Hiệu quả từ canh tác lúa hữu cơ

Thu hoạch lúa hữu cơ tại Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp và thủy sản Ông Muộn, xã Lý Văn Lâm, thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau.
Thu hoạch lúa hữu cơ tại Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp và thủy sản Ông Muộn, xã Lý Văn Lâm, thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau.

Mặc dù là vựa lúa lớn của cả nước, nhưng trong suốt thời gian dài, nông dân vùng đồng bằng sông Cửu Long vẫn chưa làm giàu một cách bền vững nhờ trồng lúa. Ðó là trăn trở không thể giải quyết một sớm, một chiều, nhưng ở nhiều địa phương, người nông dân đã ý thức chuyển đổi và bước đầu thích ứng với tư duy sản xuất mới.

Vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện có diện tích gieo trồng lúa khoảng 3,9-4 triệu ha/năm, chiếm hơn 50% diện tích gieo trồng của cả nước và sản lượng lúa đạt khoảng 23,8 triệu-24 triệu tấn lúa/năm. Toàn vùng có hơn 211.900 ha canh tác theo mô hình lúa-tôm ở nhiều tỉnh, thành phố ven biển như: Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và Kiên Giang… với sản lượng đạt hơn 84.700 tấn. Ðáng mừng là tổng thu nhập của mô hình lúa-tôm của nhiều hộ đạt trên 90 triệu đồng/ha và cho lợi nhuận bình quân từ 50-60 triệu đồng/ha, có hộ thu lãi trên 100 triệu đồng/ha...

Mô hình tôm-lúa

Trong một lần trò chuyện cùng nhà nông địa phương, ông Tạ Mạnh Kha, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp Minh Tâm ở xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau biết được có một số doanh nghiệp ngoài tỉnh tìm về Cà Mau đặt hàng và bao tiêu toàn bộ lúa canh tác theo hướng hữu cơ. Ðể thực hiện ý tưởng canh tác lúa theo quy trình hữu cơ, ông Kha đã tìm đến tỉnh Sóc Trăng học hỏi kinh nghiệm cách làm lúa sạch về áp dụng cho đồng lúa nhà mình. Thành công sau vụ đầu tiên, một số nông hộ liền kề làm theo. Ông kể: "Cuối vụ lúa thứ hai, những hộ trồng lúa ST24 trúng đậm hơn 6 tấn/ha, thương lái tranh mua giá cao hơn 500 đồng/kg so với lúa thông thường".

Ðến cuối năm 2018, HTX Minh Tâm phát triển vùng nguyên liệu lên hơn 500 ha, được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cà Mau công nhận vùng sản xuất lúa an toàn. Ðến nay, vùng nguyên liệu lúa sạch của HTX này mở rộng lên khoảng 1.000 ha, có hơn 300 hộ dân tham gia trồng lúa sạch với các giống chất lượng cao, như: ST24; Lài Campuchia; RVT... Không lâu sau, sản phẩm "Gạo sạch toàn Tâm" được ngành chức năng tỉnh cấp chứng nhận sản phẩm OCOP của xã Khánh Bình Tây, cũng là nhãn hiệu gạo sạch đầu tiên ở đồng đất Cà Mau. Nông dân Huỳnh Văn Hưng tham gia chuỗi sản xuất lúa sạch của HTX Minh Tâm cho biết: "Chúng tôi sản xuất theo quy trình lúa hữu cơ, được HTX bao tiêu toàn bộ đầu ra. Nhãn mác đã được công nhận. Vì thế, sản phẩm làm ra bao nhiêu cũng bán hết, lợi nhuận tăng lên rất nhiều so với làm lúa thông thường".

Tuy đi trễ hơn HTX Minh Tâm nhưng HTX dịch vụ nông nghiệp và thủy sản Ông Muộn ở xã Lý Văn Lâm, thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau lại về đích khá nhanh. Với giống chủ lực thành công nhờ ST24, từ 28 ha trồng lúa hữu cơ ban đầu khi mới thành lập vào tháng 10/2018, đến nay, HTX Ông Muộn đã liên doanh, liên kết với các hộ dân trong vùng mở rộng vùng nguyên liệu lên thêm 180 ha, năng lực cung ứng hơn 150 tấn gạo sạch thành phẩm mỗi năm. "Lúa ST24 được chúng tôi bao tiêu thấp nhất 7.000 đồng/kg, sau đó được gia công ở nhà máy và trải qua các khâu chọn lựa kỹ lưỡng trước khi đóng gói thành sản phẩm "Gạo sạch Ông Muộn", có tem truy xuất nguồn gốc theo quy trình sản xuất lúa VietGAP và đã thành sản phẩm OCOP 3 sao"- ông Nguyễn Văn Tiếp, Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp và thủy sản Ông Muộn chia sẻ.

