Cỗ máy biết tuốt

Tôi dành cả buổi để tương tác với ChatGPT và sững sờ nhận ra nó có thể sẽ trở thành cỗ máy biết tuốt.

Tôi yêu cầu ChatGPT trả lời các câu hỏi, cả nghiêm túc lẫn bông đùa, và tương tác qua lại để kiểm tra khả năng học của nó. Những câu hỏi nghiêm túc và rõ ràng thì ChatGPT trả lời rất tốt. Còn các câu bông đùa hoặc có ẩn ý thì chatbot này không hiểu và trả lời... lung tung.

Với nhiều vấn đề chuyên môn, nếu nhận được câu hỏi thích hợp, ChatGPT cung cấp các câu trả lời đạt trình độ chuyên gia.

Các con tôi cũng hứng thú đưa ra thử thách. Bé lớp 3 yêu cầu ChatGPT viết một bài văn về người thân trong gia đình, còn bạn lớp 8 yêu cầu viết nghị luận xã hội về ý nghĩa của sự tự tin. Kết quả, các bài văn tốt ngoài mong đợi. Đặc biệt, bài viết bằng tiếng Anh vượt xa khả năng viết của một học sinh lớp 8 như con tôi.

Điều này dẫn tôi đến một suy nghĩ: Nếu mở rộng số lượng người dùng và cải thiện tính năng tự học theo thời gian, ChatGPT sẽ trở thành một cỗ máy biết tuốt, nhưng chưa biết bông đùa. Chỉ vậy thôi cũng đủ làm chúng ta giật mình.

Tôi tự hỏi mình có nên cho phép con sử dụng chatbot để làm bài tập?

Rõ ràng, sự ra đời của ChatGPT và các sản phẩm trí tuệ nhân tạo ngày càng thông minh là một thực tế không thể phủ nhận. Tránh tiếp xúc hay ngăn cấm sử dụng là điều bất khả thi. Vì thế, tôi sẽ cho phép con mình dùng khi thấy cần thiết.

Một ngày nào đó gần thôi, ChatGPT hay các phần mềm AI tương tự, sẽ trở nên phổ biến và thiết yếu như Google hiện nay.

Trước viễn cảnh đó, tôi tự hỏi: giáo dục cần phải làm gì để thích ứng?

Chắc chắn, giáo dục theo lối nhồi nhét kiến thức và ghi nhớ sẽ còn rất ít giá trị. Việc ôn luyện các loại "văn mẫu - toán dạng" để thi lấy điểm cao sẽ không giúp ích gì nhiều người học khi ai cũng có một cỗ máy biết tuốt bên cạnh.

Thay vì tập trung vào ghi nhớ thông tin và kiến thức, điều quan trọng hơn là dạy học sinh biết cách đưa ra các câu hỏi.

Đây là những thách thức hoàn toàn mới đối với giáo dục. Điều đó có nghĩa, chương trình giáo dục phổ thông 2018, đang được hoàn chỉnh và đưa vào sử dụng, đã đối mặt với nguy cơ lạc hậu.

Tuy vậy, không thể bỏ chương trình giáo dục hiện thời để làm một chương trình mới, chúng ta chỉ cần điều chỉnh để thích ứng. Vấn đề là điều chỉnh theo hướng nào?

Đầu tiên, cũng là lựa chọn tối ưu và dễ nhất, là thay đổi cách thức kiểm tra, đánh giá, thi cử để cho dạy và học không còn chạy theo thành tích điểm số nữa. Giáo dục Việt Nam có truyền thống thi sao thì dạy và học như vậy. Do đó, thay đổi cách thi và tiêu chuẩn đánh giá sẽ thay đổi cách dạy và cách học.

Thứ hai là thực hiện linh hoạt và mở trong chương trình giáo dục quốc gia, cho phép các trường giảm tải một số nội dung ôm đồm và được phép triển khai các chương trình giáo dục riêng, đáp ứng nhu cầu mới của người học và thích ứng với sự phát triển mới của công nghệ.

