Gìn giữ di sản Vù Lùng Sung

LCĐT - Những ngày này, công nhân, kỹ sư thi công dự án cầu Móng Sến thuộc Dự án đường nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai đến Sa Pa đang gấp rút hoàn thiện các hạng mục cuối cùng để đưa vào vận hành. Cây cầu sừng sững giữa núi rừng càng được tôn thêm vẻ đẹp bởi những tràn ruộng bậc thang đang mùa lúa chín. Ít ai biết cây cầu này ra đời từ sự quyết liệt của tỉnh Lào Cai trong việc bảo vệ khu ruộng bậc thang ở Vù Lùng Sung, giữ gìn di sản kỳ vỹ này cho thế hệ mai sau.

Ruộng bậc thang Vù Lùng Sung mùa đổ nước.
Ruộng bậc thang Vù Lùng Sung mùa đổ nước.

Với những ai từng đến Sa Pa thì ruộng bậc thang trăm bậc của đồng bào Dao ở thôn Vù Lùng Sung, xã Trung Chải (thị xã Sa Pa) không có gì xa lạ. Khu ruộng nằm ngay bên Quốc lộ 4D, thửa ruộng từ dưới khe suối phủ lên sườn núi cao ngất rồi chìm trong làn mây. Ruộng bậc thang Vù Lùng Sung từng được bạn đọc tạp chí du lịch Travel and Leisure của Mỹ bình chọn là 1 trong 7 thửa ruộng bậc thang đẹp, kỳ vỹ nhất châu Á và thế giới. Xung quanh thửa ruộng này cũng có nhiều thửa ruộng mang hình hài khác nhau, trải dài theo sườn núi, thửa nào cũng mang vẻ đẹp riêng.

Để gặp gỡ những người đã tạo nên kiệt tác này, chúng tôi rẽ vào con đường nhỏ dưới chân cầu Móng Sến rồi men theo dòng suối ngược lên thôn Vù Lùng Sung. Con đường bê tông ngoằn ngoèo men theo khe suối vòng qua, vòng lại trên sườn núi, đường đi đến đâu thì ruộng bậc thang mở đến đó, điểm cao nhất của ruộng bậc thang trăm bậc cũng là nơi có đông nóc nhà nhất, với 100% đồng bào Dao sinh sống. Trưởng thôn Lò Diếu Vàng cho biết: Thôn Vù Lùng Sung có 129 hộ thì 17 hộ canh tác ở khu ruộng trăm bậc này. Từ khi người Dao đến định cư ở đây đã bắt đầu canh tác ruộng bậc thang rồi, đến nay qua 7 - 8 thế hệ, tính ra cũng hơn trăm năm.

Trưởng thôn Lò Diếu Vàng bảo, từ hồi nhỏ, ông chỉ thấy bà con canh tác ở những thửa ruộng trên đầu và sát khe suối, sau này mới khai phá dần cho đến khi liền một dải. Sau đó, khi con cái lớn lên tách hộ, các thửa ruộng mới được mở sang hai bên sườn núi. Bây giờ thì từ thửa ruộng thấp nhất do hộ ông Lò Dùn Tá khai thác đến thửa ruộng cao nhất do hộ ông Lò Diếu Thìn canh tác chẳng còn đất trống.

Toàn cảnh ruộng bậc thang 121 bậc ở thôn Vù Lùng Sung.
Toàn cảnh ruộng bậc thang 121 bậc ở thôn Vù Lùng Sung.

Mùa làm ruộng thường bắt đầu từ tháng 2, tháng 3 âm lịch, nước từ trên núi dẫn vào đầu ruộng rồi cứ theo đó dội xuống tận bậc thang cuối cùng, dưới ánh nắng lấp lánh trông như phím đàn khổng lồ. Mùa lúa đang thì con gái, lên xanh mướt hòa vào màu xanh của núi rừng, nhưng đẹp nhất có lẽ vẫn là mùa lúa chín, những thửa ruộng bậc thang vàng óng kéo dài như bất tận đã làm mê mẩn biết bao người. Cách đây mấy năm, anh Lê Hiếu (Hà Nội), một người đam mê nhiếp ảnh lần đầu đến Sa Pa đã dành trọn một ngày chụp ảnh khu ruộng này bởi không muốn bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc nào. Rồi năm nào cũng vậy, cứ mùa lúa chín, anh lại sắp xếp thời gian lên Sa Pa chụp được bức ảnh mới nhất về ruộng bậc thang Vù Lùng Sung. Vừa rồi khi thấy bạn bè khoe bức ảnh có tiền cảnh là cây cầu Móng Sến ngang lưng mây, anh càng hào hứng.