Tại huyện Thới Bình, nơi chiếm phần lớn diện tích lúa-tôm của tỉnh Cà Mau, chính quyền địa phương đang mở rộng vùng lúa-tôm đặc sản an toàn, lúa-tôm chất lượng cao (giống ST 5, ST 20, ST 24…), lúa-tôm hữu cơ… Mục tiêu của huyện là đến năm 2025 có từ 95%-100% diện tích nuôi tôm, trồng lúa của huyện sản xuất lúa theo quy trình lúa sạch và quy trình nuôi tôm sinh thái. Trong đó, phấn đấu có hơn 10.000 ha canh tác theo quy trình lúa-tôm hữu cơ được cấp chứng nhận.

Mô hình canh tác tôm-lúa là kinh nghiệm quý báu làm nên thành công bước đầu của Hợp tác xã dịch vụ-sản xuất lúa-tôm Trí Lực (HTX Trí Lực), tại xã Trí Lực, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau. Ðến nay, HTX Trí Lực đã liên kết nông dân để mở rộng vùng sản xuất từ khoảng 50 ha của 15 hộ dân lên hơn 800 ha với sự tham gia của hơn 500 nông hộ trồng lúa tại địa phương. Trong đó, có 117 ha lúa đạt chứng nhận lúa hữu cơ và khoảng 700 ha lúa đạt chứng nhận lúa sạch.

Nhiều năm nay, nông dân tiêu biểu Nguyễn Văn Quất ở xã Phước Long, huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu luôn thành công mô hình tôm-lúa trên diện tích hơn ba ha, mỗi năm cho thu nhập bình quân từ 300-400 triệu đồng. Còn nông dân Nguyễn Văn Dũng, ở ấp Tà Suôl, xã Lộc Ninh, huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu say sưa kể về mô hình sản xuất lúa-tôm của gia đình mình mấy năm qua, đem lại hiệu quả kinh tế cao, bền vững. "Nếu như trước đây thu nhập của nông dân chỉ trông chờ vào 1 vụ lúa/năm thì nay đã có thêm thu nhập từ con tôm. Con tôm, cây lúa đã giúp nông dân chúng tôi làm giàu, góp phần làm cho miền quê vùng sâu này thay da đổi thịt"- anh Nguyễn Văn Dũng phấn khởi khoe.

Mô hình luân canh lúa-tôm ở Sóc Trăng được hàng nghìn hộ nông dân áp dụng, duy trì và mở rộng diện tích canh tác từ 30 năm qua. Nhờ biện pháp canh tác giảm sử dụng tối đa phân bón và thuốc trừ sâu trong sản xuất lúa để bảo vệ môi trường nuôi tôm nên hiệu quả nâng lên rõ rệt, diện tích nuôi tôm bị thiệt hại giảm dần, xuống chỉ còn 6% trong năm 2022.

Hiệu quả từ canh tác lúa hữu cơ -0
Thu hoạch tôm từ mô hình tôm-lúa tại Bạc Liêu. 

Phát huy lợi thế, bảo vệ môi trường

Các kỹ thuật canh tác có thể làm tăng năng suất, gia tăng sản lượng lúa nhưng cũng có thể tác động ngược lại là làm tăng lượng phát thải khí nhà kính. Vì vậy, việc định hướng sản xuất lúa theo hướng hữu cơ nhằm giảm ảnh hưởng đến môi trường là hướng đi đúng đắn. Trong đó, mô hình lúa-tôm được các nhà khoa học đánh giá là hướng canh tác thông minh, độc đáo trên thế giới.

Cà Mau hiện có khoảng 90.000 ha đất canh tác lúa, tổng sản lượng lúa hằng năm khoảng 550.000 tấn. Trong đó, khoảng 40% diện tích canh tác theo mô hình lúa-tôm. Sau nhiều năm nỗ lực gây dựng, đến nay, tỉnh đã tạo dựng được chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ ngành hàng nông sản khoảng 8.500 ha lúa cao sản an toàn; 2.500 lúa thơm đặc sản (ST24, ST25, Ðài thơm 8); lúa-tôm đặc sản (ST24, ST25) khoảng 3.000 ha; khoảng 700 ha lúa hữu cơ đạt tiêu chuẩn Quốc tế USDA, EU, JAS. Giám đốc HTX Trí Lực Lê Văn Mưa cho biết: "Chúng tôi phấn đấu có khoảng 200 ha lúa ST24 được chứng nhận lúa hữu cơ để xuất khẩu sang thị trường Mỹ, EU, Nhật Bản. Mục tiêu trên có thể đạt được trong vụ mùa tới đây, bởi suốt quá trình canh tác lúa, hộ dân tham gia vào chuỗi sản xuất của HTX không sử dụng bất kỳ loại hóa chất gì nhằm có môi trường sạch phục vụ nuôi tôm. Vì thế, sản phẩm lúa hữu cơ ở đây khá đặc thù để cho ra hạt gạo sạch".

