Độc đáo trò chơi đu quay của người Bố Y

LCĐT - Từ xa xưa, mỗi dịp lễ, tết, các bản làng người Bố Y lại vang lời ca, tiếng hát và rộn ràng các trò chơi dân gian độc đáo của cộng đồng mình, trong đó thu hút nhất là trò chơi đu quay. Chiếc đu quay của người Bố Y cũng đặc biệt, không chỉ đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí, mà còn là cách thức thực hành tín ngưỡng dân gian.

Chiếc đu của người Bố Y quay tròn, có thể đủ chỗ cho 4 người chơi. Vật liệu làm chiếc đu quay được chọn lựa kỹ với loại gỗ chắc chắn, không bị mối mọt. Người Bố Y thường chọn gỗ chò chỉ làm đu quay, bởi loại này bền chắc theo thời gian. Theo các cao niên trong cộng đồng người Bố Y, trung bình phải mất hơn 1 tuần mới hoàn thành được chiếc đu quay. Riêng công đoạn lên rừng tìm gỗ là mất thời gian nhất. Gỗ được đem về bản, công đoạn cưa, bào bắt đầu. Người làm đu quay cũng phải giỏi tính toán, sao cho độ dài của 4 thanh gỗ bằng nhau, điểm giao nhau giữa 4 thanh gỗ phải đảm bảo khi 4 người ngồi lên có thể quay tròn.

Cấu tạo của chiếc đu quay cũng rất đặc biệt, nhiều người ví nó như tiền thân của những chiếc vòng quay mặt trời tại các khu du lịch lớn sau này. Chiếc đu gồm 2 cột trụ lớn, 4 thanh gỗ đan chéo nhau tạo thành hình chữ X, ở đầu 2 thanh gỗ là ghế ngồi. Người chơi ngồi vào vị trí này, tay bám chắc vào 2 thanh gỗ, chiếc đu sẽ quay tròn.

Thường thì đu quay của người Bố Y được sơn màu đỏ, biểu trưng của sự may mắn, vui tươi. Cũng theo các cao niên, nguồn gốc của chiếc đu quay bắt đầu từ một số gia đình hiếm muộn, sau đó phổ biến thành trò chơi dân gian của người Bố Y. Nghĩa là những gia đình người Bố Y mãi không sinh được con, họ đã làm chiếc đu quay để trước nhà nhằm thu hút thật nhiều trẻ con trong bản đến chơi. Tiếng cười đùa của những đứa trẻ sẽ đem lại vượng khí cho ngôi nhà, giúp họ sớm hoàn thành tâm nguyện sinh được nhiều con.

Sau này, trò đu quay được người Bố Y chơi phổ biến vào các dịp lễ, tết, không chỉ thu hút trẻ con mà cả nam thanh, nữ tú tham gia. Trò chơi đu quay của người Bố Y còn thể hiện rõ quan niệm cổ xưa có âm - dương, trời - đất giao hòa, không phân biệt đẳng cấp, giới tính, tuổi tác, chỉ cần người chơi có sức khỏe và sự dẻo dai.
Đu quay còn là trò chơi mang tính nghi lễ. Khi dựng cột đu, cộng đồng người Bố Y thường chọn người có uy tín trong làng làm lễ với quan niệm báo cáo với các bậc bề trên để trò chơi đu quay được diễn ra an toàn. Cột đu thường cao 3 m, chôn sâu dưới lòng đất.

Một số nhà nghiên cứu văn hóa Bố Y còn cho rằng, động tác lên cao, hạ xuống nhịp nhàng và xoay tròn của cầu đu còn mang tính giao hòa với đất trời, biểu hiện tín ngưỡng phồn thực, cầu mong mùa màng bội thu, con người mạnh khỏe.

Mỗi trò chơi dân gian, đặc biệt là các trò chơi thể hiện tín ngưỡng đều có môi trường diễn xướng của nó. Với ý nghĩa nhân sinh biểu trưng và với lòng tự hào, quyết tâm bảo vệ bản sắc dân tộc, trò chơi đu quay đến nay vẫn được đồng bào Bố Y đón nhận và gìn giữ.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Trung thu đang thành tết của người lớn?

Trung thu đang thành tết của người lớn?

Người được mệnh danh “thần đồng thơ” một thuở tiết lộ: “Tôi có đến 3 bài thơ về trăng đều viết vào dịp trung thu. Đó là bài “Trông trăng”; “Trăng sáng sân nhà em”; “Trăng ơi từ đâu đến”.

Nhà văn Ma Văn Kháng: Gừng càng già càng cay

Nhà văn Ma Văn Kháng: Gừng càng già càng cay

Ở tuổi 87, nhà văn Ma Văn Kháng vừa trở lại với văn đàn với tập truyện ngắn 'Chim trời bay về sau cơn mưa'. Qua tác phẩm, ông vẫn cho thấy dấu ấn văn chương của mình, đúng như kiểu 'gừng càng già càng cay' vậy.

