Mẫu Thượng Ngàn nơi biên ải

LCĐT - Văn Bàn là vùng đất cổ linh thiêng, nơi ghi dấu biết bao chiến công hiển hách của cha ông ta trong công cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Trải qua chiều dài lịch sử, nhiều di tích được phát hiện và khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa của vùng đất Văn Bàn anh hùng. Nằm bên hữu ngạn sông Hồng tại thôn Tân An 2, xã Tân An, huyện Văn Bàn có một ngôi đền gọi là đền Cô Tân An, nơi thờ nữ chúa có tên húy là Hoàng Bà Xa. Ngôi đền linh thiêng trở thành điểm du lịch tâm linh, thu hút hàng ngàn du khách tham quan, chiêm bái hằng năm.

Đền Cô là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Đền Cô là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.

Nơi thờ Mẫu Thượng Ngàn

Cũng như nhiều di tích lịch sử văn hóa, đến nay có nhiều ý kiến khác nhau về vị thần được thờ trong đền Cô. Có ý kiến cho rằng, đây là nơi thờ tự con gái danh tướng Hoàng Bảy, nhưng cũng có dị bản khác rằng, đền Cô là nơi thờ Cô bé Thượng Ngàn. Đây là một tiên cô nổi tiếng về ngự trong các giá hầu cô. Tuy nhiên, những dị khảo hay ý kiến khác nhau về vị thần được thờ trong đền đã được chứng minh, làm rõ khi Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh sưu tầm, tìm lại được bản sắc phong. Theo đó, triều Nguyễn, niên hiệu Khải Định thứ 9 đã ban sắc phong cho đền Cô là nơi thờ phụng Công chúa Thượng Ngàn. Từ bản sắc phong có thể xác định đền Cô chính là nơi thờ Công chúa Thượng Ngàn hay còn gọi là Mẫu Thượng Ngàn, là 1 trong 3 vị mẫu trên cung thờ Tam tòa Thánh mẫu của hầu hết các ngôi đền khu vực phía Bắc nước ta. Bản sắc phong của triều Nguyễn như một sự minh chứng khẳng định tầm quan trọng của việc thời Mẫu Thượng Ngàn nơi biên ải.

Lễ hội đền Cô hằng năm diễn ra với nhiều hoạt động hấp dẫn.
Lễ hội đền Cô hằng năm diễn ra với nhiều hoạt động hấp dẫn.

Là thủ nhang thâm niên đã lâu tại đền Cô, ông Phạm Văn Chiến cho biết: Đến nay chưa có tài liệu nào nói đến lịch sử xây dựng đền, nhưng những gì còn lại cho thấy đền Cô có từ rất lâu đời. Tương truyền, xưa kia khu vực Tân An có một dãy phố gọi là Phố Cũ, nơi đó đông đúc cư dân, bên cạnh bờ sông Hồng (vị trí ngôi đền ngày nay) có một ngôi miếu nằm cạnh cây trâm vối và cây gạo cổ thụ gọi là miếu Cô, đối diện bên kia sông Hồng (đền Bảo Hà ngày nay) cũng có một miếu gọi là miếu Cậu. Vào ngày rằm, mùng một hằng tháng, Nhân dân khắp trong vùng Khau bản (khu vực Bảo Hà, Tân An ngày nay) lại đến dâng lễ tại 2 ngôi miếu này. Người dân cho rằng, 2 ngôi miếu này rất linh thiêng, cầu gì được nấy. Về sau do chiến tranh, 2 ngôi miếu đã bị tháo dỡ một phần. Năm 1971, một trận lũ lớn xảy ra, nước sông dâng cao, cuốn trôi cả ngôi đền (cột gỗ, lợp lá, nhưng nền cũ của đền không bị sạt lở mà hiện nay vẫn còn). Những năm tháng sau đó, Nhân dân vùng Bảo Hà, Tân An cùng với Nhân dân cả nước dốc sức cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam nên việc thờ cúng không mấy ai để ý. Sau này khi nghiên cứu qua sử liệu, qua các hiện vật khai quật được tại Bảo Hà và Tân An cho thấy, đây thực chất là 2 đền thờ Mẫu Thượng Ngàn ở Tân An và Quan Hoàng Bảy ở Bảo Hà.

Lễ hội đền Cô thu hút sự quan tâm của người dân địa phương và du khách.
Lễ hội đền Cô thu hút sự quan tâm của người dân địa phương và du khách.