Kinh nghiệm chọn đất làm ruộng của người Dao trước hết phải tìm được nguồn nước. Không chỉ tràn ruộng trăm bậc này mà cả khu ruộng ở Vù Lùng Sung đều lấy nước chung từ một khe suối. Trưởng thôn Lò Diếu Vàng bảo trước đây vẫn xảy ra nạn chặt phá rừng nên có năm thiếu nước sản xuất, người ở ruộng trên ngăn không cho nước xuống ruộng dưới, các hộ tranh chấp nguồn nước dẫn đến mất đoàn kết trong thôn. Sau khi thôn đề ra hương ước và thành lập tổ bảo vệ rừng thì tình trạng này chấm dứt.

Cũng thật kỳ lạ khi ruộng bậc thang của đồng bào trên sườn núi dốc, cả khu ruộng rộng hàng chục ha nhưng rất hiếm điểm sạt lở. Nhìn từ trên cao mới thấy độ cao của từng bậc thang, độ rộng của từng triền ruộng đều tăm tắp như được tính toán chính xác, đó thực sự là phương pháp canh tác, tác động vào thiên nhiên một cách hài hòa, bao gồm cả yếu tố kỹ thuật và kinh nghiệm. Trưởng thôn Lò Diếu Vàng bảo trước kia ông cha đã khai phá thành nền rồi, sau này dẫu có cải tạo, sửa sang lại bờ trước khi vào vụ mới cũng chỉ trên nền cũ. Cách chia nước theo hình dích dắc được cho là bí quyết để luôn giữ được nước trong mùa hạn nhưng không ngập úng, gây xói lở ruộng trong mùa mưa; đầu này nước vào thì xả xuống ruộng dưới, ở đầu bờ bên kia khi nước đầy bằng mặt sẽ tràn tiếp xuống mảnh dưới một cách tự nhiên, bao đời nay người Dao vẫn truyền cho con cháu kinh nghiệm như vậy.

Cầu cạn Móng Sến được xây dựng điều chỉnh hướng tuyến để tránh ruộng bậc thang Vù Lùng Sung.
Cầu cạn Móng Sến được xây dựng điều chỉnh hướng tuyến để tránh ruộng bậc thang Vù Lùng Sung.

Lại nói về câu chuyện việc làm đường nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai đến Sa Pa suýt chút nữa xé toang khu ruộng này. Trưởng thôn Lò Diếu Vàng chia sẻ: Trước đây, dự án thủy điện dâng nước đã nhấn chìm một số ruộng rồi, bà con tiếc lắm. Không chỉ là mồ hôi, công sức của bao thế hệ người Dao, dẫu cuộc sống khó khăn nhưng ruộng nơi đây chẳng khi nào mất mùa nên dân không bao giờ lo thiếu đói. Khi thấy triển khai dự án làm đường mới lên Sa Pa, bà con tưởng sẽ mất nốt khu ruộng này, sau đó lại thấy con đường đổi hướng thi công, ai cũng mừng lắm.

Lý giải về điều này, kỹ sư Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư công trình giao thông tỉnh cho biết: Theo thiết kế ban đầu, đường nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai đến Sa Pa sẽ đi qua khu ruộng này và kết nối với Quốc lộ 4D ở vị trí khác hiện nay. Tuy nhiên, sau khi cân nhắc các phương án, đặc biệt là việc giữ gìn và bảo tồn danh thắng ruộng bậc thang Vù Lùng Sung, trong đó có khu ruộng 121 bậc, tỉnh đã quyết định điều chỉnh hướng tuyến. Mặc dù sự thay đổi này phát sinh chi phí khá lớn, nhưng những giá trị được lưu giữ, để lại cho thế hệ sau là vô giá.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Ngày 1: Từ nơi sông Hồng hòa nhịp cùng biển cả

