Nhiều thành phố ở Afghanistan thất thủ trước lực lượng Taliban. Chỉ sau 8 ngày mở chiến dịch tấn công, quân Taliban đã kiểm soát hơn 2/3 lãnh thổ cùng với hơn một nửa số thủ phủ của 34 tỉnh tại Afghanistan.

Mới nhất, lực lượng này hôm 14/8 đã chiếm được thành phố Pul-e-Alam, cách thủ đô Kabul khoảng 70 km. Trước đó một ngày, hai thành phố lớn thứ hai và thứ ba ở Afhganistan là Kandahar và Herat cũng rơi vào tay của Taliban.

Các tay súng Taliban sau khi chiếm được thành phố Kandahar, Afghanistan ngày 13/8/2021. Ảnh: PM

Trước loạt thất bại trên chiến trường, chính quyền Tổng thống Ahsraf Ghani trong ngày 14/8 đã tiến hành các cuộc họp tham vấn với lãnh đạo các địa phương và các đối tác quốc tế để tìm giải pháp cho tình hình nguy cấp hiện nay. Nhà lãnh đạo Afghanistan khẳng định ưu tiên hàng đầu hiện nay là tái triển khai các đơn vị thuộc lực lượng an ninh và quốc phòng. Trước đó, cũng có thông tin cho rằng chính quyền Kabul đã nêu đề xuất chia sẻ quyền lực đối với Taliban nếu lực lượng này chấm dứt xung đột bạo lực ở Afghanistan. Đề xuất đã được chuyển tới Taliban thông qua Qatar, nước chủ nhà của tiến trình đàm phán liên Afghanistan.

Cộng đồng quốc tế bày tỏ quan ngại về những diễn biến mới nhất tại Afghanistan. Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres ngày 13/8 đã kêu gọi Taliban ngừng ngay lập tức các cuộc tấn công ở Afghanistan và cảnh báo tình hình tại quốc gia Nam Á này “đang vượt khỏi tầm kiểm soát". Ông Guterres nhấn mạnh đây là thời điểm để dừng giao tranh, tấn công và bắt tay vào tiến trình đàm phán nghiêm túc nhằm tránh một cuộc nội chiến kéo dài, tránh cho Afghanistan khỏi bị cô lập.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Moskva không hài lòng với những diễn biến hiện tại ở Afghanistan và kêu gọi nối lại cuộc đàm phán hòa bình. Ông Lavrov khẳng định Nga ủng hộ giải pháp chính trị ở Afghanistan dựa trên các quyết định của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và lấy làm tiếc trước việc phong trào Taliban đang tìm cách giải quyết bế tắc bằng vũ lực. Theo Ngoại trưởng Nga, giải pháp phù hợp nhất lúc này là đối thoại thông qua vai trò bảo trợ của Liên hợp quốc, có sự tham gia của mọi lực lượng chính trị, sắc tộc ở Afghanistan và các bên có sự nhượng bộ lẫn nhau.

Mỹ, nước từng có can dự sâu tại Afghanistan, đã gấp rút triển khai 3.000 lính tới Afghanistan để sẵn sàng hỗ trợ chiến dịch sơ tán nhân viên ngoại giao, chuyên viên quân sự, công dân Mỹ và nhân viên người Afghanistan. Lực lượng này đã tới thủ đô Kabul hôm 14/8, các máy bay trực thăng đang hoạt động liên tục giữa sân bay ở thủ đô Kabul và khu vực phái bộ ngoại giao của Mỹ trong Vùng Xanh.

Tuy nhiên, ít có dấu hiệu nào cho thấy Mỹ sẽ tái can thiệp quân sự ở Afghanistan. Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định ông không hề hối tiếc về quyết định rút quân khỏi Afghanistan. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby ngày 14/8 cũng loại trừ khả năng mở các cuộc không kích lớn nhằm vào quân Taliban. Theo ông, Mỹ không xem không kích là liều thuốc kì diệu, có đủ sức mạnh để thay đổi cục diện trên chiến trường Afghanistan. Bên có thực lực và trách nhiệm cao nhất là chính quyền Afghanistan và Mỹ hy vọng quân chính phủ sẽ tạo ra khác biệt trên chiến trường - ông Kirby nêu quan điểm.

* Ông Biden tăng quân đến Afghanistan, cảnh báo đánh mạnh Taliban

Tổng thống Joe Biden quyết định tăng số lính Mỹ tới Afghanistan lên 5.000 người, cảnh báo Taliban về phản ứng "nhanh chóng và mạnh mẽ" nếu các lợi ích của Washington bị tấn công trong thời gian rút quân.

Trong một tuyên bố do Nhà Trắng đưa ra chiều 14/7 (giờ địa phương), Tổng thống Biden tiết lộ ông đã điều khoảng 5.000 lính Mỹ đến Afghanistan để đảm bảo "một cuộc rút quân trật tự và an toàn".  

Vài ngày trước đó, chính quyền của ông Biden thông báo triển khai khoảng 3.000 quân cho mục đích này, khi Bộ Ngoại giao Mỹ cắt giảm nhân sự tại đại sứ quán ở Kabul và kêu gọi tất cả người Mỹ ở đất nước bị chiến tranh tàn phá này hãy rời đi lập tức.

Lãnh đạo Nhà Trắng cũng cho biết, ông đã cảnh báo các thủ lĩnh Taliban tham gia đàm phán hòa bình ở Qatar rằng bất cứ hành động nào "đặt người Mỹ hoặc sứ mệnh của chúng tôi ở đó vào nguy hiểm đều sẽ bị đáp trả bằng một phản ứng quân sự mạnh mẽ và nhanh chóng".

Theo RT, khi ông Biden đưa ra lời cảnh báo trên, Taliban đã áp sát Kabul sau một đợt tiến công như vũ bão trong những ngày gần đây. Đến nay, lực lượng này đã chiếm giữ khoảng 2/3 trong số 34 tỉnh thành của Afghanistan, và hiện đang ở cách thủ đô Kabul chỉ khoảng 10km.  

Bên trong Kabul, Tổng thống Ashraf Ghani đã mở cuộc đối thoại khẩn với các lãnh đạo địa phương và đối tác quốc tế để tìm ra hướng giải quyết đối với tình hình bất ổn hiện nay.

Trong tuyên bố của mình, Tổng thống Biden cho biết ông đã chỉ thị cho Ngoại trưởng Tony Blinken "hỗ trợ" ông Ghani trong nỗ lực "ngăn chặn đổ máu thêm và theo đuổi một thỏa thuận chính trị".