Bảo tồn và tôn tạo di tích

Với những giá trị độc đáo cả về lịch sử, văn hóa và kiến trúc của ngôi đền, tháng 10/2016, đền Cô, xã Tân An được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Hằng năm, Lễ hội đền Cô diễn ra vào ngày 17 tháng Giêng thu hút hàng ngàn người dân và du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái. Nghi thức tế ở đền được tổ chức quy mô, trang trọng theo nghi thức lễ tế Mẫu Thượng Ngàn. Đây là dịp để người dân và du khách dâng hương lên Công chúa Thượng Ngàn - Bà chúa Mẫu cai quản núi rừng nơi biên ải và các thần, thánh thờ trong đền. Lễ hội đền Cô cũng là hoạt động gắn kết chặt chẽ giữa 2 di tích đền Bảo Hà và đền Cô ở 2 bờ sông Hồng. Ngoài phần lễ, đền Cô còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ thu hút du khách.

Ngoài những ngày lễ, mỗi ngày đền Cô thu hút khoảng 300 - 400 lượt khách thập phương đến tham quan, chiêm bái. Nơi này không chỉ là điểm đến tâm linh, mà còn là nơi lưu giữ các nét văn hóa dân tộc, điểm du lịch tâm linh cùng tuyến kết nối với các đền Bảo Hà (Bảo Yên), đền Chiềng Ken (xã Chiềng Ken, Văn Bàn)…

Ông Phí Công Hoan, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Văn Bàn cho biết: Thời gian tới, Văn Bàn sẽ thành lập Ban Quản lý di tích cấp huyện. Trên cơ sở đó, huyện xây dựng bộ máy đảm bảo quản lý, vận hành và khai thác hiệu quả các di tích lịch sử mang yếu tố văn hóa và tâm linh. Theo đó, đền Cô sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng, nâng cấp, đáp ứng nhu cầu tâm linh của Nhân dân và du khách thập phương.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Tăng cường quảng bá tuyến du lịch chinh phục đỉnh Fansipan

Tăng cường quảng bá tuyến du lịch chinh phục đỉnh Fansipan

Nhằm tăng cường quảng bá và khai thác hiệu quả tuyến du lịch chinh phục đỉnh Fansipan - “nóc nhà Đông Dương”, vừa qua, Trung tâm Du lịch và Bảo tồn sinh vật Hoàng Liên đã tổ chức sự kiện giới thiệu tuyến du lịch này đến các công ty lữ hành, đại lý du lịch, đại diện chính quyền và cộng đồng dân cư địa phương.

Bắc Hà mùa quả ngọt

Bắc Hà mùa quả ngọt

Mùa này, mận chín rải rác khắp các xã, từ vùng thấp đến vùng cao. Trong những vườn mận, vườn đào, tiếng nói cười rộn ràng, nông dân đang hối hả, nhanh tay thu hoạch quả chín. Những quả đào hồng rực, quả mận tím đỏ lúc lỉu trong tán lá xanh mướt... mới thấy sự trù phú mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này. Từ trung tâm thị trấn Bắc Hà đến các xã Na Hối, Bản Phố, Thải Giàng Phố… đều đã bắt đầu vào vụ thu hoạch mận. Năm nay được mùa nên cây mận nào cũng sai quả.

Phong Dụ Thượng - “bức họa” thiên nhiên tươi đẹp

Phong Dụ Thượng - “bức họa” thiên nhiên tươi đẹp

Từ trung tâm huyện Văn Yên, chúng tôi vượt hơn 40km đường đèo quanh co, xuyên qua những rừng quế xanh ngút ngàn để đến Phong Dụ Thượng - một xã vùng cao mang vẻ đẹp hoang sơ, đầy tiềm năng, như một “nàng sơn nữ” đang say giấc chờ được đánh thức.

Đà Lạt - điểm hẹn lý tưởng cho kỳ nghỉ hè

Đà Lạt - điểm hẹn lý tưởng cho kỳ nghỉ hè

Đà Lạt, thành phố ngàn hoa của tỉnh Lâm Đồng đang bước vào mùa cao điểm du lịch hè, với không khí mát mẻ đặc trưng và ánh nắng vàng nhẹ. Sức hút thiên nhiên tươi đẹp cùng với sự đa dạng sản phẩm du lịch tiếp tục đưa nơi đây trở thành điểm đến yêu thích của đông đảo du khách trong và ngoài nước.