Vị đoàn viên

Vị đoàn viên

Ở thời điểm này, người ta quan tâm nhiều về thị trường bánh trung thu của năm nay, xem có những lựa chọn nào, hương vị nào mới lạ. Một mùa trăng đoàn viên nhưng nhắc nhiều chắc cũng chỉ có chuyện ăn gì, đi chơi ở đâu… Đôi khi cái bánh tròn đầy, đủ vị nhưng giá trị đoàn viên thì cứ phai nhạt dần.

Việt Nam trong mắt nhiếp ảnh gia

Việt Nam trong mắt nhiếp ảnh gia

Cuộc thi ảnh Thiêng liêng cờ Tổ quốc lần 3 do Báo Người Lao Động tổ chức với giải nhất 30 triệu đồng, giải nhì 20 triệu đồng... Tổng kết mỗi quý, ban tổ chức sẽ công bố những bức ảnh lọt vào vòng sơ khảo.

Câu chuyện sự cố ẩm thực và bảo vệ thương hiệu du lịch văn hóa

Câu chuyện sự cố ẩm thực và bảo vệ thương hiệu du lịch văn hóa

Vừa qua, gần 150 du khách đã phải nhập viện, điều trị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn bánh mì Phượng, trong đó có 30 khách nước ngoài. Đến nay, toàn bộ người bị ngộ độc đã xuất viện. Chủ cơ sở sản xuất bánh mì Phượng đã có thư xin lỗi gửi đến khách hàng, đăng trên Fanpage của tiệm, Facebook cá nhân bà chủ Trương Thị Phượng...

Tự hào Vườn Di sản ASEAN

Tự hào Vườn Di sản ASEAN

Vườn Quốc gia Hoàng Liên - Vườn Di sản ASEAN trên dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ với diện tích hơn 28.000 ha nằm ở độ cao từ 1.000 đến 3.000 m so với mặt nước biển, thuộc địa bàn thị xã Sa Pa (tỉnh Lào Cai) và huyện Than Uyên (tỉnh Lai Châu). Với hệ sinh thái rừng phong phú, nơi đây được đánh giá là một trong những trung tâm đa dạng sinh học vào bậc nhất khu vực Đông Nam Á. Đây cũng là điểm đến hấp dẫn du khách.

Nơi lắng đọng tình cảm với Bác kính yêu

Nơi lắng đọng tình cảm với Bác kính yêu

Nằm ngay trung tâm thành phố Lào Cai, Di tích lịch sử địa điểm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Lào Cai còn có tên gọi là Công viên Hồ Chí Minh. Đây là nơi thể hiện tình cảm thiêng liêng, lòng tôn kính, nơi lắng đọng niềm kính yêu và sự biết ơn vô hạn của đồng bào các dân tộc Lào Cai đối với Bác Hồ.

Khán giả ngày càng khắt khe

Khán giả ngày càng khắt khe

Từ những vụ lùm xùm, bê bối của các nghệ sĩ gần đây có thể thấy, khán giả ngày càng khắt khe và thể hiện thái độ quyết liệt hơn. Họ sẵn sàng tẩy chay những nghệ sĩ mắc sai lầm nhưng thiếu sự cầu thị. Vì vậy, nghệ sĩ khi mắc sai lầm nên xin lỗi chân thành, đúng người, đúng chỗ, không thể qua loa, hời hợt.

Chấn hưng văn hóa phải chăng bắt đầu từ việc minh bạch các nguồn vốn đầu tư

Chấn hưng văn hóa phải chăng bắt đầu từ việc minh bạch các nguồn vốn đầu tư

Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch đang xây dựng "Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045" với kinh phí khoảng 350.000 tỷ đồng giai đoạn 11 năm (2025 - 2035), tăng nhiều so với mức đầu tư trước đây. Với con số đầu tư khổng lồ này, làm thế nào để thực sự hiệu quả, không bị lãng phí là bài toán đặt ra với toàn ngành văn hóa.

Bài 3: Liên kết để phát triển bền vững

Hành trình qua những miền di sản Việt Bắc Bài 3: Liên kết để phát triển bền vững

Việt Bắc - tự hào là quê hương cách mạng gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang. Ngoài những địa danh lịch sử gắn với truyền thống hào hùng của dân tộc, Việt Bắc còn có hàng nghìn di sản văn hóa vật thể, phi vật thể. Kế thừa cội nguồn lịch sử, phát huy những giá trị tương lai, Việt Bắc đang ngày càng phát triển hơn, lớn mạnh hơn…

Bài 2: Miền di sản Việt Bắc – Tinh hoa và bản sắc

Hành trình qua những miền di sản Việt Bắc Bài 2: Miền di sản Việt Bắc – Tinh hoa và bản sắc

Việt Bắc - tự hào là quê hương cách mạng gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang. Ngoài những địa danh lịch sử gắn với truyền thống hào hùng của dân tộc, Việt Bắc còn có hàng nghìn di sản văn hóa vật thể, phi vật thể. Kế thừa cội nguồn lịch sử, phát huy những giá trị tương lai, Việt Bắc đang ngày càng phát triển hơn, lớn mạnh hơn…

fb yt zl tw