Cuối tháng Mười, trong chuyến công tác về cơ sở, chúng tôi ghé thăm mô hình trồng chè của gia đình chị Chang Thị Ly. Từ xa, thấy khách đến, chị Ly đã vội bước ra đón bằng nụ cười tươi tắn, giọng nói chân tình, mộc mạc như chính hương chè quê mình. Bên ấm trà nghi ngút khói, chị kể cho chúng tôi nghe câu chuyện khởi nghiệp đầy nghị lực, bắt đầu từ những luống chè xanh mướt nơi triền đồi, nơi chị đã dồn tâm huyết để biến nghề truyền thống của gia đình thành hướng đi bền vững.
Chị Chang Thị Ly lập gia đình khi vừa tròn 20 tuổi. Thủa ấy, cuộc sống của hai vợ chồng trẻ gặp rất nhiều khó khăn. Đất canh tác ít, phần lớn lại là đồi dốc, trồng ngô, trồng sắn năng suất thấp, thu nhập không đủ trang trải cuộc sống. Không nản chí, năm 2003, chị Ly bắt đầu đi thu mua chè tươi bán cho các xưởng chế biến trong vùng.
Nhớ lại tháng ngày gian khó chị Ly bảo: “Hồi đó, cứ sáng sớm tôi và chồng dẫn nhau đi thu mua chè của các nhà quanh vùng rồi chiều tối gùi chè tươi đi bán lại cho các nhà buôn. Đường xa, mệt nhưng có đồng ra đồng vào hơn làm ruộng nương. Làm lâu tôi nhận ra cây chè là nguồn thu ổn định nhất ở đây nên bàn với chồng phải trồng chè để có thu nhập lâu dài”.
Với suy nghĩ ấy, năm 2006 vợ chồng chị quyết định đầu tư phát triển cây chè. Ngoài chăm sóc tốt 1 ha chè được bố mẹ cho, vợ chồng chị đã cải tạo thêm 1 ha đất nương kém hiệu quả để trồng chè.
Những ngày đầu bỡ ngỡ, không có nhiều kinh nghiệm, vợ chồng chị phải học hỏi thêm bố mẹ, người già trong thôn kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hái giống chè Shan tuyết. Nhờ chăm chỉ, cần cù vườn chè của gia đình chị phát triển tốt, năng suất cao hơn hẳn so với các loại cây trồng trước kia.
Khi những đồi chè bắt đầu cho thu hoạch ổn định, chị Ly dần nhận ra việc chỉ bán chè tươi cho các cơ sở thu mua chưa khai thác hết giá trị của sản phẩm. Vì vậy, năm 2010 chị bàn với chồng đầu tư 20 triệu đồng xây dựng nhà xưởng, mua 1 máy vò và 2 máy sao trà tự động để tự chế biến trà khô tại nhà. Đây là bước ngoặt quan trọng, giúp gia đình chị chủ động hơn trong phát triển kinh tế gia đình.
Chị Ly chia sẻ: “Tự sao trà tôi kiểm soát được chất lượng, hương vị. Gia đình chúng tôi làm cả sao trà theo phương thức truyền thống và hiện đại. Phương thức nào cũng vậy, làm kỹ thì trà sẽ thơm, được giá hơn hẳn. Mỗi khi có khách hàng khen trà ngon, tôi thấy vui lắm”.
Những năm gần đây, để tiếp tục mở rộng sản xuất, gia đình chị Ly đã mạnh dạn đầu tư thêm 1 máy sao và 1 máy sấy trà, công suất 25 kg/mẻ. Khi quy mô lớn hơn, nhu cầu nguyên liệu tăng, ngoài nguồn nguyên liệu của gia đình, chị còn thu mua chè búp tươi của các hộ dân xung quanh.
Đến nay, mỗi năm, gia đình chị sản xuất đạt từ 2 - 3 tấn trà khô, doanh thu trung bình đạt trên 600 triệu đồng 1 năm. Các sản phẩm được phân loại theo chất lượng, trong đó, trà chế biến từ búp tươi 1 tôm 2 lá và 1 tôm 3 lá có giá dao động từ 200 - 350 nghìn đồng/kg. Sản phẩm trà thượng hạng chế biến từ loại búp 1 tôm 1 lá được bán với giá từ 600 nghìn đến 1 triệu đồng/kg.
Đặc biệt, từ năm 2020 trở lại đây, khi du lịch địa phương phát triển mạnh, vợ chồng chị Ly nhận thấy tiềm năng lớn từ nguồn khách du lịch nên đã mở thêm hướng kinh doanh phục vụ du khách. Vợ chồng chị tự tìm tòi, học hỏi kỹ thuật chế biến hiện đại để tạo thêm giá trị cho sản phẩm trà truyền thống, cho ra đời những dòng sản phẩm như trà ép bánh, trà ống nứa, hồng trà, trà túi lọc…
Bên cạnh đó, gia đình chị còn chú trọng khâu thiết kế bao bì, nhãn mác bắt mắt, phù hợp thị hiếu khách hàng. Nhờ vậy, các sản phẩm trà của gia đình chị được nhiều khách du lịch trong và ngoài tỉnh biết đến, tìm mua.
Anh Nguyễn Quốc Trường du khách đến từ Hà Nội nhận xét: "Mỗi dịp nghỉ lễ tôi lại cùng gia đình đến Văn Chấn du lịch, nghỉ ngơi sau những ngày dài làm việc căng thẳng. Từ khi biết đến sản phẩm trà của gia đình chị Ly, lần nào đến tôi cũng mua về làm quà cho bạn bè. Trà ở đây rất thơm, ngon. Sau khi uống dư vị ngọt lưu lại rất lâu, đúng hương vị đặc trưng của trà Shan tuyết cổ thụ"
Bằng ý chí, nghị lực vượt khó, tinh thần sáng tạo dám nghĩ, dám làm chị Chang Thị Ly đã biến những đồi chè Shan tuyết xanh mướt thành nguồn thu nhập ổn định cho gia đình.
Hội viên Chang Thị Ly là tấm gương tiêu biểu trong phong trào phụ nữ thi đua phát triển kinh tế. Vừa năng động, sáng tạo trong sản xuất, chị Ly vừa tích cực chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ nhiều hội viên khác vươn lên thoát nghèo, xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc.
