Đêm ấy, ngồi trên xe từ rạp chiếu phim từ Hà Nội về quê Ninh Bình ông vẫn khóc. Ông chia sẻ: "Bộ phim đã bằng nghệ thuật tái hiện xúc động và gần gũi những người lính thành cổ chúng tôi trong cuộc chiến anh dũng nhiều hy sinh. Hẳn là những đồng đội của tôi đã nằm lại thành cổ cũng sẽ thấy ấm lòng".
Trong trận chiến bảo vệ Thành cổ Quảng Trị, chỉ riêng tiểu đoàn của ông Hợi đã hy sinh khoảng 1.000 người. Với diện tích khoảng 25ha, Thành cổ Quảng Trị đã phải hứng chịu 328 tấn bom đạn; hơn 4.000 cán bộ, chiến sĩ phần lớn còn rất trẻ đã anh dũng ngã xuống.
Được đánh giá là trận đánh khốc liệt nhất của thế kỷ XX, cuộc chiến đấu anh dũng bảo vệ Thành cổ Quảng Trị năm 1972 là một khúc tráng ca hào hùng của lịch sử dân tộc và trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo thiêng liêng cho các văn nghệ sĩ. Nhà văn Chu Lai, vốn là người lính trực tiếp cầm súng trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, hơn ai hết, ông cảm thấu sâu sắc sự khốc liệt của chiến tranh và những hy sinh của đồng đội. Đau đáu với đề tài chiến tranh cách mạng, nhiều tác phẩm của ông đã thành công ghi dấu trong lòng công chúng.
Theo nhà văn Chu Lai, “Mưa đỏ” là một ngoại lệ trong cuộc đời sáng tác của ông. Ông thường viết từ truyện ngắn thành tiểu thuyết, từ tiểu thuyết thành phim, rồi từ phim thành cải lương, kịch..., riêng “Mưa đỏ” được ông viết ngay ở dạng kịch bản điện ảnh từ năm 2010 - tức là 6 năm trước khi tiểu thuyết cùng tên ra đời. Sau thời gian dài hoàn thiện kịch bản, phim điện ảnh “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất, là một dự án nghệ thuật có quy mô lớn, được đầu tư bài bản, chỉn chu từ nội dung đến kỹ thuật. Quá trình chuẩn bị cho sản xuất phim được thực hiện trong nhiều năm. Các bối cảnh công phu được dựng tại tỉnh Quảng Trị, trong đó bối cảnh chính được quay bên dòng sông Thạch Hãn lịch sử. Thành cổ đã được tái hiện chân thực cả về hình thái kiến trúc, địa hình chiến sự, các chiến hào, đường hầm, trạm phẫu, sân bay dã chiến, công sự phòng thủ...
Cùng với đó, để bảo đảm cho những yêu cầu chất lượng về một bộ phim chiến tranh lịch sử, dàn diễn viên được tuyển chọn kỹ lưỡng đã trải qua nhiều tháng tập luyện, huấn luyện về quân sự, võ thuật, làm quen với thực địa để có những cảnh quay chân thực, cảm xúc nhất. Một điều đặc biệt ở “Mưa đỏ” góp phần lớn làm nên thành công của một bộ phim chiến tranh, đó là những cảnh quay cần sự tham gia của nhiều phương tiện, vũ khí, trang thiết bị quân sự. Gần như toàn bộ cảnh quay trong phim được thực hiện trên phim trường. Nhà sản xuất Nguyễn Trí Viễn, Tổng điều hành sản xuất phim cho rằng đó là những điều mà chỉ Điện ảnh Quân đội nhân dân với sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, hỗ trợ, phối hợp của các cơ quan, đơn vị trong Quân đội mới có thể thực hiện được.
Đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ, trong 81 ngày đêm quay bộ phim, ê kíp đã trải qua rất nhiều khó khăn, thử thách về thời tiết khắc nghiệt, bão lũ, mưa lạnh triền miên. Các cảnh quay phải bảo đảm yêu cầu kỹ thuật và an toàn cao, nhưng ai cũng quyết tâm thực hiện bộ phim ý nghĩa này. “Chúng tôi coi đây là nén tâm nhang tri ân các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc, hy vọng khán giả ra rạp xem phim sẽ cảm nhận được tâm huyết của toàn ê kíp và những thông điệp từ bộ phim” - nữ đạo diễn nói.
“Mưa đỏ” đã ra mắt khán giả cả nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngay lập tức phim nhận được sự quan tâm, ủng hộ, đánh giá cao của giới chuyên môn và công chúng cả nước. Đây là một trong số ít, thậm chí có thể coi là bộ phim thành công nhất cả về nội dung, tư tưởng, nghệ thuật của điện ảnh Việt Nam khi tái hiện đề tài chiến tranh cách mạng. Tiến sĩ, nhà lý luận phê bình Hà Thanh Vân đánh giá: “Nếu nội dung bộ phim giúp “Mưa đỏ” dựng lại những trang sử bi hùng, thì nghệ thuật điện ảnh chính là linh hồn, là phương thức chuyển tải khiến bộ phim sống động, chạm đến trái tim khán giả hôm nay. Ở phim, ta có thể nhìn thấy rõ phong cách Đặng Thái Huyền, một đạo diễn nữ luôn kiên trì với tinh thần nhân văn, trữ tình trong từng khuôn hình và nay đã đưa nó vào một tác phẩm điện ảnh chiến tranh có quy mô lớn”. Theo đó, nữ đạo diễn để cho những nhân vật hiện lên như những số phận chứ không phải những biểu tượng khô cứng, để khán giả thấy rõ người lính bên ngoài chiến hào chiến đấu, thì vẫn là một người con, một người yêu, một người bạn. Những nhân vật người lính phía bên kia cũng không chỉ là lối khắc họa một chiều, mà họ hiện lên là những con người có tâm tư, tình cảm và cả niềm tin. Cách kể này vừa kế thừa truyền thống điện ảnh cách mạng, vừa mang đến hơi thở đương đại, giàu tính nhân bản.
Tác giả, nhà văn Chu Lai đã nói, “Nếu không có Thành cổ mưa máu thì không có bầu trời xanh hôm nay, không có bản giao hưởng máu thì không có hòa bình thơ như hôm nay”. Bộ phim vừa là một bài học lịch sử bằng hình ảnh, vừa là một tượng đài bằng điện ảnh tưởng niệm những người đã ngã xuống vì Tổ quốc. Bằng nghệ thuật điện ảnh, “Mưa đỏ” đã biến một sự kiện lịch sử hào hùng thành “ký ức tập thể”, giúp thế hệ hôm nay hiểu thêm về sự mất mát, hy sinh của cha ông và sự vô giá của hòa bình. Qua đó, bộ phim truyền cảm hứng sâu sắc về lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam và khát khao cống hiến của thế hệ hôm nay.
