80 năm văn hóa đồng hành cùng đất nước: Giữ hồn dân tộc, hòa nhịp thời đại

Hơi thở mới từ công nghiệp văn hóa

Giữa nhịp sống sôi động trong thời kỳ hội nhập, những buổi concert "Tổ quốc trong tim", “Anh trai vượt ngàn chông gai”, “Anh trai say hi”...; chương trình “Gia đình Haha”, “Sao nhập ngũ”, “Hành trình rực rỡ”… đang mang đến một hình ảnh mới mẻ của văn hóa Việt Nam: Trẻ trung, sáng tạo, nhưng vẫn đậm đà hồn cốt Việt và ngời sáng tinh thần dân tộc.

Những đêm nhạc được tổ chức theo quy chuẩn quốc tế, với sân khấu hoành tráng, âm thanh, ánh sáng hiện đại, kịch bản dàn dựng chuyên nghiệp, thể hiện tinh thần học hỏi tinh hoa thế giới. Ở đó, nghệ sĩ Việt là trung tâm, ngôn ngữ Việt vang lên trên nền nhạc sôi động, câu chuyện và thông điệp thấm đẫm nét hồn hậu, nghĩa tình, khơi gợi niềm tự hào dân tộc.

Không ít chương trình còn mang hơi hướng “chữa lành”: Mộc mạc, gần gũi, gắn với vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa địa phương, tình người; hoặc tái hiện môi trường quân ngũ, kỷ luật và rèn luyện, đem lại trải nghiệm chân thực và nhân văn cho khán giả.

Tính riêng đêm concert quốc gia “Tổ quốc trong tim” ngày 10/8 tại sân vận động Mỹ Đình đã thu hút khoảng 50.000 khán giả trực tiếp tham gia, hoà chung nhịp đập thiêng liêng của Tổ quốc trước thềm lễ kỷ niệm trọng đại. Đáng nói, hiệu ứng của concert quốc gia không chỉ dừng lại trong thời điểm diễn ra. Sau khi “ánh đèn sân khấu tắt”, khắp các nền tảng mạng xã hội tràn ngập bình luận, chia sẻ đầy cảm xúc của người dân khi theo dõi trực tiếp tại sân vận động hay qua tivi, điện thoại.

Nhiều công chúng xúc động, cảm thán: “Xem mà xúc động vô cùng, nước mắt rưng rưng từ đầu đến cuối chương trình. Ôi! Tổ quốc trong tim. Yêu quý và tự hào biết bao Tổ quốc Việt Nam, con người Việt Nam”, “Hòa bình đẹp quá!”, “Dàn đồng ca của những trái tim yêu nước. Xúc động thật, Tổ quốc ơi!”, “Tự hào quá Việt Nam ơi!”... Có người còn ghi lại hình ảnh, quay lại video từ màn hình tivi, hay video trực tiếp tại Mỹ Đình như để lưu giữ khoảnh khắc khó quên.

Ban tổ chức thống kê, chỉ trong 2 ngày, trên mạng xã hội Tik Tok đã có khoảng 18.000 video liên quan concert “Tổ quốc trong tim”, với hơn 500 triệu lượt xem, con số kỷ lục đối với một chương trình nghệ thuật chính luận. Mỗi tiết mục đều nhanh chóng “gây sốt” trên mạng xã hội, thu hút hàng triệu lượt xem và hàng loạt bình luận đầy tự hào…

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập báo Nhân dân, Lê Quốc Minh chia sẻ, concert “Tổ quốc trong tim” không chỉ là một chương trình nghệ thuật đơn thuần mà còn là bản hòa ca của lòng yêu nước, kết hợp âm nhạc, trình diễn sân khấu, nghệ thuật phức hợp với chiều sâu của lịch sử và cảm hứng thời đại, cảm xúc cộng đồng. Chương trình tái hiện những trang sử hào hùng, tôn vinh sự hy sinh của các thế hệ cha anh và gửi gắm thông điệp về lòng tự tôn dân tộc, tinh thần đại đoàn kết, khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam trong thời đại mới.

“Từ thiết kế sân khấu mang hình chữ V biểu tượng cho 'Việt Nam - Chiến thắng', cho đến những hình tượng thiêng liêng như lá cờ đỏ sao vàng tung bay, đoàn quân sải bước uy nghiêm mạnh mẽ, hay các lát cắt phi thời gian tái hiện lịch sử... tất cả đều được dàn dựng công phu với mong muốn khơi gợi niềm tự hào, gắn kết hàng triệu trái tim người Việt Nam trong và ngoài nước. Chúng tôi tin rằng, âm nhạc là ngôn ngữ của tâm hồn, kết nối các thế hệ, là cách thức hiệu quả để kể lại câu chuyện đất nước một cách dung dị, chân phương mà sâu sắc”, ông Lê Quốc Minh bày tỏ.