Theo kế hoạch đến năm 2025, Bạc Liêu sẽ mở rộng diện tích sản xuất lúa-tôm gần 45.000 ha. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bạc Liêu Lưu Hoàng Ly cho biết, hiện nay toàn tỉnh có diện tích sản xuất theo mô hình lúa-tôm gần 39.000 ha, tập trung ở các huyện như Phước Long, Hồng Dân. Riêng huyện Phước Long hiện có gần hơn 5.000 ha chuyên sản xuất giống lúa chất lượng cao như ST24 và ST25 trên đất nuôi tôm. Tại huyện vùng sâu Hồng Dân hằng năm có diện tích lúa-tôm gần 25.000 ha, nông dân sản xuất các giống lúa chủ lực chất lượng cao như ST24, ST25, Một bui đỏ, Ðài thơm 8… Theo mô hình này, nông dân luân phiên thả tôm sú, sản xuất lúa kết hợp thả tôm càng xanh. Vụ nuôi từ tháng 1-4 hằng năm, nông dân thả tôm sú, đến tháng 9 thì sạ lúa kết hợp thả tôm càng xanh. Mỗi năm thu hoạch một vụ tôm sú, một vụ lúa và tôm càng xanh, tổng thu từ 120-180 triệu đồng/ha, lợi nhuận 100 triệu/ha/năm.

Tại tỉnh Sóc Trăng, qua 5 năm thực hiện Ðề án Phát triển sản xuất lúa đặc sản, giai đoạn 2016-2020, diện tích lúa đặc sản, lúa thơm các loại đã tăng dần từ 148.463 ha lên 178.095 ha, vượt gần 30% so kế hoạch đề án. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Sóc Trăng Huỳnh Ngọc Nhã cho biết, niên vụ 2020-2021, diện tích gieo trồng lúa gần 328.000 ha, sản lượng 2,06 triệu tấn lúa, trong đó sản lượng lúa đặc sản, lúa chất lượng cao 1,53 triệu tấn, chiếm 74,3% tổng sản lượng, riêng lúa đặc sản, lúa thơm các loại hơn 1,1 triệu tấn, chiếm tỷ trọng 53,4%. Năm 2022, tỉnh phấn đấu đạt sản lượng trên 2 triệu tấn, trong đó lúa đặc sản, lúa chất lượng cao chiếm trên 76%. Tỉnh đã định hình vùng sản xuất lúa-tôm ổn định, xác định đây là mô hình canh tác thông minh, bảo vệ môi trường, hướng đến phát triển bền vững với 10.000 ha, chủ yếu với giống lúa thơm trên nền nuôi tôm nước lợ 17.700 ha.

Hiện nay, ngành nông nghiệp các địa phương đang cải tiến và hoàn thiện quy trình kỹ thuật canh tác lúa-tôm theo hướng nâng cao chất lượng, đa dạng sản phẩm và phát triển bền vững mô hình theo chuỗi sản xuất. Trong đó, các bên tham gia cần phải thuần thục quy trình canh tác, nhóm giống và tuân thủ thời vụ nghiêm ngặt…, tiến tới cơ giới hóa, chứng nhận sản phẩm để đạt giá trị cao hơn.

Báo Nhân dân

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Bát Xát mở rộng mô hình rau hữu cơ

Bát Xát mở rộng mô hình rau hữu cơ

Không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không phân bón hóa học, mô hình trồng rau hữu cơ do Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Bát Xát triển khai bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực. Từ mô hình điểm với cây rau bí, huyện đang từng bước mở rộng sang nhiều loại rau màu khác, hình thành vùng sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn.

Triển vọng phát triển kinh tế từ cây chè dây

Triển vọng phát triển kinh tế từ cây chè dây

Từng là cây mọc tự nhiên trong rừng, nay chè dây đã được người dân xã Nậm Pung (Bát Xát) đưa về trồng tại vườn nhà, bước đầu mang lại thu nhập ổn định. Nhờ sự hỗ trợ giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm từ doanh nghiệp, cây chè dây đang mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho xã vùng cao này.

