Khi người đàn ông trưởng thành

LCĐT - Năm 2013, nghi lễ cấp sắc của người Dao tỉnh Lào Cai đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến nay, cộng đồng người Dao ở Lào Cai vẫn tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị của nghi lễ cấp sắc.

Thực hiện các nghi lễ trong lễ cấp sắc.
Thực hiện các nghi lễ trong lễ cấp sắc.
Thực hiện các nghi lễ trong lễ cấp sắc.

Lễ cấp sắc (còn gọi là lễ trưởng thành) là nghi lễ bắt buộc không thể thiếu trong cuộc sống của cộng đồng người Dao. Theo quan niệm của người Dao, người được làm cấp sắc mới được coi là người đàn ông trưởng thành, trải qua lễ cấp sắc, người đó có thể trở thành thầy (thầy cấp sắc, thầy dạy chữ…) và được mọi người kính trọng. Nam giới từ 10 tuổi trở lên được cấp sắc mới có “tên âm” để sau này về với tổ tiên.

Lễ cấp sắc là nghi lễ quan trọng trong đời sống của người Dao
Lễ cấp sắc là nghi lễ quan trọng trong đời sống của người Dao

Lễ cấp sắc còn gọi là lễ “quá tăng” (treo đèn), thường trong đời chỉ tổ chức 1 lần, nhưng nếu ai muốn trở thành thầy cúng thì cần thăng cấp nhiều hơn, làm nhiều lần, từ 3 đèn, 7 đèn đến 12 đèn. Lễ cấp sắc thường được tổ chức kết hợp với lễ tế Bàn vương (lễ tạ ơn tổ tiên - chấu đàng), lễ này đặc trưng cho lễ tế tổ của người Dao. Cấp độ cao nhất của thầy nhất thiết phải làm lễ “Tẩu Slai” (độ giới) để treo thêm đèn, treo 12 đèn là cấp bậc cao nhất của người làm thầy.

Thục tục cấp quân binh trong thực hành nghi lễ cấp sắc.
Thục tục cấp quân binh trong thực hành nghi lễ cấp sắc.

Thông qua nghi lễ cấp sắc phản ánh được bản sắc văn hóa tộc người, người Dao biết ơn tổ tiên, cha ông, nguồn cội, đồng thời phản ánh được triết lý nhân sinh quan, vũ trụ quan, phản ánh được lịch sử xã hội... Toàn bộ lễ cấp sắc là một hành trình do thầy hướng dẫn các học trò từ học đạo đức, giáo lý, học cách làm người, làm thầy để cứu nhân độ thế. Sau khi học trò đã tinh thông giáo lý, các thầy lại đưa các trò vào hành trình đi tìm đạo bằng cách dạy trò múa rùa, múa dâng hương, múa thẻ lệnh. Quá trình cấp sắc diễn ra tại sàn gỗ trước cửa nhà cấp sắc. Kết thúc lễ cấp sắc, các học trò tu thành chính quả, song toàn cả văn và võ, hiểu được triết lý trong cuộc sống, làm người tốt, giúp đỡ cộng đồng. Học trò cấp sắc trải qua bước này trở thành thầy cao tay nhất, thể hiện việc trao truyền, bảo tồn truyền thống văn hóa dân tộc.

Màn trình diễn độc đáo mang bản sắc riêng của dân tộc Dao đỏ trong nghi lễ cấp sắc.
Màn trình diễn độc đáo mang bản sắc riêng của dân tộc Dao đỏ trong nghi lễ cấp sắc.

Thông qua lễ cấp sắc, các trò được các thầy truyền dạy học điều hay, lẽ phải, dạy học trò các bài múa kiếm, múa giao quân, múa thu quân, múa rùa, múa thẻ lệnh, múa dâng hương... đồng thời phản ánh nghề và nghệ thuật treo tranh thờ trong nghi lễ cấp sắc. Lễ cấp sắc kết hợp sử dụng các đạo nhạc cụ làm nhạc nền để trình diễn, hòa tấu nhạc chiêng, kèn, nạo bạt cho các bài khấn, bài cúng, hát của thầy, đồng thời có vai trò làm nhịp dẫn cho các bài, điệu múa nghi lễ diễn tả cảnh linh thiêng, huyền bí. Lễ cấp sắc còn là dịp để các học trò thi trình diễn trang phục truyền thống, tạo nên sắc thái văn hóa đặc trưng.