Không chỉ tạo "cơn sốt" với concert quốc gia, thời gian qua concert của các "Anh trai" cũng để lại nhiều dấu ấn mạnh mẽ, không hề thua kém hai đêm nhạc của nhóm nhạc toàn cầu Blackpink năm 2024. Tính đến tháng 8/2025, concert “Anh trai vượt ngàn chông gai” đã có 6 đêm diễn, chuẩn bị bước sang đêm thứ 7 và 8 vào tháng 9/2025. “Anh trai say hi” sau 6 đêm tại TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã vươn ra quốc tế với 2 đêm diễn tại Mỹ.

Bà Lê Phương Thảo, Chủ tịch YeaH1 - nhà sản xuất chương trình “Anh trai vượt ngàn chông gai” chia sẻ, giống như cách ngành giải trí Hàn Quốc thu hút khán giả Việt Nam những năm qua, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn, nơi các sản phẩm văn hóa của Việt Nam có thể tiếp cận và truyền cảm hứng cho khán giả toàn cầu, trở thành động lực kinh tế quan trọng, tạo ra sự “Ghi nhận và Giao lưu văn hoá”, từ đó có thể “Xuất khẩu Văn hóa”, mang lại nguồn tăng trưởng kinh tế mới.

“Chúng tôi đang phát triển các sản phẩm nội dung với 3 giá trị cốt lõi. Thứ nhất, đó là kết nối khán giả, tạo ra những sự kiện văn hóa quy mô lớn, thông qua việc sản xuất các chương trình truyền hình, thu hút hàng chục triệu khán giả, kết nối các thế hệ trong gia đình và kết nối khán giả Việt toàn cầu. Trong 1 năm, chúng tôi tổ chức 10 concert lớn, thu hút hơn 500.000 khán giả và giành được nhiều giải thưởng uy tín.

Thứ hai, đó là tôn vinh giá trị văn hóa và phát triển lợi ích cộng đồng. Chương trình ‘Gia đình Haha’ hiện đang phát sóng trên Đài Truyền hình Việt Nam cũng đang tạo ra một cơn sốt toàn quốc, khi chương trình vừa có giá trị tinh thần, tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa và con người Việt Nam; vừa có giá trị cộng đồng góp phần thúc đẩy du lịch địa phương. Chỉ sau một tháng phát sóng, lượng khách du lịch đến Lào Cai - một địa phương xuất hiện trong chương trình, đã tăng đột biến. Thứ ba, đó là đưa ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam tiệm cận thế giới... thông qua việc đầu tư, đào tạo và phát triển nghệ sĩ tài năng, xây dựng các nhóm nhạc theo mô hình K-Pop và mở rộng hợp tác quốc tế. Chúng tôi tin rằng ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đang tiến gần hơn với trình độ quốc tế…”, bà Lê Phương Thảo bày tỏ.

Trước đó, tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025, Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm tới lĩnh vực văn hoá và văn hoá cũng đã khẳng định được vai trò, vị trí, thể hiện rõ trong dự thảo văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng.Vì vậy, những người làm công tác văn hóa trên cả nước càng phải nhận thức sâu sắc hơn quan điểm lấy văn hoá làm nền tảng, làm trụ cột phát triển đất nước, như quan điểm của Đảng, Nhà nước.

“Thông qua văn hóa, nghệ thuật, phải triển khai bằng được các chiến lược, đề án về phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí. Yêu cầu đặt ra trong giai đoạn tới là phải phát huy những kết quả bước đầu đã đạt được. Cùng với đó, các cấp của toàn ngành VHTTDL phải nỗ lực, thể hiện sự ‘bùng nổ’ hơn nữa để phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của nhân dân mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước, đóng góp vào ngân sách; tạo ra loại hình sản phẩm mới trong lĩnh vực văn hóa”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng kỳ vọng.

Là một người trẻ yêu âm nhạc, yêu văn hóa Việt, chị Đinh Phương Thảo (sinh năm 1992, khán giả của “Anh trai vượt ngàn chông gai”) chia sẻ: “Tôi từng thắc mắc vì sao nhiều người sẵn sàng bỏ số tiền lớn để đi xem concert. Nhưng khi trực tiếp hòa mình vào không khí ấy, tôi hiểu: Đến concert không chỉ để nghe nhạc, mà còn để sống trong những giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống được làm mới, gần gũi và truyền cảm hứng. Không ít khán giả trẻ mặc áo dài, trang phục truyền thống khi tham dự, thậm chí một đêm diễn còn được ghi nhận kỷ lục “sự kiện có số người mặc trang phục truyền thống Việt Nam đông nhất”. Điều này cho thấy: Giới trẻ hội nhập mạnh mẽ nhưng không đánh mất bản sắc”.

