LCĐT - Lào Cai sở hữu nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào, do đó quan điểm xuyên suốt của tỉnh là gắn khai thác với chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị nguyên liệu khoáng, áp dụng công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường trong cả 3 khâu: Thăm dò, khai thác, chế biến sâu khoáng sản.
Tài nguyên dồi dào
Theo báo cáo của Sở Công Thương, Lào Cai hiện có hơn 130 mỏ, điểm mỏ, với hơn 30 loại khoáng sản khác nhau đã được phát hiện, trong đó có nhiều mỏ trữ lượng lớn và có giá trị cao như mỏ apatit là mỏ lớn nhất khu vực Đông Nam Á, có trữ lượng khoảng 2,1 tỷ tấn quặng; mỏ sắt Quý Xa là mỏ sắt lớn thứ 2 trong nước, có trữ lượng 112 triệu tấn quặng; mỏ đồng Sin Quyền là mỏ đồng lớn nhất cả nước, có trữ lượng 52 triệu tấn quặng (khoảng 550.000 tấn đồng kim loại); mỏ đồng Tả Phời có trữ lượng dự kiến khoảng 35 triệu tấn quặng; mỏ granphit trữ lượng khoảng 12 triệu tấn quặng; các mỏ kaolin, fenspat... có trữ lượng khoảng 20 triệu tấn, là nguồn nguyên liệu tại chỗ thuận lợi cho các ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản, hóa chất, phân bón.
 |
| Nhà máy Luyện đồng số 2 tại xã Bản Qua, huyện Bát Xát. |
Những năm qua, hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản hiệu quả đã góp phần quan trọng nâng cao giá trị sản xuất công nghiệp nói riêng và tăng trưởng kinh tế của tỉnh nói chung. Tỉnh có hơn 7.000 cơ sở sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp. Riêng doanh nghiệp, toàn tỉnh có 189 doanh nghiệp công nghiệp, tập trung nhiều nhất trong ngành khai thác, chế biến khoáng sản (60 doanh nghiệp, chiếm gần 31,7%). Công nghiệp chế biến khoáng sản là mũi nhọn luôn đóng vai trò chủ đạo và tạo ra giá trị lớn nhất.
Các nhà máy chế biến khoáng sản, luyện kim, phân bón và hóa chất hầu hết tập trung, chiếm toàn bộ diện tích đất công nghiệp tại Khu Công nghiệp Tằng Loỏng. Hơn 10 năm qua, giá trị sản xuất công nghiệp của Khu Công nghiệp Tằng Loỏng tăng trưởng trung bình khoảng 15%/năm. Nhờ chế biến sâu, giá trị sản xuất công nghiệp ngày càng tăng, góp phần rất lớn vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp.
Năm 2021, mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, giá trị sản xuất công nghiệp vẫn đạt hơn 41.000 tỷ đồng, bằng 102% kế hoạch giao đầu năm, tăng 11,22% so với năm 2020. Trong đó, giá trị sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo đạt 30.034 tỷ đồng, bằng 105,31% kế hoạch, tăng 13% so với năm 2020. Đặc biệt, các doanh nghiệp sản xuất phốt pho vàng nhờ thị trường tiêu thụ thuận lợi, giá bán ổn định ở mức cao đã đạt mức tăng trưởng cao nhất từ trước đến nay.
Tập trung chế biến sâu khoáng sản
Khoáng sản là tài nguyên không tái tạo, do đó quan điểm nhất quán của tỉnh là phải hướng vào chế biến sâu. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, trong giai đoạn 2011 - 2015, Lào Cai đã đưa 14 công trình công nghiệp trọng điểm vào vận hành khai thác, điển hình như: Nhà máy Phốt pho vàng của Công ty TNHH Phốt pho vàng Việt Nam có công suất 18.000 tấn/năm; Nhà máy Gang thép Lào Cai, công suất giai đoạn 1 là 500.000 tấn/năm; Tổ hợp sản xuất phân bón hóa chất của Tổng Công ty Cổ phần Bột giặt và Hóa chất Đức Giang gồm các dự án: Sản xuất phân lân giàu với (TSP) công suất 100.000 tấn/năm, phụ gia thức ăn chăn nuôi DCP với công suất 50.000 tấn/năm, sản xuất axit photphoric trích ly, công suất 100.000 tấn/năm; Nhà máy DAP số 2 với công suất 330.000 tấn/năm. Có thể nói, công nghiệp phát triển mạnh tạo đột phá trong phát triển kinh tế của tỉnh.
