Mẫu Thượng Ngàn nơi biên ải

LCĐT - Văn Bàn là vùng đất cổ linh thiêng, nơi ghi dấu biết bao chiến công hiển hách của cha ông ta trong công cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Trải qua chiều dài lịch sử, nhiều di tích được phát hiện và khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa của vùng đất Văn Bàn anh hùng. Nằm bên hữu ngạn sông Hồng tại thôn Tân An 2, xã Tân An, huyện Văn Bàn có một ngôi đền gọi là đền Cô Tân An, nơi thờ nữ chúa có tên húy là Hoàng Bà Xa. Ngôi đền linh thiêng trở thành điểm du lịch tâm linh, thu hút hàng ngàn du khách tham quan, chiêm bái hằng năm.

Đền Cô là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Đền Cô là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.

Nơi thờ Mẫu Thượng Ngàn

Cũng như nhiều di tích lịch sử văn hóa, đến nay có nhiều ý kiến khác nhau về vị thần được thờ trong đền Cô. Có ý kiến cho rằng, đây là nơi thờ tự con gái danh tướng Hoàng Bảy, nhưng cũng có dị bản khác rằng, đền Cô là nơi thờ Cô bé Thượng Ngàn. Đây là một tiên cô nổi tiếng về ngự trong các giá hầu cô. Tuy nhiên, những dị khảo hay ý kiến khác nhau về vị thần được thờ trong đền đã được chứng minh, làm rõ khi Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh sưu tầm, tìm lại được bản sắc phong. Theo đó, triều Nguyễn, niên hiệu Khải Định thứ 9 đã ban sắc phong cho đền Cô là nơi thờ phụng Công chúa Thượng Ngàn. Từ bản sắc phong có thể xác định đền Cô chính là nơi thờ Công chúa Thượng Ngàn hay còn gọi là Mẫu Thượng Ngàn, là 1 trong 3 vị mẫu trên cung thờ Tam tòa Thánh mẫu của hầu hết các ngôi đền khu vực phía Bắc nước ta. Bản sắc phong của triều Nguyễn như một sự minh chứng khẳng định tầm quan trọng của việc thời Mẫu Thượng Ngàn nơi biên ải.

Lễ hội đền Cô hằng năm diễn ra với nhiều hoạt động hấp dẫn.
Lễ hội đền Cô hằng năm diễn ra với nhiều hoạt động hấp dẫn.

Là thủ nhang thâm niên đã lâu tại đền Cô, ông Phạm Văn Chiến cho biết: Đến nay chưa có tài liệu nào nói đến lịch sử xây dựng đền, nhưng những gì còn lại cho thấy đền Cô có từ rất lâu đời. Tương truyền, xưa kia khu vực Tân An có một dãy phố gọi là Phố Cũ, nơi đó đông đúc cư dân, bên cạnh bờ sông Hồng (vị trí ngôi đền ngày nay) có một ngôi miếu nằm cạnh cây trâm vối và cây gạo cổ thụ gọi là miếu Cô, đối diện bên kia sông Hồng (đền Bảo Hà ngày nay) cũng có một miếu gọi là miếu Cậu. Vào ngày rằm, mùng một hằng tháng, Nhân dân khắp trong vùng Khau bản (khu vực Bảo Hà, Tân An ngày nay) lại đến dâng lễ tại 2 ngôi miếu này. Người dân cho rằng, 2 ngôi miếu này rất linh thiêng, cầu gì được nấy. Về sau do chiến tranh, 2 ngôi miếu đã bị tháo dỡ một phần. Năm 1971, một trận lũ lớn xảy ra, nước sông dâng cao, cuốn trôi cả ngôi đền (cột gỗ, lợp lá, nhưng nền cũ của đền không bị sạt lở mà hiện nay vẫn còn). Những năm tháng sau đó, Nhân dân vùng Bảo Hà, Tân An cùng với Nhân dân cả nước dốc sức cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam nên việc thờ cúng không mấy ai để ý. Sau này khi nghiên cứu qua sử liệu, qua các hiện vật khai quật được tại Bảo Hà và Tân An cho thấy, đây thực chất là 2 đền thờ Mẫu Thượng Ngàn ở Tân An và Quan Hoàng Bảy ở Bảo Hà.

Lễ hội đền Cô thu hút sự quan tâm của người dân địa phương và du khách.
Lễ hội đền Cô thu hút sự quan tâm của người dân địa phương và du khách.

Bảo tồn và tôn tạo di tích

Với những giá trị độc đáo cả về lịch sử, văn hóa và kiến trúc của ngôi đền, tháng 10/2016, đền Cô, xã Tân An được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Hằng năm, Lễ hội đền Cô diễn ra vào ngày 17 tháng Giêng thu hút hàng ngàn người dân và du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái. Nghi thức tế ở đền được tổ chức quy mô, trang trọng theo nghi thức lễ tế Mẫu Thượng Ngàn. Đây là dịp để người dân và du khách dâng hương lên Công chúa Thượng Ngàn - Bà chúa Mẫu cai quản núi rừng nơi biên ải và các thần, thánh thờ trong đền. Lễ hội đền Cô cũng là hoạt động gắn kết chặt chẽ giữa 2 di tích đền Bảo Hà và đền Cô ở 2 bờ sông Hồng. Ngoài phần lễ, đền Cô còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ thu hút du khách.