{Ảnh] Những góc nhỏ níu chân du khách

{Ảnh] Những góc nhỏ níu chân du khách

Sa Pa hút khách không chỉ bởi khí hậu mát lành quanh năm, mà còn bởi vẻ đẹp chạm đến cảm xúc. Nơi đây có những nếp nhà sàn mộc mạc, ẩn mình giữa vườn cây, hoa lá được chăm chút tỉ mỉ. Không gian nghỉ dưỡng mang đậm bản sắc địa phương, dung dị mà đầy thi vị. Trong nhịp sống chậm rãi ấy, du khách như được trút bỏ mọi bộn bề, lắng nghe chính mình giữa thiên nhiên xanh biếc. 

Ấn tượng đêm giao lưu văn nghệ tại Hội chợ Du lịch quốc tế Lào Cai 2025

Ấn tượng đêm giao lưu văn nghệ tại Hội chợ Du lịch quốc tế Lào Cai 2025

Tối 06/6, tại sân khấu chính khu vực Quảng trường Đinh Lễ (thành phố Lào Cai), chương trình giao lưu văn hóa - văn nghệ giữa Đoàn Nghệ thuật tỉnh Lào Cai và Đội văn nghệ quần chúng thị xã Sa Pa đã diễn ra tưng bừng, hấp dẫn, thu hút đông đảo khán giả. Đây là một trong những hoạt động điểm nhấn trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Lào Cai 2025.

Từ hội chợ du lịch đến quảng bá sản phẩm tiêu biểu các vùng, miền

Từ hội chợ du lịch đến quảng bá sản phẩm tiêu biểu các vùng, miền

Tại Hội chợ Du lịch Quốc tế Lào Cai 2025, nhiều sản phẩm tiêu biểu của các vùng, miền đã được các tỉnh, thành phố, đơn vị, doanh nghiệp trong cả nước giới thiệu, quảng bá, thúc đẩy tiêu dùng. Qua đó, khẳng định thế mạnh trong khai thác các tiềm năng để hình thành các sản phẩm du lịch đặc trưng tại địa phương.

Thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững

Thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững

Nằm trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch Quốc tế Lào Cai 2025, sáng nay (06/6), tại thành phố Lào Cai, Ban tổ chức Hội chợ tổ chức Tọa đàm “Kết nối phát triển du lịch xanh” nhằm lan tỏa thông điệp về du lịch xanh, thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững.

Nhiều hoạt động thu hút khách tại Hội chợ Du lịch quốc tế 2025

Nhiều hoạt động thu hút khách tại Hội chợ Du lịch quốc tế 2025

Hội chợ Du lịch quốc tế Lào Cai 2025 là sự kiện xúc tiến thương mại, du lịch quy mô lớn, quy tụ hàng trăm doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lữ hành, lưu trú, vận chuyển, nhà hàng, khu - điểm du lịch, dịch vụ giải trí, quà tặng lưu niệm và các dịch vụ, sản phẩm khác... đến từ các tỉnh, thành trong nước và quốc tế.

Kết hợp văn hóa và thiên nhiên trong phát triển du lịch

Kết hợp văn hóa và thiên nhiên trong phát triển du lịch

Là vùng đất hội tụ vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ và kho tàng văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, những năm gần đây, huyện Yên Bình đã và đang từng bước gắn kết bảo tồn với khai thác, xây dựng 3 trụ cột du lịch, lấy con người làm trung tâm, thiên nhiên làm nền tảng, văn hóa làm bản sắc để phát triển bền vững.

Sẵn sàng diễn ra Hội chợ Du lịch Quốc tế Lào Cai năm 2025

Sẵn sàng diễn ra Hội chợ Du lịch Quốc tế Lào Cai năm 2025

Hội chợ Du lịch Quốc tế Lào Cai năm 2025 sẽ chính thức khai mạc vào 20 giờ hôm nay (05/6) tại Khu vực Quảng trường Đinh Lễ (thành phố Lào Cai). Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cơ bản hoàn tất, 130 gian hàng hoàn thiện những công đoạn cuối cùng, sẵn sàng đón Nhân dân và du khách đến tham quan, trải nghiệm.

fb yt zl tw