LCĐT - Xã Nậm Chạc (Bát Xát) là nơi an cư của các dân tộc Dao, Giáy và Mông, mỗi dân tộc lại có những phong tục, tín ngưỡng, tập quán sinh hoạt khác nhau. Chính vì vậy, để tuyên truyền, vận động người dân gìn giữ nét đẹp văn hóa, đồng thời xóa bỏ hủ tục trong đời sống là việc không dễ dàng. Trong những năm qua, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương với phương châm “mưa dầm thấm lâu”, Nậm Chạc đã có nhiều thay đổi, chuyển biến lớn nhất là xóa bỏ phong tục, tập quán lạc hậu.
Trong trí nhớ của Phó Chủ tịch UBND xã Chảo Duần Hin, 10 năm về trước, người dân Nậm Chạc rất nghèo khó. Thời điểm đó, việc vận động người dân xóa bỏ hủ tục “khó hơn lên trời”. Ở Nậm Chạc, mỗi dân tộc lại có những tục lệ riêng trong đám tang, đám cưới nên chính quyền khó tìm được sự đồng thuận trong công tác tuyên truyền. Khi có người mất, người Mông có tục treo người mất lên cáng, rồi để giữa nhà “làm lý” 3 ngày, 3 đêm, còn người Giáy lại coi trọng giờ chôn cất nên có nhiều gia đình để người mất trong nhà cả tuần vì lý do “chưa được giờ đẹp”... Đối với việc cưới, vẫn còn nhiều hủ tục, nhất là người dân còn tổ chức linh đình, tốn kém. Mỗi khi có đám cưới, các gia đình mổ nhiều lợn, gà, mọi người đến ăn uống 3 ngày, 3 đêm, tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm, gây lãng phí và mất an ninh, trật tự.
Cán bộ xã Nậm Chạc tuyên truyền người dân xóa bỏ hủ tục, thực hiện nếp sống văn minh.
Trước thực trạng trên, từ năm 2011, xã Nậm Chạc đã gắn việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới với đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân xóa bỏ hủ tục, đẩy lùi tệ nạn xã hội. Nhằm loại bỏ các hủ tục đã “ăn sâu bám rễ” trong tiềm thức của đồng bào các dân tộc nơi đây, Đảng ủy, UBND xã tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, xóa bỏ phong tục, tập quán lạc hậu và những thói quen không tốt trong sinh hoạt. Xã còn cử cán bộ trực tiếp xuống từng thôn nắm tình hình, cầm tay chỉ việc nhằm từng bước thay đổi nhận thức để bà con tiếp cận với nếp sống mới, xóa dần tệ nạn và hủ tục.
Không dừng lại ở việc tuyên truyền làm thay đổi nhận thức của người dân, xã Nậm Chạc còn đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của các thầy mo, thầy cúng trên địa bàn. Đây là những người có tiếng nói trong đời sống, sinh hoạt của người dân, chính vì thế, lãnh đạo xã đã chủ động gặp gỡ, khích lệ, tuyên dương những thầy mo, thầy cúng có nhiều đóng góp trong công tác tuyên truyền, vận động người dân xóa bỏ hủ tục. Ông Vàng Duần Phủ, thầy cúng ở thôn Suối Thầu cho biết: Muốn người dân tin và làm theo thì trước hết mình phải gương mẫu. Tôi là người đầu tiên trong thôn Suối Thầu tổ chức đám cưới cho con trai trong 1 ngày, nhưng vẫn đảm bảo đủ thủ tục trong lễ cưới, nhẹ nhàng, vui vẻ. Nhờ đó, người dân trong thôn cũng thực hiện theo.
Xã Nậm Chạc hiện có 7/9 thôn đạt thôn văn hóa; 482/557 gia đình đạt danh hiệu Gia đình văn hóa, chiếm 86,5%. Ông Chảo Duần Hin, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Chạc khẳng định: Với nhiều giải pháp, thông qua các cuộc vận động, mô hình do các tổ chức đoàn thể phát động, người dân trên địa bàn xã từng bước thay đổi tập quán trong sinh hoạt, đời sống; các phong tục, tập quán lạc hậu dần được xóa bỏ, như tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, tin vào bùa ngải, thầy cúng, thầy mo khi ốm đau...
Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” trên địa bàn cũng đi vào nền nếp và có sức lan tỏa tại nhiều thôn, bản. Người dân trong xã đã xây dựng nhà tắm, nhà tiêu hợp vệ sinh; di chuyển chuồng trại chăn nuôi ra xa nơi ở; tích cực vệ sinh đường làng, ngõ xóm, bảo vệ môi trường... góp phần thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới.