Cụ thể, khi tham gia khoản 1 và 2 Điều 26 về “Bảo vệ khu vực bảo vệ I và khu vực bảo vệ II của di tích” của Dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị: cần làm rõ đối với trường hợp khu vực là ruộng bậc thang khoanh vùng bảo vệ I và II của di tích có nhiều loại đất hỗn hợp, như đất ở, đất vườn, đất trồng lúa, các loại đất khác, việc xây dựng mới nhà ở phát sinh thì quy định như thế nào?
Đối với loại hình di tích đặc thù là danh thắng ruộng bậc thang, cần có thêm điều khoản điều chỉnh về việc xây dựng mới nhà ở trong khu vực khoanh vùng bảo vệ di tích, có hướng dẫn cụ thể về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trong khu vực bảo vệ di tích.
Trường hợp hộ gia đình người dân ở trong khu vực bảo vệ I và II của di tích danh thắng ruộng bậc thang có nhu cầu xây dựng mới nhà ở nằm trong khu vực khoanh vùng bảo vệ của di tích, thửa đất ở hợp pháp của hộ gia đình thì có cần làm thủ tục theo quy định tại Điều 27 của Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) hay không?
Luật Đất đai có quy định các loại đất trong đó có đất di tích văn hóa; Luật Di sản quy định khu di tích được bảo vệ: khu vực bảo vệ I và bảo vệ II được bảo vệ nguyên trạng về mặt bằng… như vậy là liên quan đến quyền lợi của người dân về sử dụng đất, theo đó có phải giải phóng mặt bằng thu hồi đất bố trí tái định cư hay không? Các chính sách đối với các đối tượng bị tác động được thực hiện cụ thể như thế nào? Cần có quy định cụ thể trong Luật.
Tiếp đó, khi đề cập tới đầu tư, tu bổ di tích, danh thắng, đại biểu Sùng A Lềnh nhấn mạnh: “Cần có cơ chế để doanh nghiệp, cá nhân tham gia tu bổ và khai thác hiệu quả di tích văn hóa”.
Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai dẫn chứng, thực tế tại nhiều tỉnh, di tích đã được Nhà nước xếp hạng nhưng địa phương không đủ nguồn lực để đầu tư tu bổ, tôn tạo, khai thác đón khách du lịch, kinh phí của Trung ương cũng hạn chế khiến nhiều di tích xuống cấp, danh thắng như hang động, núi, thác nước hấp dẫn nhưng chưa đông du khách…
Bởi vậy rất cần có cơ chế để doanh nghiệp, cá nhân tham gia tu bổ và khai thác hiệu quả di tích văn hóa, đại biểu Sùng A Lềnh nhấn mạnh. Cần nghiên cứu phương án giao cho doanh nghiệp có đủ năng lực tham gia đầu tư, quản lý và khai thác di tích, thắng cảnh theo quy định của Luật Di sản (sau sửa đổi) và các luật khác như Luật Đầu tư… nhằm khai thác hiệu quả hơn đối với di tích sau khi xếp hạng.
Tham gia vào khoản 3 Điều 9 quy định về “Các loại di sản văn hóa phi vật thể” với nội dung: “Tập quán và xã hội tín ngưỡng gồm các thực hành thường xuyên, ổn định thể hiện quan niệm, niềm tin của cộng đồng, thông qua các lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống để mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng”. Đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị cần làm rõ hơn khái niệm này để vừa giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, vừa thực hiện tốt cải tạo tập tục lạc hậu để các địa phương triển khai thống nhất.
Đối với khoản 1 Điều 22 về “Kiểm kê di tích và di tích trong danh mục được kiểm kê” dự thảo ghi “Các công trình xây dựng, địa điểm, cảnh quan thiên nhiên, khu vực thiên nhiên được nhận diện đáp ứng tiêu chí quy định tại Điều 21 Luật này phải được kiểm kê và đưa vào danh mục di tích được kiểm kê. Hoạt động kiểm kê di tích phải được tiến hành thường xuyên, liên tục hằng năm.” Đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai đề nghị xem xét việc kiểm kê hằng năm có thực sự cần thiết, trong khi 5 năm mới đề xuất danh mục kiểm kê 1 lần. Theo đại biểu Sùng A Lềnh, biên độ kiểm kê nên dao động từ 3 đến 5 năm/lần là phù hợp, tránh lãng phí nguồn lực quản lý.
![[Infographic] Hội nghị Trung ương 14 hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra](https://cdn.baolaocai.vn/images/39c69afbfbdc8252bb79a507710aff5d6340692c8b7317df4aaf305258711dd11529fa27a13aa48bf53160cffc6c7c9d725b261e1bb04f70b6ea1fa29d9d91069a34a22ab58183184dff3f1c02b8cf92/ttxvn-0611-be-mac-hoi-nghi-trung-6487.jpg.webp)