Trong các đêm diễn ca nhạc, chị Thảo dành nhiều tình cảm cho các tiết mục về văn hoá dân tộc. Bởi “chất Việt” hiện diện trong từng ca từ, hình ảnh, tạo cảm giác thân quen và gần gũi. Sự kết hợp hài hoà giữa âm thanh, ánh sáng, dàn dựng sân khấu giúp khán giả không chỉ nghe bằng tai mà còn cảm bằng trái tim và ký ức.

“Khi giai điệu chèo hay cải lương được vang lên; được hát, hòa giọng bởi hàng chục nghìn khán giả cuồng nhiệt; tôi cảm nhận tinh thần dân tộc trong mình dâng cao nhất. Nhớ lại thuở nhỏ, mỗi lần bố mẹ mở chèo, cải lương tôi đều thấy chán và bỏ đi… Nhưng khi những giai điệu truyền thống được làm mới, vẫn giữ bản sắc dân tộc…thì hàng nghìn bạn trẻ, trong đó có tôi hào hứng đón nhận. Thế hệ trẻ sẽ không quay lưng với nghệ thuật dân tộc, mà lan tỏa theo cách riêng…”, chị Phương Thảo bày tỏ.

Nếu trước đây, muốn thưởng thức show diễn quốc tế quy mô hàng chục nghìn khán giả, người Việt phải bay ra nước ngoài, thì giờ đây, ngay tại Việt Nam, ê-kíp người Việt đã thực hiện được những đêm nhạc hoành tráng, mãn nhãn, vươn tầm quốc tế, qua đó chứng minh năng lực sáng tạo và sức mạnh của người Việt.

Những “điểm hẹn” văn hóa này không chỉ đem lại trải nghiệm giải trí mới lạ, mà còn góp phần định hình một thế hệ khán giả trẻ biết trân trọng giá trị truyền thống giữa bối cảnh toàn cầu hóa. Đằng sau ánh đèn sân khấu là thành quả của chính sách xã hội hóa văn hóa, huy động nguồn lực từ doanh nghiệp và cộng đồng, biến các sự kiện giải trí thành sản phẩm công nghiệp văn hóa, đóng góp cho kinh tế, quảng bá du lịch và lan tỏa hình ảnh Việt Nam hiện đại, hội nhập nhưng vẫn đậm đà bản sắc.

Từ đổi mới đến hội nhập toàn cầu

Trở lại năm 1986, công cuộc Đổi mới là bước ngoặt lịch sử. Đảng xác định văn hóa phải đi trước mở đường, góp phần định hướng dư luận, khơi thông tinh thần cải cách táo bạo về kinh tế, xã hội, góp phần thúc đẩy xây dựng Nhà nước pháp quyền và xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; xây dựng một nền văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. Đồng thời, không ngừng tiếp thu tinh hoa nhân loại, để tự làm mới mình trong dòng chảy thời đại.

Cùng với việc chuyển nền kinh tế từ quan liêu bao cấp, sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, công tác quản lý văn hóa cũng đã có những thay đổi để phù hợp với tình hình mới. Xã hội hóa văn hóa đã góp phần giải quyết những khó khăn cho các hoạt động văn hóa, nhất là việc kêu gọi các nguồn lực tu bổ di tích, xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao từng bước đồng bộ qua các năm từ Trung ương tới cơ sở.

Các Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII), Nghị quyết 23-NQ/TW, Nghị quyết 33-NQ/TW đã xác định: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển. Văn học - nghệ thuật là lĩnh vực tinh tế, góp phần xây dựng con người Việt Nam toàn diện. Đặc biệt là xây dựng văn hóa và con người Việt Nam hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.

Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng được tổ chức năm 2021 (Hội nghị đầu tiên sau 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ nhất năm 1946) đã tạo sự lan tỏa, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển đất nước trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn...". Theo đó, Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh cần phải coi văn hóa ngang hàng với kinh tế, chính trị và xã hội.

Ngành văn hóa 80 năm qua đã viết nên bản trường ca rực rỡ, nơi bản sắc Việt Nam được hội tụ, kết tinh và tỏa sáng. Văn hóa trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển bền vững; văn hóa cùng với thông tin, thể thao, du lịch luôn đồng hành với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc. Với tuyên ngôn hành động: “Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối”.

Văn hóa theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp đã và đang vươn mình phát triển mạnh mẽ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để đạt được những thành tựu to lớn, góp phần làm nên 80 mùa thu cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam nghìn năm văn hiến và anh hùng.