Hành trình ngược sông Hồng - khám phá vẻ đẹp bất tận Ngày 1: Từ nơi sông Hồng hòa nhịp cùng biển cả

Chìm đắm trong vẻ đẹp bất tận của dòng sông mang sắc đỏ, hành trình dài đưa chúng tôi đến cuối nguồn - nơi sông Hồng hòa nhịp cùng biển cả, rồi lại ngược dòng trở về Lào Cai - nơi đầu nguồn sông mẹ. Sông Hồng còn nhiều tên gọi khác như: Nhị Hà, Hồng Hà, sông Cái, sông Thao, mỗi vùng đất dòng sông chảy qua mang một vẻ đẹp riêng. Hành trình cả ngàn kilômét đi qua các tỉnh, dòng sông mẹ như nhạc trưởng dẫn dắt bản giao hưởng của thiên nhiên, đưa chúng tôi từ bất ngờ này đến thú vị khác.

Bài cuối: Khẩn trương tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn

Sắp xếp đội ngũ cán bộ xã, phường Bài cuối: Khẩn trương tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn

Bộ máy chính quyền cấp xã trên địa bàn tỉnh đã đi vào hoạt động ổn định, tuy nhiên, tại nhiều xã, phường vẫn thiếu cán bộ, công chức ở một số vị trí. Thực tế đặt ra nhiều khó khăn, đòi hỏi cần có giải pháp tháo gỡ để chính quyền cơ sở thực hiện hiệu quả nhiệm vụ.

Bài 2: Những khó khăn đang đặt ra

Sắp xếp đội ngũ cán bộ xã, phường: Bài 2: Những khó khăn đang đặt ra

Sau khi tỉnh Lào Cai thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bộ máy chính quyền 99 xã, phường đã nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định. Tuy vậy, trong thực tế hoạt động, bộ máy ở một số địa phương vẫn bộc lộ hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả phục vụ người dân cũng như phát triển kinh tế - xã hội ở cơ sở.

Giữ mạch thông tin thông suốt

Giữ mạch thông tin thông suốt

Trong thời đại bùng nổ thông tin, việc đảm bảo các nội dung chính thống, đúng định hướng đến với người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số có ý nghĩa quan trọng. Nhiệm vụ này đã được đội ngũ cán bộ, viên chức thông tin, truyền thông ở cơ sở thầm lặng thực hiện thông qua việc duy trì hoạt động cụm loa truyền thanh trên địa bàn các xã.

Lào Cai: Dồn lực thực hiện chiến dịch làm sạch dữ liệu đất đai

Lào Cai: Dồn lực thực hiện chiến dịch làm sạch dữ liệu đất đai

Thực hiện Chiến dịch 90 ngày “làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai”, các địa phương của tỉnh Lào Cai đang dồn toàn lực để rà soát, chuẩn hóa, đồng bộ thông tin đất đai. Với hơn 5 triệu thửa đất cần xử lý, đây được coi là cuộc “tổng kiểm kê” quy mô lớn nhất từ trước tới nay, hướng tới mục tiêu quản lý đất đai minh bạch, phục vụ tốt hơn người dân và doanh nghiệp trong thời kỳ chuyển đổi số.

Dạy chữ nơi lưng chừng trời

Dạy chữ nơi lưng chừng trời

Điểm trường tiểu học, mầm non Séo Mý Tỷ ở độ cao 1.700 m, nơi lưng chừng trời, quanh năm mây phủ, điều kiện dạy học còn nhiều khó khăn. Ở mảnh đất gian khó nhưng đầy thơ mộng này, thầy Sần Quang Minh đã gắn bó 28 năm, kiên trì bám trụ bằng lòng yêu nghề, dìu dắt nhiều thế hệ học sinh.