Thứ ba là khuyến khích triển khai các chương trình giáo dục mang tính khai phóng xuống bậc phổ thông, giúp khai mở nhân tính và giải phóng tiềm năng của người học. Các chương trình này sẽ hướng vào việc làm chủ cảm xúc và thế giới nội tâm, nuôi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân tính, phát triển cá tính, bảo vệ lương tâm và phẩm giá con người...

Nếu trí tuệ tự nhiên của con người một ngày nào đó có thể sẽ thua trong việc cạnh tranh với trí tuệ nhân tạo của các cỗ máy, thì ý thức về bản thân, cảm xúc và tình yêu thương sẽ là những lĩnh vực mà các cỗ máy này khó lòng chạm đến.

Bên cạnh nhận thức có tính trí tuệ, con người còn có cảm thức về đạo đức, thẩm mỹ và sự hài hòa. Vì thế, trong bốn giá trị phổ quát Chân - Thiện - Mỹ - Hòa, trí tuệ nhân tạo cùng lắm cũng chỉ tiến dần về các tri thức khách quan, tức một phần của cái Chân, còn cảm thức về cái Thiện, Mỹ, Hòa chắc chắn vẫn là lãnh địa và nguồn cội của riêng bản tính con người.

Cuối cùng, trước sự ra đời của các hệ thống AI đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống, điều quan trọng là ý thức mạnh mẽ và rõ ràng về việc "mình làm chủ nó thay vì để nó làm chủ mình".

Con người chỉ thực sự là con người nếu giữ được ý thức về bản thân và giữ được tâm thế chủ động khi sử dụng công nghệ và máy móc. Nếu không, con người sẽ tự biến mình thành những chi tiết nối dài của máy móc, và qua đó, từng bước đánh mất nhân tính trong thời đại bùng nổ của công nghệ và trí tuệ nhân tạo.

VnExpress

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Căng sức chữa cháy, cứu quần thể pơ mu lớn nhất huyện Văn Bàn

Căng sức chữa cháy, cứu quần thể pơ mu lớn nhất huyện Văn Bàn

10 giờ 30 phút ngày 30/4, lực lượng kiểm lâm huyện Văn Bàn nhận được thông tin xuất hiện điểm cháy tại Tiểu khu 513 thuộc xã Khánh Yên Trung. Ngay sau đó, các lực lượng của 3 đơn vị: Ban Quản lý rừng phòng hộ, Hạt Kiểm lâm và Công ty TNHH Một thành viên Lâm nghiệp Văn Bàn chia thành 3 mũi để tiếp cận điểm cháy.

Em yêu Tổ quốc

Em yêu Tổ quốc

Nhân kỷ niệm 49 năm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), các trường học trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã tổ chức nhiều hoạt động tăng cường công tác giáo dục truyền thống, thu hút đông đảo học sinh tham gia.

Tiệm nước "0 đồng"

Tiệm nước "0 đồng"

Từ đầu tháng 4 đến nay, nhiều người tham gia giao thông trên tuyến đường Trần Phú (thành phố Lào Cai) đã quen thuộc với một tiệm nước nhỏ miễn phí ở số nhà 1446, tổ 10, phường Nam Cường. “Nước lạnh miễn phí”, “Hãy đến khi bạn cần, mỗi người 1 chai”, “Xin cảm ơn”, đó là những lời giới thiệu, lời mời dễ thương, thân thiện đến từ tiệm nước “0 đồng” của anh Nguyễn Thành Chiến và chị Lý Thu Hằng.

Năm 2024, thiên tai tiếp tục diễn biến bất thường

Năm 2024, thiên tai tiếp tục diễn biến bất thường

Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, các loại hình thiên tai xảy ra trên phạm vi cả nước năm 2023 có diễn biến cực đoan, dị thường và không theo quy luật. Điển hình như nhiệt độ trung bình toàn cầu là năm nóng nhất trong 174 năm qua, cao hơn khoảng 1,45°C so với mức nhiệt độ trung bình nhiều năm thời kỳ tiền công nghiệp. Đặc biệt, mùa bão năm 2023 không có cơn bão nào đổ bộ vào nước ta.

