Phát triển du lịch cộng đồng cần có sự định hướng

Nhiều địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) vốn có thế mạnh về phát triển du lịch cộng đồng từ danh lam thắng cảnh cùng với bản sắc văn hóa của cộng đồng, tuy nhiên, việc phát triển du lịch cộng đồng ồ ạt đã khiến du lịch cộng đồng thiếu tính bền vững, làm giảm sự hấp dẫn đối với du khách.

Các địa điểm phát triển du lịch cộng đồng cần chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, gắn kết trong cộng đồng.

Các địa điểm phát triển du lịch cộng đồng cần chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, gắn kết trong cộng đồng.

Tiềm năng và thách thức phát triển

Du lịch tại Việt Nam nói chung và vùng đồng bào DTTS nói riêng vốn có nhiều tài nguyên để khai thác với nhiều danh lam thắng cảnh, sự đa dang về bản sắc văn hóa của cộng đồng các dân tộc. Định hướng phát triển du lịch cộng đồng đã được các ngành, các cấp xây dựng và triển khai ở nhiều địa phương, tạo tiềm năng to lớn để phát triển kinh tế - xã hội, thay đổi đời sống cho người dân.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Hà Văn Siêu từng khuyến nghị, các sản phẩm du lịch cộng đồng đặc thù mà các địa phương cần phát triển là trải nghiệm văn hóa cộng đồng, nghỉ dưỡng sinh thái trải nghiệm du lịch gắn với nông nghiệp, sản vật địa phương, tham quan các điểm di tích lịch sử, văn hóa, địa lý; du lịch leo núi mạo hiểm; du lịch khám phá..., sản phẩm du lịch phải đáp ứng nhu cầu của du khách, đa dạng, phong phú, sáng tạo. Qua đó, tạo ra sự trải nghiệm đa dạng cho du khách, tạo điều độc đáo, khác lạ, giáo dục cho du khách thông qua du lịch.

Xu hướng du lịch của du khách cũng đã có phần thay đổi khi du lịch cộng đồng, đặc biệt là ở các khu vực miền núi, vùng đồng bào DTTS thời gian qua khá thu hút du khách. Nhiều điểm du lịch nổi tiếng như Sa Pa, Lào Cai, Hà Giang, các điểm du lịch cộng đồng ở Tây Nguyên, miền Tây... đã hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Du lịch cộng đồng thời gian qua đã thúc đẩy nhiều ngành kinh tế liên kết lại với nhau từ việc kinh doanh các loại dịch vụ nhà nghỉ homestay, buôn bán các mặt hàng truyền thống địa phương, thúc đẩy hàng hóa và dịch vụ, tạo nguồn vốn tái đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội và cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch.

Tuy nhiên, sự phát triển ồ ạt của du lịch cộng đồng cũng là “con dao hai lưỡi” với ngành dịch vụ này ở nhiều địa phương. Trong đó, điểm mấu chốt là việc phát triển du lịch cộng đồng một cách tự phát mà không có sự tham vấn của các chuyên gia, sự chỉ đạo của các ngành, các cấp dẫn tới việc nhiều tour, tuyến điểm du lịch mang tính tự phát, nhỏ lẻ mà chưa hình thành sự liên kết trong vùng hay liên vùng. Du lịch cộng đồng tự phát và ồ ạt đã khiến cho chất lượng các sản phẩm du lịch chưa cao, chưa chuyên nghiệp.

Đặc biệt, du lịch cộng đồng không có sự độc đáo sáng tạo mà nhiều địa phương lại thực hiện “na ná như nhau”. Điển hình như tại Tây Nguyên, du lịch cộng đồng nhưng cũng chỉ quẩn quanh ở việc thưởng thức ẩm thực cơm lam, gà nướng, rượu cần, nghe trình diễn cồng chiêng, tham quan nhà sàn, nhà mồ hay tạc tượng gỗ... Tại một số điểm du lịch cộng đồng ở phía Bắc cũng xoay quanh các sản phẩm về chợ tình, thưởng thức ẩm thực vùng cao, chụp ảnh check-in tại các thung lũng hoa... Những sản phẩm du lịch giống nhau như vậy mặc dù đã đáp ứng được nhu cầu của du khách, tuy nhiên, chất lượng sản phẩm du lịch không ổn định và thiếu tính bền vững.