Đoàn 125 chở bộ đội tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh. Ảnh: Tư liệu

Đường Hồ Chí Minh trên biển – bản hùng ca về ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam

“Đường Hồ Chí Minh trên biển” là tuyến vận tải quân sự chiến lược do Hải quân Nhân dân Việt Nam bí mật mở trên Biển Đông, nhằm vận chuyển vũ khí, cán bộ từ miền Bắc chi viện cho miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ. Tuyến vận tải huyền thoại ấy - con đường của ý chí và sáng tạo Việt Nam - đã trở thành biểu tượng cho trí tuệ, lòng dũng cảm và tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc.

Không để tạo khoảng trống ở các chi bộ thôn bản

Không để tạo khoảng trống ở các chi bộ thôn bản

Sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các chi bộ cơ quan xã cũng được thành lập. Nhiều đảng viên trước đây sinh hoạt ở thôn được rút về đã ảnh hưởng nhất định đến chất lượng sinh hoạt của các chi bộ thôn, bản.

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên từ khi thi công đến ngày khánh thành

Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên từ khi thi công đến ngày khánh thành

Ngày 17/10/2025, tại xã Xuân Quang, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã tổ chức Lễ khánh thành Dự án đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đoạn thuộc địa bàn tỉnh Lào Cai có chiều dài khoảng 140 km, đi qua 13 xã. Cùng với sự quyết tâm của chủ đầu tư và nhà thầu, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của Nhân dân trên địa bàn tỉnh đã góp phần đưa dự án hoàn thành vượt tiến độ 8 tháng so với kế hoạch.

Điểm tựa vững chắc của Nhân dân

Điểm tựa vững chắc của Nhân dân

Theo dự báo, hoàn lưu cơn bão số 11 (Matmo) sẽ gây mưa rất to trên diện rộng. Để bảo vệ tuyệt đối an toàn tính mạng và tài sản của Nhân dân, chính quyền xã Mậu A đã và đang khẩn trương triển khai đồng bộ các giải pháp ứng phó với tinh thần "bốn tại chỗ".

Nỗi lo bên bờ sông sạt lở

Nỗi lo bên bờ sông sạt lở

Liên tiếp các vụ sạt lở bờ sông khiến nơi ở của các hộ dân thôn 2A Phố Ràng, xã Bảo Yên bị đe dọa, trong khi chờ phương án khắc phục đảm bảo ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân, chính quyền địa phương đã vận động người dân di chuyển người, tài sản đến nơi ở an toàn khi có mưa bão.

Xã Cao Sơn: Người dân bất an vì nỗi lo sạt lở, đá lăn

Xã Cao Sơn: Người dân bất an vì nỗi lo sạt lở, đá lăn

Vết nứt lớn có nguy cơ sạt lở cùng với những tảng đá nặng hàng tấn lơ lửng trên sườn núi chỉ chực chờ lăn xuống bất cứ lúc nào, đe dọa cuộc sống của 37 hộ dân với gần 200 nhân khẩu tại các thôn Sảng Lùng Chéng và Sả Lùng Chéng (xã Cao Sơn) khiến bà con mất ăn, mất ngủ. Người dân mong muốn sớm được di chuyển đến nơi an toàn để yên tâm sinh sống, lao động sản xuất.

Không để lỡ hẹn với người dân

Không để lỡ hẹn với người dân

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang mang lại những bước chuyển mình trong cải cách hành chính tại các địa phương. Với hơn 400 thủ tục hành chính được giao cho cấp xã thực hiện, mỗi cán bộ, công chức tại đây đang phải “chạy đua với thời gian” để đảm bảo hoàn thành công việc đúng tiến độ, không để lỡ hẹn với người dân.

Đi tìm khu rừng hạnh phúc

Đi tìm khu rừng hạnh phúc

Có một câu chuyện truyền khẩu rằng, trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu vào ban đêm, nếu ai bắt gặp dương xỉ nở hoa thì sẽ có được hạnh phúc và giàu có cả đời. Mang theo sự tò mò, chúng tôi đến đèo Khe Ngang, thôn Khe Phẩy, xã Tân Hợp, người dân nơi đây đều nói rằng chưa ai từng thấy dương xỉ nở hoa... Câu chuyện được kể lại trở thành cái cớ đẹp đẽ để đồng bào gắn bó, yêu thương và cùng nhau bảo vệ rừng.

fb yt zl tw