LCĐT - Cả tháng nay, người dân 2 thôn Ta Náng và Tu Hạ, xã Nậm Xé (Văn Bàn) đứng ngồi không yên vì lo lắng không có nước làm đất cấy vụ lúa mùa, trong khi lịch thời vụ đã đến gần, nhiều hộ dân phải tính chuyện chuyển diện tích sang trồng lúa nương vì chờ đơn vị thi công thủy điện Tu Trên khắc phục xong hệ thống thủy lợi bị hư hỏng thì chắc sẽ còn rất lâu. Theo người dân địa phương, đây không phải là lần đầu xảy ra tình trạng này.
Dân khổ trăm bề vì thủy điện
Dự án Nhà máy Thủy điện Tu Trên, nằm trên địa bàn xã Nậm Xé, huyện Văn Bàn, được khởi công xây dựng từ đầu năm 2010, công suất thiết kế 2,8 MW trên diện tích 11,8 ha, nguồn nước sử dụng cho nhà máy lấy từ suối Nậm Tu, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Đầu tư ViDiFi Lào Cai. Trong quá thi công các hạng mục của dự án, chủ đầu tư và đơn vị thi công không chấp hành đúng các quy định về bảo vệ môi trường, đảm bảo an toàn tài sản của người dân...
Vì bị thủy điện làm hỏng hệ thống thủy lợi, nên nhiều diện tích cấy lúa nước phải chuyển sang gieo lúa nương.
Theo phản ánh của người dân xã Nậm Xé, việc thi công thủy điện Nậm Tu gây sạt lở đất, đá vùi lấp ruộng, nương, làm hư hỏng đường giao thông, hệ thống kênh mương thủy lợi, hệ thống nước sinh hoạt của nhân dân đã diễn ra từ mấy năm nay. Mặc dù chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng của tỉnh, của huyện nhiều lần đến kiểm tra, yêu cầu khắc phục hậu quả nhưng đơn vị thi công vẫn “bỏ ngoài tai”.
Dẫn chúng tôi đến các điểm kênh mương bị sạt lở, hư hỏng, chị Vũ Thị Thanh Tâm, cán bộ khuyến nông xã Nậm Xé không khỏi lo lắng, bởi hầu hết diện tích ruộng cấy lúa mùa một vụ của thôn Ta Náng, Tu Hạ đều trông chờ vào nguồn nước của công trình thủy lợi này. “Đơn vị thi công đã hứa sửa chữa, nhưng hết ngày này đến ngày khác vẫn chưa thấy họ triển khai” - chị Tâm nói.
Không chỉ làm hư hỏng hệ thống kênh mương thủy lợi, mà cả hệ thống nước sinh hoạt của hai thôn Ta Náng và Tu Hạ cũng bị đơn vị thi công thủy điện phá hỏng. Theo người dân, từ cuối năm 2012, đơn vị thi công thủy điện xây dựng đập đầu mối đã gây hư hỏng đến nay chưa khắc phục được.
Gần 3 năm nay, hệ thống cấp nước sinh hoạt ở thôn Tu Hạ bị ảnh hưởng.
Ông Lý A Trái, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Xé bức xúc: Tình trạng thủy điện Tu Trên “hành” người dân xã Nậm Xé đã được phản ánh nhiều lần trên các cơ quan báo chí, sau đó, nhiều đoàn của tỉnh, của huyện đến kiểm tra, yêu cầu chủ đầu tư và đơn vị thi công khắc phục hậu quả do việc thi công thủy điện gây ra, nhưng tất cả vẫn rơi vào im lặng. Chủ đầu tư và đơn vị thi công không những không đoái hoài đến công tác khắc phục hậu quả mà còn tiếp tục vi phạm nhiều hơn, gây khó khăn cho cuộc sống, sinh hoạt của người dân trong xã.
Bao giờ người dân mới hết khổ?