Thêm nữa, du lịch cộng đồng tự phát và ồ ạt đã khiến cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, nhất là các bản làng vùng DTTS. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực phục vụ cho du lịch tại vùng DTTS như thế này số lượng, chất lượng thấp, ít người được đào tạo bài bản về chuyên môn, nghiệp vụ. Cùng với đó là các vấn đề về hủ tục, rác thải, an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn luôn khiến các du khách ái ngại. Đơn cử như việc nhiều du khách khi tham gia du lịch cộng đồng đã bị ngộ độc thực phẩm do không quen sử dụng các thực phẩm địa phương, cũng như việc bảo quản, lưu trữ thực phẩm chưa đảm bảo đúng cách đã khiến sản phẩm du lịch ẩm thực tại cộng đồng bị ảnh hưởng nặng nề.

Cần có sự định hướng, chấn chỉnh

Nhờ vào những ưu đãi từ thiên nhiên, cảnh quan, văn hóa dân tộc mà người dân ở nhiều bản làng vùng DTTS đang từng ngày có cuộc sống tốt hơn nhờ vào làm du lịch. Nắm bắt được cơ hội này, người trẻ, người già đang từng ngày xây dựng những điểm du lịch chuyên nghiệp, khai thác được tối đa văn hóa bản địa phục vụ cho du khách. Thế nhưng, việc phát triển du lịch tự phát ồ ạt cũng đang đặt ra nhiều vấn đề mà chính những người làm du lịch cũng đang gặp khó, cần có sự tháo gỡ và chấn chỉnh của chính quyền, để người dân cùng với những đầu tư của mình có thể được phát triển một cách bền vững.

Nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS vốn có thế mạnh về phát triển du lịch cộng đồng.

Nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS vốn có thế mạnh về phát triển du lịch cộng đồng.

Để tránh du lịch cộng đồng tự phát và ồ ạt diễn ra, khiến đặc trưng của loại hình du lịch này trở nên bão hòa, kém thu hút du khách, thời gian qua, các địa phương cũng đã hoạch định xu thế phát triển cho du lịch cộng đồng. Điển hình như tại Kon Tum, có 4 làng du lịch cộng đồng được công nhận và đầu tư để thu hút du khách. Những làng du lịch cộng đồng này đã giữ lại được những nét nguyên sơ nhất của không gian sinh sống, giữ lại được những nét văn hóa, lối sống, phong tục... bản địa của đồng bào DTTS và trở thành điểm thu hút khám phá của du khách trong và ngoài nước.

Tại nhiều địa phương khác như Tây Giang (Quảng Nam), A Lưới (Thừa Thiên Huế), Minh Hóa (Quảng Bình) hay một số tỉnh Hà Giang, Yên Bái cũng xây dựng được các vùng du lịch cộng đồng đặc trưng, khai thác thế mạnh về địa hình, về sự đa dạng văn hóa mang tính bền vững nhằm giữ chân du khách hằng năm. Tuy nhiên, một số địa phương khác lại vấp phải khó khăn khi định hướng, phát triển du lịch cộng đồng. Trong đó, các vấn đề cơ bản như thiếu các chính sách khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng, khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay, vấn đề vệ sinh môi trường, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Trong đó, điểm quan trọng nhất là đáp ứng được thị hiếu du khách, phải làm cho du khách có cảm giác như “ở nhà” được cùng trò chuyện, có chỗ nghỉ ngơi thoải mái, giúp cho du khách cảm nhận được đầy đủ các giá trị văn hóa tại địa phương.

Các địa điểm phát triển du lịch cộng đồng cần chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, gắn kết trong cộng đồng. Cần hướng dẫn, tập huấn cho người dân các kỹ năng nghiệp vụ, các kiến thức về bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn cho du khách, nâng cao nhận thức trong cộng đồng về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ tài nguyên môi trường để phát triển du lịch. Đặc biệt, cần đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng du lịch, tăng cường sáng tạo các sản phẩm du lịch để thu hút du khách, giúp người dân làm du lịch để tăng thu nhập, góp phần xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo. Không phát triển du lịch cộng đồng ồ ạt, theo phong trào, cần có sự chuẩn bị bài bản, nhất là việc tìm hiểu thị trường, quảng bá và các điều kiện phục vụ du khách.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

48 giờ săn mây, ngắm lúa, ăn gà ở Y Tý

48 giờ săn mây, ngắm lúa, ăn gà ở Y Tý

Trong 48 giờ ở Y Tý - Lào Cai, du khách có thể săn mây trắng bồng bềnh buổi sớm, lạc giữa biển vàng lúa chín trưa thu, rồi tối quây quần bên nồi gà đen thơm lừng. Vùng đất biên cương này đang hút khách bởi vẻ hoang sơ và bản sắc văn hóa đậm nét Tây Bắc.

