Kinh tế tập thể: Nâng tầm sản phẩm OCOP, thay đổi diện mạo nông thôn miền núi

Khu vực kinh tế tập thể của tỉnh Lào Cai đang chứng kiến những bước chuyển mình mạnh mẽ, tăng nhanh cả về chất và lượng. Không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế chung, các hợp tác xã và tổ hợp tác đang khẳng định vai trò nòng cốt trong tạo việc làm, thực hiện an sinh xã hội và góp phần thay đổi diện mạo nông thôn mới.

Ông Nguyễn Đức Lâm - Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Lào Cai, cho biết: Những năm gần đây, khu vực kinh tế tập thể mà nòng cốt là các hợp tác xã của tỉnh đã có những chuyển biến tích cực, đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế chung, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm.

Minh chứng rõ nét cho sự “khởi sắc” này là những con số ấn tượng. Đến hết tháng 8/2025, toàn tỉnh có 1.429 hợp tác xã đang hoạt động trên các lĩnh vực, từ nông nghiệp, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp đến thương mại, dịch vụ, vận tải... Trong đó, lĩnh vực nông - lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọng cao nhất với khoảng 60% tổng số hợp tác xã. Hiện có khoảng 63% số hợp tác xã đang hoạt động trên địa bàn tỉnh được xếp loại tốt và khá.

Hiệu quả kinh tế là thước đo rõ ràng nhất.

Một trong những dấu ấn đậm nét nhất của khu vực kinh tế tập thể tỉnh Lào Cai chính là vai trò dẫn dắt trong Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Toàn tỉnh hiện có 605 sản phẩm OCOP, thì có tới 297 sản phẩm (chiếm 49,1%) là của các mô hình kinh tế tập thể.

Hợp tác xã và tổ hợp tác là “lực lượng nòng cốt, trung tâm liên kết” trong việc phát triển và nâng tầm giá trị nông sản địa phương. Vai trò này thể hiện qua việc tập hợp, liên kết nông dân để hình thành các vùng nguyên liệu tập trung, ổn định. Các hợp tác xã đi đầu trong ứng dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật canh tác tiên tiến và các quy trình sản xuất an toàn như VietGAP, hữu cơ, truy xuất nguồn gốc.

Ông Nguyễn Đức Lâm - Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh

Nhờ có hợp tác xã, các sản phẩm địa phương được chuẩn hóa về chất lượng, bao bì, mẫu mã , thúc đẩy hình thành các chuỗi giá trị bền vững và phát triển du lịch cộng đồng gắn với sản phẩm OCOP.

“Sản phẩm OCOP không chỉ dừng ở “đặc sản vùng miền” mà còn trở thành hàng hóa chất lượng, có sức cạnh tranh trong nước và quốc tế” - ông Lâm nhấn mạnh.

Đặc biệt, hằng năm, Liên minh Hợp tác xã tỉnh hỗ trợ hàng trăm lượt sản phẩm OCOP và sản phẩm thế mạnh tham gia các hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh. Nhờ đó, nhiều sản phẩm đặc trưng như: chè, măng, tinh dầu quế, thủy sản... đã ký kết được các hợp đồng dài hạn, tiêu thụ ổn định trong các siêu thị và chuỗi cửa hàng.

Để đạt được những kết quả trên, không thể không kể đến vai trò hỗ trợ, tư vấn và định hướng của Liên minh Hợp tác xã tỉnh. Liên minh Hợp tác xã tỉnh đang quản lý 3 nguồn quỹ hỗ trợ, bao gồm: Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh, Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã Việt Nam và Quỹ quốc gia giải quyết việc làm.

Hiện, có trên 90 đơn vị đang vay vốn từ các quỹ này với tổng vốn vay quay vòng đạt gần 95 tỷ đồng. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cũng được chú trọng. Công tác tư vấn xây dựng dự án đầu tư, phát triển sản phẩm OCOP và xây dựng mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị được thực hiện thường xuyên.

Bên cạnh những kết quả tích cực, ông Nguyễn Đức Lâm cũng thẳng thắn chỉ ra những “điểm nghẽn” mà khu vực kinh tế tập thể của tỉnh đang đối mặt. Đó là trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý trong hợp tác xã còn hạn chế; quy mô hợp tác xã còn nhỏ lẻ, năng lực sản xuất, chế biến còn hạn chế; vốn điều lệ thấp nên khó tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng...

Để giải quyết các vấn đề này và đón đầu xu hướng, chuyển đổi số đang được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm. Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã và đang đẩy mạnh tập huấn cho các hợp tác xã về kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử, đưa sản phẩm lên các sàn như: Lazada, TikTok, Voso. Nhiều hợp tác xã du lịch đã được hỗ trợ xây dựng website, ứng dụng đặt phòng, và video quảng bá sản phẩm trên các kênh truyền thông số.

Những hoạt động này sẽ được đẩy mạnh hơn nữa thông qua Dự án “Thúc đẩy khả năng chống chịu, bao trùm và chuyển đổi sáng tạo của các doanh nghiệp vừa và nhỏ” (SPRINT) do Bộ Các vấn đề toàn cầu Canada tài trợ, mà Liên minh Hợp tác xã tỉnh được giao làm chủ dự án.

Chia sẻ về định hướng cho những năm tới, ông Lâm cho biết, mục tiêu là nâng cao chất lượng hoạt động, xây dựng nhiều hợp tác xã kiểu mới gắn với chuỗi giá trị và thị trường. Các trọng tâm bao gồm: chuyên nghiệp hóa quản trị, đào tạo nhân lực; phát triển liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số; xây dựng thương hiệu OCOP gắn liền với thương mại điện tử và du lịch.