Ông Lý A Trái đã đưa ra một tập các loại biên bản do các đoàn kiểm tra của huyện, của tỉnh đến kiểm tra lập và lưu lại tại UBND xã từ năm 2013 đến nay. Hầu hết các biên bản này đều đã xác định những sai phạm của đơn vị thi công thủy điện Tu Trên. Cụ thể, trong biên bản làm việc của đoàn kiểm tra liên ngành gồm Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường, Công an tỉnh, Sở Công thương, UBND huyện Văn Bàn lập ngày 23/10/2013 nêu rõ: Trong quá trình thi công thủy điện Tu Trên, Công ty Cổ phần Đầu tư ViDiFi Lào Cai đã để đất, đá vùi lấp đoạn đường vào thôn Ta Náng (khoảng 25.000m3), ảnh hưởng đến việc đi lại của nhân dân, ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.
Tiếp đó, ngày 29/4/2014, đoàn kiểm tra liên ngành của huyện Văn Bàn đã đến kiểm tra thực địa tại công trường thi công thủy điện Tu Trên. Đoàn kiểm tra cũng đưa ra kết luận, tại khu vực đập đầu mối đơn vị thi công đã đổ thải đất, đá lấp hết lòng suối Chăn gây cản trở dòng chảy, ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp của nhân dân. Tại khu nhà máy, đơn vị thi công đã đổ thải một lượng lớn đất, đá lấp đường giao thông vào thôn Ta Náng và lấp suối Chăn làm thay đổi dòng chảy, gây ảnh hưởng đến các công trình trường học của xã. Đoàn kiểm tra cũng yêu cầu đơn vị thi công phải có phương án đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho nhân dân, bồi thường cho những hộ dân bị ảnh hưởng, tập trung khắc phục lượng đất, đá chảy theo dòng nước (dài 1 km) vào ruộng ảnh hưởng đến sản xuất của người dân.
Gần đây nhất, vào ngày 3/6/2014, sau khi có ý kiến của Sở Xây dựng, Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Văn Bàn đã đến kiểm tra và lập biên bản việc đơn vị thi công thủy điện Tu Trên khi triển khai thi công hệ thống kênh dẫn nước gần đập đầu mối đã làm đất, đá lăn xuống đường vào thôn Tu Thượng gây ách tắc giao thông, qua đó yêu cầu đơn vị này cắm biển báo nguy hiểm và cử người cảnh giới để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện qua lại.
Cánh đồng thôn Tu Hạ nhiều lần bị đất đá từ công trình thủy điện Tu Trên tràn vào vùi lấp.
Ngay sau khi làm việc với chính quyền xã Nậm Xé về tình trạng đơn vị thi công thủy điện Tu Trên gây ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân, phóng viên đã liên hệ với ông Nguyễn Đức Vinh, cán bộ phụ trách thi công của Ban Quản lý dự án xây dựng thủy điện Tu Trên để làm rõ những vấn đề nêu trên, tuy nhiên vị này đã từ chối tiếp xúc. Ngay sau đó, UBND xã Nậm Xé cũng đã cử 2 cán bộ cùng với phóng viên đến Ban Quản lý dự án xây dựng thủy điện Tu Trên để yêu cầu cung cấp thông tin làm rõ nhưng cũng bị các cán bộ của ban này từ chối làm việc.
Vì sao sau nhiều lần bị kiểm tra, nhắc nhở, đơn vị thi công vẫn tiếp tục sai phạm? Bao giờ họ sẽ khắc phục những hậu quả đã gây ra và thi công đảm bảo an toàn tính mạng, sản xuất và đời sống của người dân? Đó vẫn là những câu hỏi bị bỏ ngỏ? Qua đây thấy rằng địa phương và các ngành chức năng cần kiên quyết hơn nữa yêu cầu đơn vị thi công thủy điện Tu Trên có trách nhiệm khắc phục ngay để đảm bảo cuộc sống, sản xuất cho người dân địa phương.