Những người không nghỉ lễ

Những người không nghỉ lễ

Dịp lễ 30/4 - 1/5, người lao động cả nước được nghỉ 5 ngày. Trong khi nhiều người tranh thủ dịp lễ để nghỉ ngơi, đi du lịch, gặp gỡ người thân, bạn bè… thì có những người vẫn miệt mài với công việc của riêng mình.

Áo xanh tình nguyện trong mùa lễ hội

Áo xanh tình nguyện trong mùa lễ hội

Là lực lượng tiên phong, xung kích trên mọi lĩnh vực, tuổi trẻ thị xã Sa Pa đã có nhiều hoạt động góp sức phát triển, quảng bá du lịch, xây dựng Khu du lịch quốc gia Sa Pa thân thiện với du khách trong và ngoài nước. Cùng với các lực lượng khác, trong kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5, 70 đoàn viên, thanh niên thị xã Sa Pa đã phát huy sức trẻ cùng phân luồng giao thông, hướng dẫn du khách. Áo xanh tình nguyện xuất hiện trên khắp nẻo đường Sa Pa.

Lưu ý đăng ký thi tốt nghiệp THPT 2024 với thí sinh tự do

Lưu ý đăng ký thi tốt nghiệp THPT 2024 với thí sinh tự do

Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ ngày 2/5 đến 17 giờ ngày 10/5, các thí sinh sẽ chính thức đăng ký dự thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông năm 2024. Trong đó, thí sinh tự do sẽ đăng ký dự thi trực tiếp, không phải trực tuyến như học sinh đang học lớp 12; địa điểm đăng ký dự thi do Sở Giáo dục và Đào tạo quy định.

Những “công trình 1719”

Những “công trình 1719”

Sau hơn 3 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 (Chương trình 1719), tỉnh Lào Cai đã tập trung các nguồn lực, triển khai hiệu quả các dự án thành phần. Nhờ đó, những “công trình 1719” đã hiện hữu ở các huyện vùng cao, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Vòng xe quay đến đấu trường châu lục

Vòng xe quay đến đấu trường châu lục

Mặc dù mới đưa vào đào tạo, huấn luyện nhưng những năm gần đây, môn xe đạp của thể thao thành tích cao Lào Cai đã gặt hái được nhiều thành công, tạo tiếng vang ở các giải đấu trong nước và đang hướng đến đấu trường châu lục.

Người trẻ nghĩ về 30/4

Người trẻ nghĩ về 30/4

Đã 49 năm trôi qua nhưng khi đến dịp kỷ niệm sự kiện lịch sử - ngày 30/4 thì mỗi người dân yêu nước đều có chung một tâm trạng, niềm cảm xúc tự hào về chiến thắng vẻ vang, oanh liệt của dân tộc Việt Nam. Với thế hệ trẻ, dù sinh sau ngày giải phóng, được sống trong hòa bình nhưng dấu ấn về ngày thống nhất đất nước vẫn không thể phai nhòa, điều đó trở thành động lực sống, cống hiến sao cho xứng với sự hy sinh của thế hệ cha ông.

Thăm động vật hoang dã trong “ngôi nhà hạnh phúc” ở Sa Pa

Thăm động vật hoang dã trong “ngôi nhà hạnh phúc” ở Sa Pa

Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật Hoàng Liên (Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Sa Pa) được coi là “ngôi nhà hạnh phúc” của các loài động vật hoang dã. Phần lớn cá thể động vật hoang dã khi tiếp nhận đã trải qua nhiều biến cố (bị nuôi nhốt lâu ngày, bị lạm dụng cơ thể, bị thương do dính bẫy…) đã may mắn được cứu hộ, chăm sóc và được trở về với cuộc sống tự nhiên.

fb yt zl tw