Chung tay thực hiện tiêu chí môi trường nông thôn

Chung tay thực hiện tiêu chí môi trường nông thôn

Thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới, nhiều địa phương đã huy động sự tham gia tích cực của người dân, qua đó từng bước thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao chất lượng cuộc sống và giúp các địa phương giữ vững tiêu chí môi trường.

Cuộc cách mạng nông nghiệp ở Trạm Tấu

Cuộc cách mạng nông nghiệp ở Trạm Tấu

Nằm trong số 74 huyện nghèo của cả nước, Trạm Tấu từ lâu đã quen với những định danh như "vùng cao đặc biệt khó khăn". Thế nhưng, một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra trên những sườn núi, không phải bằng những dự án hoành tráng, mà bắt nguồn từ chính mảnh đất, từ việc đánh thức giá trị của những cây trồng bản địa.

Biến đất cằn thành vườn cây bạc tỷ

Biến đất cằn thành vườn cây bạc tỷ

Trên những mảnh nương, đồi trồng ngô, lúa bạc màu một thời, anh Lý Phụ Chìu ở thôn Tả Chải, xã Tả Phìn (thị xã Sa Pa) đã tìm ra hướng đi mới, phủ xanh đất cằn bằng mô hình trồng cây cảnh đem lại hiệu quả cao. Không chỉ là người tiên phong, anh còn truyền cảm hứng thay đổi tư duy phát triển kinh tế ở thôn.

Góp sức dân mở đường về đích nông thôn mới

Góp sức dân mở đường về đích nông thôn mới

Không chờ đợi nguồn lực từ cấp trên, nhiều hộ dân ở huyện Bảo Yên đã chủ động hiến đất, góp tiền, góp công làm đường giao thông nông thôn. Những tuyến đường bê tông sạch đẹp không chỉ làm thay đổi diện mạo nông thôn, mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững.

Sắc màu no ấm ở thung lũng bản Sinh

Sắc màu no ấm ở thung lũng bản Sinh

Bản Sinh như một thung lũng thu nhỏ nằm cách trung tâm xã Lùng Vai, huyện Mường Khương khoảng 3 km. Nhờ tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, chăm chỉ lao động, đồng bào các dân tộc ở bản Sinh có được cuộc sống no ấm, hạnh phúc.

190 học viên tham gia tập huấn nâng cao nghiệp vụ xây dựng nông thôn mới

190 học viên tham gia tập huấn nâng cao nghiệp vụ xây dựng nông thôn mới

Nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tham gia triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Văn phòng Điều phối các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Lào Cai phối hợp với Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại tỉnh Lào Cai tổ chức lớp tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ nông thôn mới năm 2025.

Xuân Thượng: Hành trình vượt nghèo và những đổi thay bền vững

Xuân Thượng: Hành trình vượt nghèo và những đổi thay bền vững

Từng là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo khá cao nhưng với quyết tâm và sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, xã Xuân Thượng (huyện Bảo Yên) đã có những bước chuyển mình ngoạn mục. Từ con số 214 hộ nghèo vào năm 2021, chiếm hơn 21% tổng số hộ, đến nay xã chỉ còn 34 hộ nghèo, tương đương 3,36%. Tỷ lệ giảm nghèo bình quân đạt 17,77% mỗi năm là kết quả ấn tượng, minh chứng rõ nét cho sự bền bỉ và kiên trì trong công tác giảm nghèo tại địa phương.

Bắc Hà mùa quả ngọt

Bắc Hà mùa quả ngọt

Mùa này, mận chín rải rác khắp các xã, từ vùng thấp đến vùng cao. Trong những vườn mận, vườn đào, tiếng nói cười rộn ràng, nông dân đang hối hả, nhanh tay thu hoạch quả chín. Những quả đào hồng rực, quả mận tím đỏ lúc lỉu trong tán lá xanh mướt... mới thấy sự trù phú mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này. Từ trung tâm thị trấn Bắc Hà đến các xã Na Hối, Bản Phố, Thải Giàng Phố… đều đã bắt đầu vào vụ thu hoạch mận. Năm nay được mùa nên cây mận nào cũng sai quả.

Nâng cao chất lượng và tính bền vững của các chương trình mục tiêu quốc gia

Nâng cao chất lượng và tính bền vững của các chương trình mục tiêu quốc gia

Tại hội nghị tổng kết thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021 - 2025 diễn ra chiều 9/6, các đại biểu đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm, cách làm hay trong triển khai hiệu quả các chương trình tại địa phương, trong đó nhấn mạnh phải phát huy tốt vai trò chủ thể của người dân và huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội.

fb yt zl tw