Cũng thông qua lễ cấp sắc, hình thức tạo hình, nghệ thuật tranh cắt giấy được trang trí trong khung nhà cấp sắc với những mẫu hoa văn hình lá liễu, hoa văn hình mặt trời, hoa văn hình mào gà, hoa văn hình con ba ba... đều mô phỏng thế giới hiện hữu trong tự nhiên và nhân sinh quan của người Dao.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội Văn hóa trò chơi và quà tặng Việt Nam 2025 với chủ đề “Tinh hoa sáng tạo Việt” diễn ra trong hai ngày 13 - 14/9, tại Đường sách thành phố Hồ Chí Minh, đã mang đến một không gian sáng tạo sôi động, nơi cộng đồng nghệ nhân, doanh nghiệp và công chúng cùng lan tỏa giá trị văn hóa Việt.

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống là cách để nhiều cộng đồng dân tộc gìn giữ cội nguồn, nuôi dưỡng bản sắc trong đời sống hiện đại. Với đồng bào Tày ở xã Văn Chấn, điệu múa Then, tiếng đàn tính, nét đặc sắc văn hóa truyền thống vốn gắn bó với ký ức của cha ông được hồi sinh, gìn giữ trong sinh hoạt của Câu lạc bộ múa Then Tày thôn Thác Vác. Từ những điệu múa ấy, tình yêu văn hóa Tày ngày càng được lan tỏa, hun đúc niềm tự hào, gắn kết cộng đồng.

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Trong nỗ lực đổi mới phương pháp giáo dục, nhiều trường học đã tìm đến điện ảnh như một kênh trực quan giúp học sinh tiếp cận lịch sử. Qua hình ảnh, âm thanh và câu chuyện từ quá khứ, các em không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn nuôi dưỡng tình yêu quê hương, ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Sáng 13/9, UBND xã Bản Liền phối hợp với Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chương trình “Du lịch trải nghiệm và hoạt động thiện nguyện trồng tre Lục Trúc, dẻ Trùng Khánh” trong khuôn khổ chương trình thiện nguyện xã hội “Gia đình Haha – Vì một Việt Nam hạnh phúc”.

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Phim đề tài chiến tranh là một phần đặc biệt quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, đã chứng minh được giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật với thời gian, cũng như những đóng góp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai bên chiến tuyến, từ đó hàn gắn vết thương chiến tranh, tăng cường hợp tác hữu nghị.

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Giá trị truyền thống trong những món đồ chơi Trung thu cổ truyền tưởng chừng bị lãng quên trong thời gian dài, nay bỗng trở lại và được nhiều người đón nhận. Những ngày gần tới Rằm Trung thu, trên khắp phố phường Hà Nội, đặc biệt là tại khu phố cổ, nhiều cửa hàng bắt đầu trưng bày đồ chơi trung thu với sắc màu rực rỡ, đủ loại đồ chơi truyền thống, dệt nên mùa trăng rằm vừa hoài niệm, vừa tươi mới.

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Không chỉ dừng lại ở thói quen đọc sách cá nhân, ngày nay nhiều bạn trẻ tìm đến các book club (câu lạc bộ sách) như một không gian gặp gỡ, chia sẻ và nuôi dưỡng đam mê tri thức. Từ những quán cà phê nhỏ, thư viện cộng đồng đến các nhóm trực tuyến, phong trào sinh hoạt câu lạc bộ sách đang trở thành một xu hướng văn hoá mới, góp phần khơi dậy tinh thần đọc và hình thành cộng đồng gắn kết bằng tri thức.

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 11/9/2025 về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 18, năm 2025) đối với 4 di tích.

Khai mạc Trại sáng tác Văn học - Nghệ thuật tại xã Võ Lao

Khai mạc Trại sáng tác Văn học - Nghệ thuật tại xã Võ Lao

Chiều 11/9, tại xã Võ Lao, Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức khai mạc Trại sáng tác văn học - nghệ thuật. Đây là trại sáng tác cấp xã đầu tiên được triển khai theo hình thức phối hợp giữa Hội với cơ sở, sau khi hệ thống tổ chức bộ máy được sắp xếp theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

fb yt zl tw