bào các dân tộc ngày càng ấm no. Sau mấy năm, cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, nhân dân đã đồng lòng hiến gần 3.000 m2 đất và góp hàng nghìn công lao động để làm đường giao thông. Toàn xã đã bê tông được gần 1,5 km đường trục thôn, 1,3 km đường ngõ xóm, trên 1,1 km đường nội đồng; 396 hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, 470 hộ có chuồng nuôi nhốt gia súc đảm bảo vệ sinh môi trường… Phong trào thi đua sản xuất được bà con tích cực hưởng ứng; có khoảng 60% số hộ dân trong xã tự đầu tư mua máy cày để phục vụ sản xuất, góp phần cơ giới hóa nông nghiệp, nâng cao năng suất cây trồng. 

Mường Vi phấn đấu cuối năm 2016 sẽ về đích chương trình xây dựng nông thôn mới. Hiện nay, ngoài tiêu chí chợ không phải thực hiện thì xã đã có 10 tiêu chí đủ điều kiện đạt chuẩn nông thôn mới là: Quy hoạch, giao thông, thủy lợi, điện, bưu điện, nhà ở dân cư, thu nhập, hộ nghèo, văn hóa, an ninh - trật tự xã hội được giữ vững. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Lù Văn Xuân, trong các tiêu chí đang phấn đấu, hầu hết có thể hoàn thành vào cuối năm 2016, chỉ có tiêu chí môi trường là khó thực hiện nhất, bởi nhận thức của người dân ở các thôn vùng cao rất hạn chế, hiện toàn xã vẫn còn trên 100 hộ chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh. Ngoài ra, tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa cũng gặp trở ngại, vì chưa có mặt bằng để xây dựng khu thể thao chung của xã. Những khó khăn đó đang được cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân địa phương tìm cách tháo gỡ.

Đến Mường Vi, được cảm nhận nhịp sống mới nơi đây, được gặp những con người chất phác, tràn đầy khát vọng xây dựng quê hương, tôi tin rằng, Mường Vi sẽ không chỉ đạt chuẩn nông thôn mới đúng hẹn, mà còn vươn xa hơn nữa trong tương lai.