Ngoài những ngày lễ, mỗi ngày đền Cô thu hút khoảng 300 - 400 lượt khách thập phương đến tham quan, chiêm bái. Nơi này không chỉ là điểm đến tâm linh, mà còn là nơi lưu giữ các nét văn hóa dân tộc, điểm du lịch tâm linh cùng tuyến kết nối với các đền Bảo Hà (Bảo Yên), đền Chiềng Ken (xã Chiềng Ken, Văn Bàn)…

Ông Phí Công Hoan, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Văn Bàn cho biết: Thời gian tới, Văn Bàn sẽ thành lập Ban Quản lý di tích cấp huyện. Trên cơ sở đó, huyện xây dựng bộ máy đảm bảo quản lý, vận hành và khai thác hiệu quả các di tích lịch sử mang yếu tố văn hóa và tâm linh. Theo đó, đền Cô sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng, nâng cấp, đáp ứng nhu cầu tâm linh của Nhân dân và du khách thập phương.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Khi vườn nhà hóa điểm du lịch

Khi vườn nhà hóa điểm du lịch

Tổ dân phố 21, phường Trung Tâm nằm ở vị trí giao thông thuận lợi, có Quốc lộ 32 chạy qua; cũng là nơi có nhiều điều kiện thuận lợi về tự nhiên, cảnh quan và văn hóa để liên kết phát triển kinh tế du lịch. Phát huy tiềm năng đó, những năm qua, Tổ dân phố 21 đã phát triển mô hình kinh tế nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm, mang lại thu nhập cho người dân, góp phần tạo nên diện mạo mới cho địa phương.

Các tỉnh Tây Bắc mở rộng học tập kinh nghiệm quản lý và khai thác du lịch mạo hiểm

Các tỉnh Tây Bắc mở rộng học tập kinh nghiệm quản lý và khai thác du lịch mạo hiểm

Từ ngày 7 - 10/10, Đoàn công tác của các tỉnh Tây Bắc mở rộng gồm Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Phú Thọ, Tuyên Quang đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng tổ chức chương trình trao đổi, học tập kinh nghiệm về khai thác và quản lý sản phẩm du lịch có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe khách du lịch (du lịch mạo hiểm).

Cẩn trọng với thể thao mạo hiểm

Cẩn trọng với thể thao mạo hiểm

Trong những năm gần đây, bên cạnh các loại hình du lịch truyền thống, du lịch thể thao mạo hiểm bắt đầu phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu của những người ưa thử thách, khám phá.

Giấc mơ khởi nghiệp từ văn hóa bản địa

Giấc mơ khởi nghiệp từ văn hóa bản địa

Cách trung tâm xã Bắc Hà khoảng 2 km, thôn Na Hối Nùng (nơi sinh sống của 100% đồng bào dân tộc Nùng) đang đổi thay từng ngày nhờ mạnh dạn chuyển đổi sang phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng. Trong bức tranh ấy, câu chuyện khởi nghiệp của Thàn Thị Duyên (28 tuổi) trở thành điểm nhấn, truyền cảm hứng cho nhiều bạn trẻ.

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong du lịch

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trong du lịch

Biến đổi khí hậu và cạnh tranh toàn cầu gay gắt đang đặt du lịch Việt Nam đứng trước yêu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc theo hướng bền vững, thích ứng và sáng tạo. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số được xác định là hai trụ cột chiến lược.

Người Việt thích khách sạn phải có bữa sáng

Người Việt thích khách sạn phải có bữa sáng

Trong bối cảnh du lịch ẩm thực đang trở thành xu hướng nổi bật tại châu Á, ngày càng nhiều du khách Việt ưu tiên lựa chọn khách sạn có phục vụ bữa sáng miễn phí và xem đây là yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn điểm lưu trú.

Sáu thành phố châu Âu níu chân lữ khách mùa thu

Sáu thành phố châu Âu níu chân lữ khách mùa thu

Mùa thu là thời điểm lý tưởng nhất để khám phá lục địa già, khi không khí trong lành, cảnh sắc nên thơ và nhịp sống thong thả, dịu dàng. Sáu thành phố dưới đây là những điểm đến tuyệt vời để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của châu Âu trong mùa lá vàng.

Hành trình tìm về bản ngã

Hành trình tìm về bản ngã

Tà Chì Nhù - ngọn núi cao thứ bảy của Việt Nam đã kể cho tôi nghe câu chuyện về sự kiên trì, tình yêu quê hương và sức mạnh không giới hạn của mỗi người.

Phát triển Lào Cai thành trung tâm du lịch bốn mùa

Phát triển Lào Cai thành trung tâm du lịch bốn mùa

Những năm qua, du lịch Lào Cai phát triển mạnh, từng bước khẳng định vị trí quan trọng trong cơ cấu kinh tế. Các sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái, văn hóa, tâm linh ngày càng đa dạng thu hút du khách, góp phần nâng cao đời sống Nhân dân.

Lào Cai tạm dừng hoặc điều chỉnh lịch trình tour du lịch tại khu vực nguy hiểm

Lào Cai tạm dừng hoặc điều chỉnh lịch trình tour du lịch tại khu vực nguy hiểm

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai vừa có văn bản gửi Hiệp hội Du lịch tỉnh, UBND các xã, phường, phòng, đơn vị trực thuộc, khu, điểm du lịch, doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú về việc tiếp tục tập trung ứng phó và khắc phục hậu quả bão số 10 (Bualoi) và mưa lũ sau bão trong lĩnh vực du lịch.

fb yt zl tw