Ấn Độ: Thị trường khai thác giàu tiềm năng của du lịch Việt Nam

Ấn Độ: Thị trường khai thác giàu tiềm năng của du lịch Việt Nam

Năm 2023, Việt Nam đón 392 nghìn lượt khách Ấn Độ. Con số này tăng lên 507 nghìn lượt vào năm 2024. Chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, đã có 443 nghìn lượt khách Ấn Độ đến Việt Nam. Điều này cho thấy sức hút ngày càng lớn của Việt Nam đối với thị trường Ấn Độ, mở ra tiềm năng hợp tác du lịch sâu rộng giữa hai nước.

Vẻ đẹp Quán Dín Ngài mùa lúa chín

Vẻ đẹp Quán Dín Ngài mùa lúa chín

Nằm cách trung tâm xã Bắc Hà hơn 1 km, thôn Quán Dín Ngài gần đây nổi tiếng bởi những bức ảnh chụp ruộng bậc thang do khách du lịch chia sẻ. Từ trên cao nhìn xuống, Quán Dín Ngài khoác trên mình màu áo vàng óng ả của lúa chín. Trung tuần tháng 9 là thời điểm đẹp nhất để ngắm lúa ở Quán Dín Ngài.

Tân Hợp “bắt nhịp” với du lịch

Tân Hợp “bắt nhịp” với du lịch

Sau khi hợp nhất các xã Nà Hẩu, Đại Sơn và Tân Hợp thành xã Tân Hợp mới, địa phương đang dần khẳng định hướng đi phát triển du lịch sinh thái gắn với văn hóa bản địa. Trong định hướng này, các thôn Nà Hẩu, Bản Tát và Ba Khuy được xác định là trọng điểm, trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài tỉnh.

AI đồng hành cùng Gen Z trong hành trình du lịch

AI đồng hành cùng Gen Z trong hành trình du lịch

Theo báo cáo mới nhất của Booking.com - một trong những nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới, trí tuệ nhân tạo (AI) đang giữ vai trò quan trọng, tác động trực tiếp đến thói quen du lịch của thế hệ Gen Z tại Việt Nam.

Lan tỏa vẻ đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu qua du lịch

Lan tỏa vẻ đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu qua du lịch

Nhằm lan tỏa vẻ đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam tới du khách, đồng thời xây dựng thêm một sản phẩm du lịch đặc sắc cho Thủ đô Hà Nội, nhiều công ty lữ hành chuyên đón khách quốc tế vừa có chuyến famtrip thú vị đến với Phủ Tiên Hương, xã Phú Cát, Hà Nội.

Mùa cơm mới ở bản Hà Nhì

Mùa cơm mới ở bản Hà Nhì

Theo phong tục cổ truyền, cứ đến tháng 7, tháng 8 âm lịch hằng năm, đồng bào Hà Nhì ở các thôn, bản vùng cao khu vực huyện Bát Xát cũ lại tổ chức lễ mừng cơm mới. Lễ mừng cơm mới thể hiện sự tri ân của cộng đồng người Hà Nhì đối với đất trời và tổ tiên đã phù hộ cho mùa màng bội thu, cuộc sống Nhân dân thêm no ấm.

Mùa cốm trên cao nguyên Bắc Hà

Mùa cốm trên cao nguyên Bắc Hà

Trên vùng đất biên giới Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, cốm không chỉ là thức quà mùa thu, mà còn là câu chuyện về ý chí tự lực, sáng tạo của đồng bào dân tộc Tày.

Định hình thương hiệu du lịch xanh

Định hình thương hiệu du lịch xanh

Trong bối cảnh du lịch xanh vừa là xu hướng, lại đòi hỏi tất yếu của ngành “công nghiệp không khói”, việc thiết lập, triển khai chứng nhận xanh được xem là bước đi cần thiết để hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch bền vững, góp phần nâng cao sức cạnh tranh, vị thế điểm đến Việt Nam trên bản đồ du lịch khu vực và thế giới.

Sắc vàng mùa lúa chín – tài nguyên vô giá của du lịch Lào Cai

Sắc vàng mùa lúa chín – tài nguyên vô giá của du lịch Lào Cai

Tháng 9 - 10 hằng năm, núi rừng Lào Cai lại bừng sáng trong sắc vàng óng ả của mùa lúa chín. Những triền ruộng bậc thang từ Mù Cang Chải, thung lũng Mường Hoa - Sa Pa đến vùng cao Y Tý, Bát Xát…, trải dài như bức tranh khổng lồ vàng rực giữa đại ngàn. Vừa là mùa thu hoạch nông nghiệp cũng là mùa du lịch đặc biệt - tài nguyên vô giá góp phần thay đổi diện mạo kinh tế, văn hóa của vùng cao.

fb yt zl tw