 |
| Khai thác hầm lò tại Chi nhánh Mỏ tuyển đồng Sin Quyền Lào Cai. |
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI xác định tiếp tục duy trì phát triển công nghiệp, đảm bảo là trụ cột quan trọng cho phát triển. Trong đó, tập trung công nghiệp chế biến sâu khoáng sản, chú trọng áp dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến để nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh, bảo vệ môi trường. Cụ thể hóa định hướng của tỉnh về phát triển công nghiệp, ngay từ đầu nhiệm kỳ, nhiều dự án chế biến sâu khoáng sản đã đi vào hoạt động hoặc khởi công mới. Điển hình là Dự án mở rộng, nâng công suất Nhà máy Luyện đồng Lào Cai tại xã Bản Qua (Bát Xát) công suất 20 nghìn tấn đồng cathode/năm, vốn đầu tư 3.900 tỷ đồng, dự án sử dụng công nghệ luyện đồng tiên tiến, đồng bộ, bảo đảm yêu cầu cao về môi trường. Trước đây, với công nghệ cũ, chỉ tuyển được quặng có hàm lượng đồng từ 1% trở lên, tỷ lệ thu hồi đạt hơn 80%. Đến nay, nhờ công nghệ mới có thể tuyển được quặng hàm lượng đồng từ 0,8% trở lên, tỷ lệ thu hồi đạt 92% đến 97%. Cũng tại khu vực xã Bản Qua, tháng 3 vừa qua, một tập đoàn lớn của Hàn Quốc đã khởi công xây dựng Nhà máy sản xuất dây điện và cáp điện công nghệ cao với tổng vốn đầu tư 1.900 tỷ đồng. Đây là dự án chế biến sâu kim loại đồng, sử dụng công nghệ cao, hiện đại nhất trong khu vực Đông Nam Á về cán kéo sợi dây cáp đồng.
Xác định công nghiệp là khâu đột phá, vì vậy tỉnh luôn chú trọng huy động và sử dụng mọi nguồn lực để tăng mức đầu tư phát triển công nghiệp. Các khu, cụm công nghiệp ưu tiên nguồn lực để hoàn thiện hạ tầng, hệ thống quan trắc, xử lý môi trường. Nhiều dự án, nhà máy lớn chế biến sâu từ khoáng sản apatit, sắt, đồng, graphit đi vào hoạt động, sản xuất công nghiệp duy trì tốc độ tăng trưởng cao, đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh, từng bước khẳng định là trung tâm luyện kim, hóa chất, phân bón của vùng và của cả nước. Cơ cấu nội ngành phát triển theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo, giảm dần tỷ trọng công nghiệp khai thác.
Trong giai đoạn tới, tỉnh sẽ tập trung khai thác và chế biến khoáng sản với công nghệ tiên tiến theo hướng sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên, bảo vệ môi trường sinh thái, có sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan quản lý nhà nước. Chú trọng phát triển công nghiệp luyện kim, đưa các khoáng sản kim loại khai thác trên địa bàn vào chế biến sâu; tạo thuận lợi, đẩy mạnh thu hút đầu tư các dự án sản xuất kim loại, cơ khí, điện tử, đặc biệt là những dự án lớn. Cùng với đó, khai thác hiệu quả công suất của các nhà máy sản xuất hiện có, tạo ra nhiều sản phẩm đang có nhu cầu trên thị trường trong và ngoài nước như phân bón chất lượng cao (DAP), phân bón giàu lân, axit và muối phốt phát, phụ gia các loại...
