 |
| Trong đám cưới của người Phù Lá, không thể thiếu tiếng kèn Pí lè. |
LCĐT - Trong nghi lễ cưới truyền thống của người Phù Lá ở Lào Cai không thể thiếu tiếng kèn Pí lè của nhà trai đưa sang nhà gái, bởi đó là nhạc cụ thể hiện tính thiêng liêng trong lễ xin dâu của dân tộc.
Từ xa xưa, người Phù Lá cho rằng, đám cưới là nghi lễ trọng đại và đáng vui mừng nhất của cuộc đời mỗi người nên dù nghèo khó hay giàu sang thì trong lễ cưới cũng phải có tiếng kèn đưa sang nhà gái để thể hiện sự trang trọng, đàng hoàng của gia đình nhà trai. Bởi thế, trong đám cưới của người Phù Lá không thể thiếu tiếng kèn Pí lè.
Người Phù Lá ở Bắc Hà gọi kèn Pí lè là “Sa Lá” - một loại nhạc cụ thuộc bộ hơi. Kèn Pí lè của dân tộc Phù Lá có cấu tạo gồm 3 phần: Đầu thổi, thân kèn và loa kèn. Đầu thổi của cây kèn là một ống đồng nhỏ bọc gỗ, đục lỗ thông với thân kèn, lỗ nhỏ ở giữa để cắm ống thổi dài khoảng 1,5cm, ống thổi này được cắt từ ống thân lúa đã phơi khô, thân tròn, có độ dai.
Cây kèn của người Phù Lá được sơn màu đỏ thể hiện sự linh thiêng trong nghi lễ, mà chủ yếu là sử dụng trong lễ cưới, đám tang và dựng nhà mới. Tuy nhiên, ở mỗi nghi lễ khác nhau thì họ lại thổi những bài kèn ứng với từng nghi lễ, mỗi bài kèn có nhịp điệu và xúc cảm riêng thích ứng với từng loại nghi lễ.
Trong lễ cưới của người Phù Lá, tiếng kèn là biểu tượng cho sự thiêng liêng, bởi đồng bào quan niệm hạnh phúc của đôi vợ chồng cũng giống như tiếng kèn, phải có hai cây kèn thì khi ngân lên mới tạo nên sự đồng điệu, mới toát lên được cái hay, tạo xúc cảm trong lòng người.
Người Phù Lá luôn thổi hai kèn với các bài chỉ sử dụng cho lễ cưới, gồm: Bài kèn trên đường đi đón dâu, đến nhà cô dâu; các bài kèn đưa cô dâu ra khỏi cửa và đón dâu về nhà. Với quan niệm lễ cưới được tổ chức để kết duyên cho đôi nam nữ về sống bên nhau, tiếng kèn trong lễ cưới cũng phải là tiếng kèn đôi thể hiện sự đồng điệu, dâng trào cảm xúc rộn ràng, lúc vui tưng bừng, lúc buồn da diết như diễn biến tâm lý của cô dâu trước khi về nhà chồng.
Trên đường sang nhà gái rước dâu và lúc đưa dâu về nhà, đội kèn luôn phải đi trước để dẫn đầu đoàn rước dâu với vai trò xua đi mọi sự cản trở trên đường để cô dâu về nhà chồng trong sự may mắn, bình an và còn thể hiện sự uy nghi, hoành tráng của nhà trai trong ngày đại hỷ.
Khi rước dâu đến cửa nhà trai, đội kèn phải đứng trước ngưỡng cửa để cô dâu làm lễ trong sân rồi mới bước vào nhà và hai người thổi kèn phải dàn ra hai bên cho cô dâu và chú rể thực hiện nghi lễ trước bàn thờ tổ tiên nhà trai. Lúc này, tiếng kèn trong nghi lễ cũng trở nên dồn dập, da diết hơn, khiến cho người tham dự lễ cưới trào dâng cảm xúc tưng bừng, nhộn nhịp.
